Mừng công!

Bất cứ sự nỗ lực nào, nếu có kết quả như mong đợi đều có niềm vui trong lòng các bên tham gia. Năm nay, trong hoàn cảnh thách thức bên trong lẫn bên ngoài hết sức lớn lao, nhưng ngành thủy sản đã về đích ở tháng cuối, đạt 10 tỷ USD toàn ngành, riêng tôm chiếm 40%. Quả là một tin mừng, niềm phấn khởi cho các bên tham gia trong ngành thủy sản nước nhà.

Bao quát hơn, ngành nông nghiệp năm 2024 này cũng tạo tiếng vang lớn với những đột phá hết sức mạnh mẽ, rất nhiều sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu từ 3 tỷ USD trở lên. Trong đó, bất ngờ hơn là kim ngạch xuất khẩu sầu riêng không kém cạnh tôm và gạo gấp rưỡi tôm, những con số cực kỳ ấn tượng và chưa ai nghĩ tới ở đầu năm.

Niềm vui chung ngành nông nghiệp niềm vui riêng ngành thủy sản, VASEP tổ chức Lễ mừng công là cử chỉ cần thiết, bởi không chỉ là mừng công đơn thuần, hôm đó còn là ngày gặp mặt các doanh nhân thủy sản, cùng nhau tay bắt mặt mừng, chia sẻ vui buồn qua một năm đầy vất vả, để cụng ly mừng thành quả, mừng xuân về và hẹn gặp lại năm sau với thành quả cao hơn.

Trở lại với con tôm, con cá tra – hai mặt hàng chủ lực của thủy sản xuất khẩu. Năm qua, tuy có những số liệu lạc quan như sản lượng tôm, cá nuôi tăng trưởng; chế biến tăng trưởng và dẫn đến kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng. Niềm vui này chưa trọn vẹn, bởi còn không ít thách thức chưa ứng xử tốt hơn được.

Con tôm con cá đều có tồn đọng về con giống. Con giống tốt sẽ có tỉ lệ nuôi thành công cao hơn hẳn, giảm giá thành và tăng sức cạnh tranh – coi như điểm đột phá. Con tôm cần con giống chống chịu bệnh tốt; cá tra cần con giống tỉ lệ cá bột và tỉ lệ thu hồi cá thương phẩm cao hơn, hệ số thức ăn thấp hơn, nghĩa là mau lớn hơn. Con tôm cần có quan trắc và dự báo tình hình dịch bệnh cũng như phác đồ phòng trị dịch bệnh kịp thời hơn, hữu hiệu hơn. Tình hình này tạo sự phân hóa, lĩnh vực nuôi, nhất là nuôi tôm ngày càng khó, ánh sáng trước mắt như nhạt dần.

Hoàng Anh, Chủ tịch HH Tôm giống Bình Thuận đưa tôi ba câu hỏi và trao đổi vì sao, ra sao và làm sao giải quyết! Đó là “ Ghét ai thì xúi người đó đi nuôi tôm!”; đó là “Nuôi tôm là liên tưởng nợ xấu ở ngân hàng!”; đó là “4 tỷ USD xuất khẩu tôm, nếu tính NET còn bao nhiêu (trừ USD nhập nguyên liệu thức ăn, tôm bố mẹ…), bù lại việc gây ô nhiễm môi trường (do nuôi tôm) thì còn bao nhiêu! Ngành tôm có còn là ngành kinh tế quan trọng không?”. Cảm ơn anh chủ tịch này đầy cảm xúc và quan tâm với con tôm; là chuyện tốt, rất tốt. Rất tiếc tôi không đủ thông tin và tầm nhìn bao quát để lý giải đủ vì sao, rồi ngành sẽ ra sao, tới đây là cách ửng xử thế nào để vãn hồi tình hình. Tôi nêu ra đây, coi như là một vấn đề mở để rộng thông tin, rộng đường dư luận vậy.

Trở lại với con tôm tháng cuối năm. Hiện nay tôm thương phẩm có rất ít, chuyện bình thường cuối vụ. Điểm riêng là năm nay tôm thương phẩm giảm mạnh sớm hơn khoảng 2 tháng so bình thường, khiến giá tôm tăng mạnh. Với mức giá này, mỗi doanh nghiệp (DN) chế biến tôm sẽ lỗ khá, thậm chí 2 USD/kg tôm thành phẩm. Tình hình này giá cao, kích thích người nuôi.

Theo ước tính, lúc này tôm thả mùa nghịch có thể đạt trong khoảng 15-30% tùy địa phương, so vụ chính. Vụ nghịch đi liền nhiều rủi ro nên người nuôi không dám thả nuôi nhiều, tập trung qua đầu năm mới hoặc an toàn hơn là thả nuôi lúc qua tết Nguyên đán. Bất chợt những cơn mưa trái mùa ập tới, tuần từ ngày 7-14/12, ở miền Tây mưa lớn và dai dẳng, thậm chí đêm lẫn ngày, khiến sự cố không nhỏ cho các ao tôm thả dưới tháng tuổi. Chúng ta cũng biết hiện nay chất lượng tôm giống cũng không cao, dễ nhiễm bệnh khi thời tiết thất thường; khó khăn, rủi ro ngành nuôi tôm thêm chồng chất.

Tuy đầy thách thức, nhưng với diện tích thả nuôi nêu trên, các DN chế biến cũng có cái để cầm cự hoạt động ở quý 1/2025; chứ đa phần hàng tồn kho đã cơ bản xử lý trả đơn hàng cuối năm 2024, không còn bao nhiêu nguyên liệu dự trữ.

Cũng trở lại với con tôm, tình hình giá tôm thương phẩm khiến không ít DN tôm lao đao. Thiết nghĩ năm 2024, các DN nào có chiến lược bền vững, có sách lược cho từng bước đi phù hợp còn cầm cự, còn có lãi. DN nào sơ suất sẽ rơi vào tình thế khó khăn ngay, dù DN nhỏ hay lớn. Cho nên MỪNG CÔNG 2024 là chuyện đáng mừng, đáng làm nhằm tạo sinh khí, tình thần phấn khởi nhưng có DN vui trọn vẹn, có DN vui buồn lẫn lộn, kể cả DN tôm hay cá!

Đọc tới đây, thôi gác lại những tồn đọng, ưu tư…; những thách thức đang đối diện và sắp đối diện… Hãy cùng nhau hưởng ứng, tham dự Lễ Mừng công do VASEP tổ chức. Thời khắc sum vầy sẽ tạo ra những cảm xúc ấm áp, vui tươi; để san sẻ nhau năng lượng tích cực, thông tin tốt… là hành trang tuy nho nhỏ nhưng hết sức hữu ích cho chặng đường dài phía trước. Muốn đi xa hãy đi cùng nhau…

TS. Hồ Quốc Lực - Nguyên Chủ tịch VASEP, Chủ tịch HĐQT FIMEX VN

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước