Đơn Dương (Lâm Đồng): Nông dân lao đao vì bị đánh tráo giống cà chua

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 15/07/2013
Ngày cập nhật: 16/7/2013

Ít nhất trên 100 nông hộ tại huyện Đơn Dương (Lâm Đồng) đang lâm vào tình cảnh lao đao khi mà các vườn cà chua đang chín tới, nhưng thương lái không màng hỏi thăm chỉ vì họ bị đánh tráo giống cà chua mới chưa qua khảo nghiệm trồng trên địa bàn.

Theo thống kê của cơ quan chức năng, có tới 239 hộ nông dân tại huyện Đơn Dương đã thiệt hại do bị đánh tráo hơn 1,7 triệu cây giống cà chua Anna thành cà chua Nato. Trong số này, những hộ phát hiện sớm đã nhổ bỏ, thay thế bằng giống cà chua khác, số còn lại với trên 100 hộ vẫn đang tiếp tục đầu tư, chăm sóc, hiện đang đến kỳ thu hoạch quả nhưng tư thương không mua, hoặc ép mua với giá thấp, khiến người dân bị thiệt hại nặng.

Bà Tạ Thị Hoa, ngụ tại thôn Nghĩa Tân, thị trấn Thạnh Mỹ (Đơn Dương), một trong những nông hộ trồng hơn 7 sào cà chua giống Anna (giống cà chua trồng đại trà trong nhiều năm qua ở Đơn Dương), nay hóa ra lại là cà chua Nato (giống cà chua mới, chưa qua khảo nghiệm trên địa bàn huyện Đơn Dương) nên không bán được, cho biết gia đình đặt mua 25 thiên (25.000 cây) cà chua Anna tại vườn ươm “mối” Trưởng Thư (thị trấn Thạnh Mỹ) về trồng. Thấy vườn cà chua phát triển nhanh bất thường, bà Hoa cứ nghĩ do mình chăm bón tốt hơn vụ trước nên lòng khấp khởi mừng. Chỉ đến khi cây cao đến liên 3 (khoảng 50cm) thì phát hiện có hiện tượng táp lá do nhiễm nấm bệnh “bã trầu” mới vỡ lẽ đây không phải là cà chua Anna, nên báo cho vườn ươm và đại lý hạt giống Nguyệt (thị trấn Thạnh Mỹ) thì mới biết đó là giống cà chua Nato.

Cũng theo bà Hoa, sau đó phía đại lý cử nhân viên đến kiểm tra và khuyên cứ tiếp tục chăm sóc, lúc ra trái sẽ có người mua. Vậy nhưng, nay cà chua đã chín bói mà thương lái không đoái hoài vì cho rằng cà chua Nato trái nhỏ, ruột không đặc bằng Anna, thị trường không ưa chuộng. “Rõ ràng là vườn ươm đã hám lợi mà đánh lừa nông dân. Vì hạt giống cà chua Nato rẻ hơn Anna đến 10 triệu/kg, nhưng khi ươm thành cây con, vườn ươm vẫn nói là giống Anna để bán cho nông dân theo giá Anna (750 đ/cây)” – bà Hoa nói.

Không chỉ có bà Hoa, hàng trăm nông dân khác ở các xã Lạc Xuân, Tu Tra, Ka Đơn, thị trấn D’ran, Thạnh Mỹ (Đơn Dương) cũng lâm vào tình cảnh tương tự, trong đó nhiều nhất là tại xã Tu Tra, Ka Đơn. Một số hộ phát hiện sớm thì nhổ bỏ để trồng lại giống khác như hộ ông Trương Đình Khương, Trương Thế Hà (Ka Đơn) nhổ bỏ tới 133.000 cây cà chua 30 ngày tuổi. Những người không phát hiện hoặc có diện tích trồng lớn, đầu tư lớn thì đành “nhắm mắt đưa chân”, tiếp tục chăm sóc mà không biết có bán được sản phẩm hay không.

Đối với trường hợp bà Hoa, đại lý giống có giới thiệu thương lái đến ngã giá mua 4.000 đ/gốc (bằng một nửa giá của cà chua Anna trong cùng thời điểm), nhưng vẫn chưa chắc chắn. Bà Hoa cho biết, nếu bán giá này, gia đình bà bị thiệt trên 100 triệu đồng, còn nếu so với cà chua Anna thì số tiền thiệt hại và thất thu là trên 200 triệu đồng, trong khi nếu không bán được thì đổ nợ vì phải vay mượn để đầu tư.

Vườn cà chua trĩu quả của gia đình bà Hoa vẫn chưa có người mua

Dựa vào các chứng từ người dân mua cây giống thì các vườn ươm mua hạt giống của đại lý Nguyệt và đại lý giống thì mua của một công ty chuyên cung cấp hạt giống. Điều đáng nói là các vườn ươm khi mua hạt giống tại đại lý Nguyệt đều biết đây là giống cà chua Nato nhưng các vườn ươm mang hạt về ươm rồi cung cấp cây giống cho nông dân và nói là giống Anna. Riêng công ty cung cấp hạt giống đã cung cấp đúng, giống có nhãn mác, bao bì và công bố tiêu chuẩn chất lượng đàng hoàng.

Dựa trên các chứng cứ đó, cơ quan chức năng, các đơn vị cung cấp hạt giống và vườn ươm đã thống nhất, số cây giống mà người dân đã nhổ bỏ, trồng lại thì vườn ươm sẽ hoàn trả lại tiền giống, những hộ nào vẫn chăm sóc và chuẩn bị thu hoạch thì đơn vị cung cấp hạt giống sẽ chấp nhận thu mua lại toàn bộ sản phẩm. Cũng với hướng giải quyết này, đại lý cung cấp hạt giống sẽ nhận bồi hoàn 1/3 số tiền cây giống, số còn lại các vườn ươm phải bồi thường cho người dân.

Tuy nhiên, ông Dương Đức Đại - Phó Chủ tịch UBND huyện Đơn Dương, cho rằng như vậy là chưa thỏa đáng. Hậu quả đã xảy ra rồi, để khắc phục thì cơ quan chức năng phải có biện pháp như bồi thường thế nào, phương thức bồi thường, thời gian bồi thường… để tránh thiệt hại cho người dân. Bởi tại cuộc họp để xác định trách nhiệm của các bên vào ngày 8/7, họ cam kết vườn ươm sẽ bồi hoàn lại tiền giống, còn đại lý và công ty sẽ có trách nhiệm làm việc với thương lái để thu mua 100% sản phẩm bằng giá cà chua Anna, nhưng 2 ngày sau (10/7), chúng tôi họp dân thì được biết cam kết là vậy nhưng tư thương đến vườn đã ép giá, chỉ mua có 4.000 đ/gốc, trong khi cà chua Anna hiện đang 7.000 – 8.000 đ/gốc, hỏi người dân làm sao bán được.

Cũng tại cuộc họp, nhiều hộ đã bật khóc và cho rằng đã bỏ ra từ 100 – 200 triệu đồng để đầu tư, có người phải vay ngân hàng nhưng nay nếu không bán được cà chua thì chỉ còn nước bán đất để trả nợ vay.

Liên quan đến vụ việc, tại kỳ họp thứ 7 HĐND tỉnh khóa VIII diễn trong 2 ngày 11&12/7 vừa qua tại TP Đà Lạt, ông Lê Văn Minh - Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Lâm Đồng đã giải trình trước đại biểu và cử tri rằng, sau khi Sở nhận được đơn khiếu nại của các hộ dân, đơn vị đã cử cán bộ thanh tra trực tiếp xuống làm việc cùng với huyện. Qua kiểm tra, xác định 23 vườn ươm trên địa bàn có cung cấp giống cà chua Nato cho nông dân nhưng nói là cà chua Anna, những vườn ươm này đăng ký kinh doanh tại địa phương nên do cấp huyện quản lý, giải quyết.

Thụy Trang