Lâm Đồng: Phát triển cảnh quan nông nghiệp bền vững ở Gung Ré

Người nông dân sẽ phải chú trọng tính đa dạng sinh học trong hệ sinh thái cũng như những cách thức thực hành trên khu vực canh tác, đó là cách làm khi xã Gung Ré (Di Linh, Lâm Đồng) được chọn làm xã “Phát triển cảnh quan nông nghiệp bền vững”, từ đó phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường.

Vườn cà phê rợp bóng mát của gia đình bà Ka Phiêu. Ảnh: H.Y

Phát triển nông nghiệp bền vững là một quá trình lâu dài đòi hỏi sự kiên nhẫn từ người thực hiện. Đối với người nông dân, bước chuyển từ nông nghiệp thông thường sang nông nghiệp bền vững yêu cầu nhiều bước nhỏ và thực tế, còn đối với những người chưa có kinh nghiệm làm nông nghiệp thì quá trình này còn yêu cầu sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn.

Gung Ré là xã có diện tích rừng lớn trên 60%, tỷ lệ sử dụng đất trồng cà phê cao nhất trên 1.700 ha. Những năm gần đây, xã Gung Ré gặp không ít thách thức trong sản xuất nông nghiệp: cây trồng thiếu nước tưới tiêu, đặt biệt là trong mùa khô; mật độ cây che bóng thấp, chưa đến 10% diện tích cà phê được che bóng; xói mòn đất đã xảy ra do một diện tích lớn cây cà phê được trồng ở vùng đất có độ dốc trung bình và cao theo phương pháp canh tác không phù hợp; ô nhiễm môi trường do sử dụng quá mức các hóa chất trong canh tác cà phê… Để khôi phục lại hệ sinh thái cũng như phát triển nông nghiệp bền vững đòi hỏi chủ thể - người nông dân phải có nhiều biện pháp, trong đó trồng cây che phủ đất có vai trò rất quan trọng vì chúng là nguồn cung cấp dinh dưỡng tự nhiên cho cây trồng, đồng thời giúp giảm xói mòn và quản lý nguồn đất canh tác.

Ông Bùi Văn Bảy, một người dân có khu vườn trồng xen sầu riêng, bơ tại thôn Lăng Cú, xã Gung Ré cho biết, việc trồng xen các loại cây trong vườn cà phê không những phát huy được tác dụng chắn gió, che mát cho cây cà phê trong mùa khô mà còn mang lại hiệu quả kinh tế khá cao. Khi tham gia vào phát triển cảnh quan nông nghiệp bền vững, gia đình ông Bảy sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn 4C, UTZ. Việc thâm canh cà phê áp dụng quy trình sản xuất cà phê bền vững đã giúp gia đình ông cũng như bà con nông dân dần dần thay đổi tập quán trồng, chăm sóc và thâm canh trong sản xuất cà phê.

Bà Ka Phiêu (thôn Lăng Cú, xã Gung Ré) sau khi tìm hiểu và học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình khác đã áp dụng tại vườn nhà mình. Việc trồng xen cây mùn giúp vườn cà phê của gia đình bà luôn mát mẻ cả vào thời điểm trời nắng gắt. Vào mùa khô, hầu hết các vườn cà phê trồng thuần cần phải tưới nước từ 4-5 đợt, nhưng đối với vườn cà phê trồng xen cây rừng của gia đình bà chỉ cần tưới có 3 đợt. Trồng đai rừng chắn gió, trồng cây che bóng trong vườn cà phê đã giúp điều hòa nhiệt độ, giảm cường độ ánh sáng, bảo vệ đất, cây trồng, hạn chế cỏ dại, bốc thoát hơi nước… “Khi xã phát động triển khai mô hình Phát triển cảnh quan nông nghiệp bền vững, gia đình tôi cũng như bà con xung quanh thấy được lợi ích mà nó mang lại nên đã đồng tình hưởng ứng ngay. Việc triển khai thực hiện mô hình này đã giúp người dân sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển sản xuất, đảm bảo an toàn sinh thái cho khu vực, ứng phó với biến đổi khí hậu, thân thiện với môi trường”, bà Phiêu chia sẻ.

Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Văn Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Gung Ré cho biết, Gung Ré được chọn làm xã điểm “Phát triển cảnh quan nông nghiệp bền vững” do Trung tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp Nhiệt đới (Tropenbos) tổ chức. Nông nghiệp bền vững đề cao tính tuần hoàn trong một khu vực canh tác, hạn chế sử dụng những yếu tố đầu vào từ bên ngoài, quản lý việc sử dụng những yếu tố tự nhiên, sẵn có và có tính bổ trợ lẫn nhau từ đó khôi phục, duy trì và thúc đẩy tính hài hòa của thiên nhiên. Phát triển cảnh quan nông nghiệp bền vững mang nhiều lợi ích, nên nhận được sự đồng tình hưởng ứng của đông đảo người dân trên địa bàn xã.

Khi tham gia vào sản xuất nông nghiệp không những cảnh quan môi trường được cải thiện mà còn giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp sạch mình làm ra do có sự liên kết giữa nhà nông và các doanh nghiệp để tham gia chuỗi cung ứng sản phẩm góp phần xóa đói giảm nghèo.

Cũng theo ông Lê Văn Thanh, việc thực hiện tốt mô hình Phát triển cảnh quan nông nghiệp bền vững sẽ giúp con người không phải trả giá đắt cho việc khai thác quá mức các nguồn tài nguyên thiên nhiên như: nước, khoảng sản, tài nguyên rừng, không khí…; hạn chế được sự suy giảm đa dạng sinh học và suy thoái các hệ sinh thái; đẩy mạnh kinh tế nông, lâm, ngư nghiệp phát triển ổn định bằng cách thúc đẩy đầu tư vào lâm nghiệp xanh, các chương trình kinh tế xanh, góp phần ổn định đời sống người dân.

“Nông nghiệp bền vững thúc đẩy phát triển xã hội, bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu sử dụng các loại hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, giúp thực phẩm của chúng ta sạch hơn, tươi hơn và đầy đủ dinh dưỡng hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng trong phát triển cảnh quan nông nghiệp bền vững chính là sự tham gia kết hợp từ nhiều bên, nhiều thành phần khác nhau của xã hội, từ người nông dân, nhà bán lẻ, người tiêu dùng, chuyên gia nghiên cứu, thậm chí những nhà hoạch định chính sách. Mỗi nhóm đóng một vai trò thiết yếu trong cả bức tranh tổng thể, cùng hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau, đóng góp vào sự phát triển bền vững của cộng đồng. Bởi vậy, người nông dân không nên “bị” đứng một mình trong công cuộc ấy mà cần sự chung tay giúp sức của cả xã hội để hướng tới một xã hội xanh hơn, sạch hơn và khỏe mạnh hơn”, ông Thanh cho biết thêm.

HOÀNG YÊN

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước