Cải tạo vùng cát, nhìn từ Long Quang (Quảng Trị)

Nguồn tin: Báo Quảng Trị, 13/06/2013
Ngày cập nhật: 14/6/2013

Từ bao đời nay, cải tạo vùng cát hoang hóa luôn là một thách thức lớn đối với người dân ven biển nhưng với người dân thôn Long Quang, xã Triệu Trạch, huyện Triệu Phong (Quảng Trị) vùng cát bây giờ đang được đánh thức và ngày càng mang lại giá trị kinh tế to lớn cho người dân.

Ông Phan Đăng Tuất, Trưởng thôn Long Quang, xã Triệu Trạch, huyện Triệu Phong cho biết: Thôn Long Quang có tổng diện tích tự nhiên 135 ha, trong số 120 ha đất nông nghiệp thì diện tích vùng cát chiếm đến 50 ha. Trước đây, vùng cát hoang hóa luôn gây khó khăn cho người dân trong vùng bởi nạn cát bay cát lấp. Đặc biệt, trong mùa khô nóng, nơi đây biến thành một sa mạc hoang vu hầu như không một loại cây nào có thể mọc được. Để cải tạo vùng cát, nhiều chính sách, dự án của tỉnh, huyện đã được triển khai. Đặc biệt các dự án trồng rừng bước đầu phát huy hiệu quả trong việc phủ xanh cát trắng và chống nạn cát bay cát lấp. Tuy nhiên, các dự án trồng rừng chỉ mới góp phần thay đổi cảnh quan, môi sinh môi trường, còn hiệu quả kinh tế mang lại chưa rõ rệt.

Cây dưa phát triển tốt trên vùng cát Long Quang

Ông Phan Đăng Tuất cho biết thêm, vào năm 2002, khi nắm được thông tin nhiều địa phương ven biển trong cả nước đã cải tạo thành công vùng cát bằng nhiều mô hình trồng trọt, người dân thôn Long Quang đã mạnh dạn chuyển đổi một số diện tích trồng rừng sang trồng các loại cây ngắn ngày như khoai, ngô, bầu, bí, dưa leo, dưa hấu... Vừa làm, người dân Long Quang vừa thí điểm các giống cây phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu nhưng cho giá trị kinh tế cao. Nhiều mô hình, giống cây trồng liên tục được người dân Long Quang đưa vào trồng thử nghiệm và đến nay nhiều giống cây trồng đã đứng chân trên vùng cát.

Đến nay, vùng cát ở thôn Long Quang đã được người dân đưa vào canh tác với 25 ha trồng khoai, gần 20 ha trồng ngô, bầu, bí, dưa leo và dưa hấu. Theo ông Tuất, hầu hết các hộ dân Long Quang đều tham gia sản xuất trên vùng cát, trung bình mỗi hộ khoảng 5 sào. Để khai thác vùng cát, người dân thường luân phiên trồng các loại cây trồng phù hợp với thời tiết, điều kiện thổ nhưỡng, nguồn nước, kỹ thuật chăm bón khá đơn giản như trồng khoai, bầu, bí, dưa leo, dưa hấu. Chú trọng lựa chọn loại cây trồng phù hợp, ngắn ngày. Đặc biệt, loại cây trồng có hiệu quả khá nhất là dưa hấu. Mỗi mùa dưa, người dân Long Quang thu về hơn 10 triệu đồng/sào. Dưa hấu Long Quang ruột đỏ, nước nhiều, ngọt, thơm ngon nên được người tiêu dùng ưa chuộng. Mỗi mùa thu hoạch, thương lái đến thu mua tận vườn.

Về hiệu quả kinh tế trên cùng một diện tích, ông Tuất cho biết: “Nếu cộng các loại cây trồng, mỗi năm vùng cát mang lại một nguồn thu đáng kể, từ năm 2002 là 1,8 tỷ đồng đến nay đã đạt gần 5 tỷ đồng. Nhiều mô hình trồng trọt của các hộ gia đình đã vượt ngưỡng cánh đồng 100 triệu/ha như các hộ ông Nguyễn Vũ, Phan Đán, Lê Nghiên...”. Từ việc khai thác có hiệu quả vùng cát mà thu nhập người dân Long Quang xếp vào vị trí cao nhất của xã Triệu Trạch với mức 18 triệu đồng/người/năm trong khi mức thu nhập của toàn xã là 15 triệu đồng/người/năm.

Trên cánh đồng cát, ông Lê Nghiên, một trong những hộ nông dân có thu nhập khá từ cải tạo vùng cát chia sẻ: Người dân Long Quang đã biết “tính nết” của vùng cát nhưng để tiếp tục khai thác hết tiềm năng thế mạnh vùng cát còn là một câu chuyện dài. Trước hết, việc tìm các giống cây trồng phù hợp với điều kiện khắc nghiệt như ở Long Quang luôn là bài toán khó trong mỗi vụ mùa.

Theo ông Nghiên thì để duy trì chất lượng, mở rộng diện tích trồng dưa hấu Long Quang thì nơi đây chỉ sản xuất được một giống dưa Trang Nông 12 trong vụ đông xuân và trong vụ hè thu thì sản xuất giống dưa Hắc mỹ nhân. Tuy nhiên, mỗi khi vào vụ việc mua giống gặp rất nhiều khó khăn do ở địa phương không có nguồn cung cấp mà phải đặt hàng tận thành phố Hồ Chí Minh và có khi không có đủ giống để sản xuất. Việc không chủ động được nguồn giống khiến nhiều vụ dưa lỡ vụ, nhiều diện tích không thể canh tác dưa hấu, một loại cây trồng thế mạnh ở Long Quang.

Bên cạnh đó, khó khăn nhất đối với vùng cát ở Long Quang chính là nguồn nước tưới. Hiện nay việc canh tác của người dân phụ thuộc vào nguồn nước tưới tại chỗ, nhiều diện tích do thiếu nguồn nước phải canh tác một số loại cây trồng chịu hạn nhưng cho giá trị kinh tế thấp. Bên cạnh đó, nhiều diện tích phải bỏ hoang trong vụ hè thu do thiếu nước tưới.

Mặt khác, nhiều diện tích vùng cát ở Long Quang vẫn chưa đưa vào canh tác do khó khăn về địa hình, nguồn nước... Ngoài ra, cơ sở vật chất phục vụ sản xuất nông nghiệp như đường giao thông nội đồng chưa đồng bộ, việc tập huấn các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp cho người dân Long Quang vẫn chưa được triển khai...

Người dân Long Quang rất cần sự tiếp sức của các ngành, các cấp để có điều kiện tiếp tục khai thác tiềm năng thế mạnh của vùng đất từng bị bỏ hoang hóa trở thành vùng đất trù phú, góp phần cải thiện đời sống cho nhân dân, làm cho diện mạo quê hương ngày thêm khởi sắc.

LÊ MINH