Tưởng chừng như cánh đồng mẫu (CĐM) xã Vị Thanh, huyện Vị Thủy (Hậu Giang) sẽ trở thành mô hình điểm thực thụ của người trồng lúa tỉnh nhà ngay trong vụ lúa Đông xuân 2012 - 2013 này, khi các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh cùng tham gia tiết giảm chi phí đầu vào thông qua hình thức hỗ trợ giống, thuốc bảo vệ thực vật, giải quyết nỗi lo đầu ra hạt lúa cho người dân trên cơ sở hợp đồng bao tiêu sản phẩm.

Nào ngờ đến thời điểm Hợp tác xã (HTX) Vị Thanh tiến hành thu gom lúa hàng hóa của người dân để bàn giao cho Công ty cổ phần lương thực Hậu Giang (công ty) theo hợp đồng ký kết thì mọi chuyện bắt đầu dỡ lỡ. Công ty bất chợt thay đổi phương thức thu mua từ lúa sang gạo nguyên liệu, trong khi kinh nghiệm, năng lực thu mua, vận chuyển, giao nhận của HTX rất hạn chế. Đặc biệt là giá lúa thị trường bên ngoài cùng thời điểm biến động thất thường.

Quá sức của hợp tác xã

Theo ông Nguyễn Văn Út, Chủ nhiệm HTX Vị Thanh, ngay từ đầu vụ, công ty tham gia hỗ trợ giống, đặc biệt là đảm nhận khâu tiêu thụ 107ha lúa OM 4900 cho người dân trong cánh đồng mẫu thông qua HTX Vị Thanh. Thế nhưng, khi HTX tiến hành thu gom trong dân được 82,5 tấn lúa tươi giao theo hợp đồng ban đầu rất suôn sẻ thì bất chợt công ty thay đổi phương thức thu mua lúa sang gạo nguyên liệu. Điều này khiến cho HTX trở tay không kịp. Vì tất cả các phương tiện vận chuyển, lò sấy, nhà máy xay xát đều phải thuê mướn, buộc HTX gánh thêm một khoản chi phí đáng kể.

Thu hoạch lúa trong khu vực cánh đồng mẫu lớn xã Vị Thanh.

Từ đó HTX không thể chủ động được thời gian xử lý sản phẩm giao theo kế hoạch đề ra mà hoàn toàn lệ thuộc vào sự điều tiết của các chủ cơ sở làm dịch vụ, phát sinh thêm nhiều thời gian và chi phí thực hiện. Ông Út cho biết: “Nếu tính từ thời điểm thu gom lúa xuống ghe đến lượt đưa lên lò sấy khô, rồi chuyển sang nhà máy lột vỏ phải mất 5 ngày. Bởi HTX cũng phải nằm chờ tài giống như các thương lái khác chứ đâu được ưu tiên. Chưa kể là thời gian sấy kéo dài thêm gần gấp đôi so với mỗi mẻ lúa thông thường mới đạt ẩm độ theo yêu cầu của công ty nên chi phí tăng thêm là chuyện đương nhiên”.

Ông Nguyễn Văn Đồng, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh cho rằng, hạn chế ở đây chính là HTX quá chủ quan trong vấn đề thu gom lúa ngay từ đầu. Mặc dù trong tay hoàn toàn không có phương tiện vận chuyển, hệ thống lò sấy, nhà máy xay xát nhưng lại đảm nhận công tác thu mua quá sức. Cũng như thiếu linh hoạt trong việc kịp thời đề xuất với công ty điều chỉnh giá lúa phù hợp với thị trường. Còn phía công ty lại thay đổi phương thức tiếp nhận sản phẩm đột ngột như thế thì cho dù là đơn vị thu mua, chế biến chuyên nghiệp cũng khó lòng đảm đương nổi. Rút kinh nghiệm, thời gian tới, HTX nên xây dựng phương thức giao nhận sản phẩm cho chặt chẽ và chỉ nên đứng ra thu gom lúa tươi của người dân.

Tìm cách giữ chân người dân

Chính vì phương tiện vận chuyển không đảm bảo, đặc biệt là quá trình xử lý hạt lúa kéo dài, cùng với giá lúa thị trường biến động thất thường dẫn đến thời gian thu gom lúa trong dân không những bị trì trệ mà diện tích lúa bán theo hợp đồng bị thương lái bên ngoài thu mua hơn một nửa. Ông Út cho hay, hơn một nửa diện tích lúa trong hợp đồng đã bị thương lái bên ngoài thu mua với mức giá cao hơn khoảng 30 đồng/kg lúa tươi cùng thời điểm mà HTX thu mua cho người dân. Vì vậy, so với tổng sản lượng ước tính ban đầu khoảng 600 tấn, HTX chỉ gom được 245 tấn, trong đó sấy khô bóc vỏ giao cho công ty là 101 tấn.

Ông Võ Trường Hùng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần lương thực Hậu Giang phân trần, khó khăn của HTX cũng chính là khó khăn của công ty. Thực tế công ty đã trang bị kho chứa và đàm phán hệ thống lò sấy ở Mỹ Khánh, huyện Phong Điền (thành phố Cần Thơ) để tiếp nhận lúa trong CĐM của bà con trong tỉnh. Nhưng vì cùng thời điểm này, nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh đã vào vụ thu hoạch lúa Đông xuân, cũng như tham gia thực hiện kế hoạch thu mua lúa gạo tạm trữ nên hầu hết hệ thống kho chứa, lò sấy, nhà máy xay xát đã quá tải. Do đó, công ty phải thay đổi phương thức thu mua, đồng thời đề nghị HTX tìm hệ thống lò sấy, nhà máy trên địa bàn mới có thể giải phóng kịp thời sản lượng lúa của người dân trong CĐM.

Cũng theo đại diện HTX Vị Thanh, bên cạnh xem xét giải quyết chi phí phát sinh cho HTX thì đề nghị công ty nhanh chóng chi trả tiền thu mua lúa và hỗ trợ khoản bù lỗ phần chênh lệch giá thị trường cho người dân trong CĐM. Trước tình hình trên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thành Nhơn yêu cầu, công ty khẩn trương bàn bạc, tính toán lại chi phí, giá thành sản phẩm để có phương án hỗ trợ hợp lý, bù vào những tổn thất trong quá trình thu mua, phơi sấy, giao nhận sản phẩm cho HTX Vị Thanh, nhất là tiến hành xem xét hỗ trợ thêm chi phí để bù vào khoản chênh lệch giá so với thị trường tại thời điểm mà người dân giao lúa cho HTX, góp phần giữ vững lòng tin, giữ chân nông dân ở lại với HTX, cánh đồng mẫu lớn.

NGUYỄN NGUYỄN

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119