Tình hình nghêu chết vào mùa nắng nóng

Trong nhiều ngày qua, tình trạng nghêu chết tại Ba Tri và Bình Đại (tỉnh Bến Tre), đã gây thiệt hại lớn cho các hợp tác xã (HTX) và gây tâm lý bất an cho bà con xã viên, bởi con nghêu liên quan đến thu nhập của hàng ngàn xã viên vùng ven biển.

Tranh thủ thu hoạch nghêu ở Hợp tác xã Rạng Đông. Ảnh: CTV

Xác định nguyên nhân nghêu chết

Theo số liệu điều tra gần đây của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), toàn tỉnh hiện có khoảng 4.000ha nuôi nghêu (nghêu giống và nghêu thịt), tập trung tại 9 HTX ở Ba Tri, Bình Đại, Thạnh Phú. Sản lượng khai thác hàng năm trên dưới 4.700 tấn nghêu thịt, 300 tấn nghêu giống.

Trong 2 tuần qua, nghêu chết hàng loạt, làm cho các HTX và bà con xã viên lo lắng. Sau khi nhận thông tin nghêu chết từ các HTX Rạng Đông, Đồng Tâm, An Thủy, Sở NN&PTNT đã tiến hành khảo sát, tổng sản lượng thiệt hại 218 tấn, giá trị thiệt hại khoảng 5,6 tỷ đồng, chủ yếu là nghêu thịt, nghêu trung. Nhiều nhất là HTX Thủy sản An Thủy (Ba Tri), nghêu thịt, nghêu giống và nghêu trung bị thiệt hại 132 tấn, giá trị 3,09 tỷ đồng…

Theo Thạc sĩ Ngô Thị Ngọc Thủy - Trưởng Phòng Bệnh và môi trường, Phân viện Nghiên cứu thủy sản Nam Sông Hậu, nguyên nhân gây nghêu chết tại Bến Tre không phải là hiện tượng bất thường hay do dịch bệnh. Vào tháng 3 đến tháng 4 dương lịch hàng năm, nghêu đang trong mùa sinh sản, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố môi trường bất lợi như nhiệt độ cao, độ mặn cao. Cụ thể, nghêu chết đã diễn ra vào thời điểm có thời gian phơi bãi kéo dài, đặc biệt là thời gian phơi bãi vào ban ngày và nhiệt độ bãi trong thời gian này cao, hàm lượng Vibrio tổng trong nước, trong bùn cao, mật độ nuôi quá dầy (500 - 600 con/m2).

Các yếu tố theo dõi cũng được thạc sĩ Thủy đưa vào phân tích, kết quả đã xác định chỉ có biến đổi độ mặn, nhiệt độ trung bình của không khí và thời gian phơi bãi có liên quan đến hiện tượng nghêu chết.

Phó giám đốc Sở NN&PTNT Nguyễn Văn Buội cho biết: Ngày 30-1-2018, Chi cục Nuôi trồng thủy sản đã có khuyến cáo gửi các HTX, UBND các xã có nghêu thực hiện nghiêm hướng dẫn của cơ quan chuyên ngành. Cụ thể, tranh thủ thời gian và điều kiện thủy triều để khai thác toàn bộ các lô nghêu thịt đạt kích cỡ thương phẩm, nhằm tránh thiệt hại xảy ra. Riêng đối với nghêu chưa đạt kích cỡ thu hoạch ở các bãi cao gần bờ, các HTX tập trung san thưa và di dời nghêu đến khu vực nuôi thích hợp và duy trì mật độ dưới 150 - 200 con/m2…

Tuy nhiên, sau khi ban hành các văn bản hướng dẫn, khuyến cáo, sở thiếu kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện. Vì vậy, nhiều HTX chưa chấp hành nghiêm nội dung khuyến cáo, còn để nghêu nhiều trên bãi với mật độ cao, có nơi lên đến trên 600 con/m2

HTX Rạng Đông bị thiệt hại khoảng 2ha, chủ yếu tại khu vực ngoài chốt Hạ Long và chốt Tiểu Long “Một lô ở khu vực chốt Hạ Long chết nhiều chúng tôi nghi là do ao tôm xả thải nước, nghêu bị sốc nước và thời tiết nắng nóng chứ chẳng có bị bệnh hoạn gì” - bác Cường, một xã viên của HTX Thủy sản Rạng Đông cho biết.

Ông Phạm Văn Thuận - Phó giám đốc HTX Rạng Đông cho biết, tình hình dư luận của bà con xã viên đối với việc nghêu chết tương đối ổn định, bà con cũng đã hiểu và biết trước hiện tượng theo quy luật này.

Giải pháp hạn chế thiệt hại

Trong hầu hết các đợt chết thì nghêu thịt cỡ lớn, có tỷ lệ thành thục sinh dục cao chết trước, nghêu trung, nghêu giống chết sau và tỷ lệ của nghêu thịt cao nhất. Nghêu chết thường xuất hiện đầu tiên ở vùng cao triều, đặc biệt ở vùng gò cao hoặc vùng trũng, vùng nước ứ, các vùng khác hiện tượng chết đến sau.

Thạc sĩ Ngô Thị Ngọc Thủy cũng nhận định, tình hình nghêu chết thường xảy ra vào mùa nắng nóng từ tháng 1 đến tháng 3 âm lịch hàng năm. Để tránh rủi ro, các vùng nuôi nghêu nên thu hoạch nghêu đạt kích cỡ thương phẩm trước tháng 1 âm lịch hàng năm.

Khi nghêu chưa đạt kích cỡ thương phẩm nên được san thưa phòng thiệt hại. Ở những bãi nuôi nghêu có thời gian phơi bãi quá 6 giờ/ngày, cần san thưa mật độ trong những ngày nắng nóng để nghêu có điều kiện chui xuống sâu, nếu mật độ quá dày, nghêu bệnh chồng lên nhau, những con ở trên dễ bị sốc nhiệt độ. Đối với nghêu gần đạt kích cỡ thương phẩm 80 - 200 con/kg thì mật độ cần nhỏ hơn 300 con/m2.

Trước mùa nghêu thường chết, nên di chuyển nghêu thương phẩm xuống vùng hạ triều, không nuôi vùng cao triều để tránh bãi nghêu bị phơi nắng trong thời gian dài. Ngoài ra, khi nghêu nuôi có dấu hiệu bất thường hoặc chết, phải báo ngay cho các ngành chức năng để có thể phát hiện các nguyên nhân hay tác nhân gây bệnh ở giai đoạn sớm nhất để giảm thiểu tổn thất.

“Khi xảy ra nghêu chết, cần nhanh chóng vệ sinh bãi nghêu, thu gom xác nghêu chết đưa ra khỏi khu vực nuôi nhằm hạn chế việc ô nhiễm môi trường làm tình hình nghêu chết trầm trọng hơn. Tạm thời dừng thả nuôi cho đến khi xử lý xong nguyên nhân gây chết nghêu và các chỉ tiêu môi trường trở lại ngưỡng cho phép. Không vận chuyển nghêu bệnh ở vùng nuôi này sang vùng nuôi khác để hạn chế sự lây lan bệnh và những rủi ro trong những vụ nuôi tiếp theo” - Thạc sĩ Ngô Thị Ngọc Thủy lưu ý.

H. Hiệp - T. Lập - P. Hân

Các tin mới

Nhấn vào đây để xem các tin trước