Tình hình diễn biến môi trường vùng nuôi nhuyễn thể khu vực phía Bắc

Trong những năm vừa qua, nghề nuôi ngao ở một số tỉnh ven biển miền Bắc và Bắc Trung bộ có những bước phát triển mạnh mẽ, đã mang lại nguồn thu lớn cho nhiều nông hộ, góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều địa phương. Tuy nhiên, nhiều hộ nuôi ngao hiện nay đang gặp phải những khó khăn do thường xuyên xảy ra hiện tượng ngao nuôi bị chết hàng loạt, thiếu vốn đầu tư và thị trường tiêu thụ không ổn định. Do vậy, nghiên cứu này đánh giá hiện trạng nghề nuôi ngao ở một số tỉnh ven biển miền Bắc và Bắc Trung bộ làm cơ sở cho việc xây dựng những giải pháp quản lý và kỹ thuật nhằm phát triển ổn định nghề nuôi ngao ở đây.

Ảnh minh họa

Kết quả điều tra cho thấy Thái Bình có diện tích và sản lượng ngao nuôi lớn nhất (1.984ha, 30.130 tấn) tiếp theo là Nam Định (1.708ha, 20.015 tấn), Thanh Hóa (960ha, 7.700 tấn), Quảng Ninh (1.271ha, 5.123 tấn), và Hà Tĩnh có diện tích nuôi và sản lượng thấp nhất trong các tỉnh điều tra (200ha, 2800 tấn). Có 84,1% số hộ được điều tra ghi nhận đã gặp ít nhất 1 lần ngao nuôi bị chết hàng loạt (có tỷ lệ chết >30%). Hiện tượng ngao nuôi bị chết hàng loạt thường xảy ra từ tháng 2 đến tháng 5 hàng năm, những tháng khác trong năm vẫn có hiện tượng này nhưng ít xảy ra hơn. Đa số các hộ nuôi cho rằng sự thay đổi về nhiệt độ (30,5% số trả lời), độ mặn (14,3% số trả lời), chất lượng nước kém (24,8% số trả lời) là những nguyên nhân chủ yếu gây ra hiện tượng ngao chết hàng loạt ở nhiều địa phương trong thời gian qua. Thiếu vốn đầu tư và thị trường tiêu thụ không ổn định là những khó khăn mà đa số các hộ nuôi ngao hiện tại gặp phải và đề nghị được nhà nước quan tâm hỗ trợ. Chính vì vậy, công tác quan trắc môi trường, đặc biệt là môi trường nước đóng vai trò quan trọng trong phát triển nuôi ngao, nghêu cũng như các đối tượng nhuyễn thể.

Theo kết quả quan trắc môi trường đối với vùng nuôi nhuyễn thể khu vực phía Bắc, giai đoạn 2015-2018 cho thấy, nhiệt độ quan trắc tại các vùng nuôi nhuyễn thường dao động từ 21 - 39oC, có 13,91% số mẫu vượt GHCP. Nhiệt độ có xu hướng tăng lên vào các tháng 5 đến tháng 8 và giảm xuống từ tháng 9 đến tháng 12, xu hướng biến động này phù hợp với quy luật tự nhiên.

Độ pH dao động từ 7 – 8,5 phù hợp với môi trường nuôi nhuyễn thể, có xu hướng giảm xuống trong tháng 5, 6 và tháng 7, sau đó tăng lên từ tháng 8 đến tháng 10. Thời điểm pH thấp trong các tháng 5 – 7 do mưa lũ làm giảm độ pH trong các bãi nuôi ngao.

Độ muối dao động từ 0 - 30‰, nhìn chung đa số độ muối trung bình các tháng phù hợp với ngao nuôi, trừ một số tháng có độ muối thấp không phù hợp, nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu tới ngao nuôi. Độ muối có sự biến động lớn và phức tạp, có thấy sự giảm xuống trong các tháng 5 đến tháng 8, sau đó tăng dần từ tháng 9 đến tháng 12. Kết quả quan trắc từ năm 2015 – 2018, cho thấy vào thời điểm xả cống Lân, cống 8, xả lũ Thủy điện Hòa Bình hay mưa bão, và áp thấp nhiệt đới thường có hiện tượng độ mặn giảm thấp (0-4‰) và kéo dài làm ảnh hưởng đến sức khỏe ngao nuôi. Mưa lũ cũng mang mang theo một lượng lớn chất hữu cơ từ đất liền đổ xuống vùng nuôi dẫn đến hàm lượng COD, NH4+-N và mật độ vi khuẩn Vibrio tổng số trong nước tăng lên và vượt ngưỡng giới hạn cho phép.

Hàm lượng một số thông số N-NH3 dao động từ 0,00 - 0,105 mg/L, N-NO2- dao động từ 0,00 - 0,27 mg/L và H2S từ 0,00 - 0,06 mg/L. Trong đó, ghi nhận 17,25% số mẫu có N-NO2- cao vượt GHCP, chủ yếu thuộc các mẫu cống cấp và mẫu thu vào thời điểm mưa, bão, lũ. Các thông số N-NH3, H2S nhìn chung đều có giá trị rất thấp và không ảnh hưởng tới nhuyễn thể nuôi.

Theo dự báo của Trung tâm khí tượng thủy văn Trung ương những tháng cuối năm 2018 và năm 2019 thời tiết khí hậu tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng bất lợi đến nuôi trồng thủy sản, nguy cơ phát sinh dịch bệnh trên thủy sản nuôi là rất lớn. Vì vậy để phục vụ công tác chỉ đạo sản xuất trong nuôi trồng thủy sản thường xuyên, hiệu quả nhằm hạn chế các rủi ro trước những bất thường của biến đổi khí hậu, cung cấp thông tin chất lượng nước; cảnh báo môi trường và phòng ngừa bệnh dịch; cung cấp minh chứng cho đánh giá chứng nhận như VietGAP, GlobalGAP, BAP hay cung cấp thông tin phục vụ xuất khẩu... trong thời gian tới công tác quan trắc, cảnh báo môi trường cần được tập trung để có những đánh giá, cảnh báo đến với người nuôi

Văn Thọ

Các tin mới

Nhấn vào đây để xem các tin trước