Hạt đậu nành nhỏ mà lớn

Nguồn tin: Kinh Tế Sài Gòn, 24/01/2013
Ngày cập nhật: 28/1/2013

Theo nhiều nhà chuyên môn, đậu nành (đậu tương) là cây trồng có nhiều lợi thế phát triển ở ĐBSCL (qua mô hình luân canh lúa - đậu nành) nhưng vì sao nông dân lại không mặn mà lá câu hỏi khó dành cho nhà quản lý và giới khoa học.

Rộng tiềm năng

Tại hội nghị: “Hiện trạng và giải pháp phát triển luân canh lúa - đậu nành ở ĐBSCL” được tổ chức tại Đồng Tháp ngày 24-1, ông Phạm Văn Dư, Phó cục trưởng Cục trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), cho biết sản lượng đậu nành trong nước hiện chỉ mới đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu (sản lượng năm 2011 chỉ 254.000 tấn), trong khi đó, mỗi năm Việt Nam phải nhập khẩu trên 1,2 triệu tấn, trị giá trên 755 triệu đô la Mỹ (năm 2012).

“Chính những yếu tố đó, cho nên tiềm năng mở rộng diện tích, đáp ứng nhu cầu thị trường thời gian tới đối với cây đậu nành ở ĐBSCL còn rất lớn”, ông Dư cho biết.

Trong khi đó, ông Đỗ Hữu Phương,Trưởng phòng Chăn nuôi (Cục Chăn nuôi) dẫn lời báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo: “Thương mại xuất nhập khẩu đậu nành thế giới niên vụ 2012-2013 sẽ tăng 9,3%, tức đạt gần 99 triệu tấn”.

Theo ông Phương, nhu cầu đậu nành tăng mạnh do ngành công nghiệp ép dầu và chế biến thức ăn chăn nuôi tăng mạnh trong những năm gần đây.

“Năm 2012 nhu cầu sử dụng thức ăn công nghiệp của Việt Nam đạt khoảng 13 triệu tấn, dự kiến năm 2015 đạt 16 triệu tấn và đạt 19 triệu tấn trong năm 2020. Ngoài ra, nhu cầu sử dụng đậu nành để ép lấy dầu của các doanh nghiệp trong nước ngày càng lớn cùng với lộ trình giảm thuế đối với mặt hàng này về 0% là những cơ hội để các doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam trong thời gian tới”, ông Dư cho biết.

Phó giáo sư - tiến sĩ Mai Thành Phụng, Giám đốc Trung tâm khuyến nông - Khuyến ngư quốc gia, cho biết ĐBSCL với điều kiện tự nhiên đất phù sa ngọt, màu mỡ nên rất thuận lợi để phát triển trồng cây đậu nành, đặc biệt trong vụ hè thu.

Bài toán đầu ra

Tại sao diện tích, sản lượng đậu nành không phát triển được trong những năm gần đây, thậm chí còn sụt giảm mạnh, dù được đánh giá có nhiều tiềm năng? Đó là vấn đề được nhiều đại biểu tham dự hội nghị trên nêu ra.

Theo bà Phan Thị Yến Nhi, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn An Giang, vấn đề nằm ở đầu ra sản phẩm. “Giá bán đậu nành thấp, đầu ra bấp bênh so với các loại cây trồng khác thì làm sao thu hút được người nông dân quan tâm phát triển? Chẳng hạn, so với nông dân trồng bắp non, thì lợi nhuận của cây đậu nành vẫn thua xa”, bà Nhi cho biết.

Ông Lê Huy Hàm, Viện trưởng Viện di truyền nông nghiệp Việt Nam, cho biết so với cây lúa, lợi nhuận trồng đậu nành dù cao hơn khoảng 3 triệu đồng/héc ta (lợi nhuận đậu nành trên 15,6 triệu đồng/héc ta) nhưng xét về công đầu tư, chăm sóc thì trồng lúa vẫn khỏe hơn.

“Vì thế cây đậu nành vẫn chưa thu hút được sự quan tâm của nông dân”, ông nói.

Ông Dư dẫn lời báo cáo của Hiệp hội chăn nuôi Việt Nam thì cho biết: “Năng suất thấp, bình quân chỉ 1,5 tấn/héc ta (thế giới 2,5 tấn/héc ta), nên đậu nành sản xuất trong nước cạnh tranh không lại đậu nành nhập khẩu”.

Theo báo cáo của Cục Trồng trọt, nếu như năm 2007 diện tích trồng đậu nành của Việt Nam đạt trên 190.000 héc ta, thì đến năm 2011 giảm xuống chỉ còn 173.000 héc ta, năng suất cũng giảm từ 275.000 tấn xuống còn 254.000 tấn.

Theo bà Nhi, muốn đẩy mạnh phát triển cây đậu nành trong thời gian tới, ngoài việc phải hoàn thiện hệ thống cơ giới hóa sản xuất, nhất thiết phải xây dựng thêm nhà máy chế biến ngay vùng nguyên liệu và thu mua sản phẩm cho nông dân với giá hợp lý.

“Doanh nghiệp chỉ mua khô dầu đậu nành (sản phẩm qua chế biến) mà không mua đậu nành thô (hạt) thì làm sao phát triển được?", bà Nhi đặt vấn đề.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Tháp cùng với lãnh đạo Công ty TNHH Hùng Cá đã ký kết biên bản hợp tác sản xuất, bao tiêu 10.000 héc ta đậu nành trên địa bàn tỉnh tại hội nghị.

Trung Chánh