Thiếu lao động, nông dân Bắc Giang “kén” rau chế biến

Nguồn tin: Báo Bắc Giang, 11/12/2013
Ngày cập nhật: 13/12/2013

Vụ đông năm nay, toàn tỉnh Bắc Giang trồng hơn 1.400 ha rau, quả chế biến, trong đó chủ yếu là khoai tây Atlantic. Diện tích một số loại cây truyền thống như dưa chuột, cà chua bi giảm mạnh.

Do thiếu nguyên liệu nên Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Vifoco (TP Bắc Giang) phải sản xuất cầm chừng.

Lượng sức trồng rau

Những năm trước vào vụ đông, khắp cánh đồng xã Quang Thịnh (Lạng Giang) bạt ngàn cà chua bi, dưa bao tử, ớt ngọt, ớt siêu cay. Ngược lại, năm nay nhiều thửa ruộng trơ gốc rạ, đất khô trắng, nứt nẻ. Bà Lê Thị Toàn, thôn Quang Hiển cho biết: "Các con đều đi làm công nhân nên vợ chồng tôi đảm đương việc đồng áng và chăm sóc cháu nội. Trồng dưa bao tử khá vất vả, ngày nào cũng phải đến ruộng, khi thu hoạch hái quả 2 lần/ngày. Vì thiếu người làm nên hiện nay gia đình tôi chỉ trồng một sào, trong khi những vụ trước thường trồng 4-5 sào”.

Tương tự, vụ đông này gia đình ông Lê Văn Luyện cùng thôn cũng trồng 2 sào cà chua bi, giảm 2 sào so với cùng kỳ năm trước. Ông Nguyễn Văn Hàm, Phó Chủ tịch UBND xã Quang Thịnh cho biết, mặc dù xã giao kế hoạch cho từng thôn phấn đấu gieo trồng cây vụ đông, trong đó chú trọng rau chế biến song diện tích nhóm cây trồng này chỉ đạt 20 ha, giảm 50% so với năm ngoái. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản có nhu cầu liên kết sản xuất nhưng xã không đáp ứng được.

Ngoài Quang Thịnh, rau chế biến ở các xã trọng điểm như Tân Thịnh (Lạng Giang), Cao Thượng (Tân Yên), Tự Lạn (Việt Yên)… cũng bị thu hẹp quy mô. Thống kê sơ bộ, vụ đông này toàn tỉnh trồng 200 ha dưa bao tử, cà chua bi, giảm 100 ha so với năm trước.

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và PTNT, nguyên nhân là do ở nông thôn, nhiều người trong độ tuổi lao động đi làm tại các khu, cụm công nghiệp và những nghề phụ khác như thợ xây, phụ vữa. Trồng dưa bao tử, cà chua bi cần nhiều công chăm sóc, gặp rủi ro bởi sâu bệnh, thời tiết nên một bộ phận nông dân không trồng hoặc thu hẹp quy mô. Trong khi diện tích hai cây trồng trên giảm mạnh thì khoai tây phục vụ chế biến được mở rộng. Toàn tỉnh trồng gần 800 ha khoai tây Atlantic, tăng hơn 300 ha so với vụ đông năm ngoái. Trong đó Hiệp Hoà 100 ha (gấp đôi so năm 2012), Tân Yên 138 ha (tăng 35 ha).

Ông Trần Văn Dư, thôn Trám, xã Phúc Sơn (Tân Yên) cho biết: "Vụ trước, tôi trồng 3 sào khoai tây Atlantic, trừ chi phí lãi gần 2 triệu đồng/sào. Khoai dễ trồng, tốn ít công chăm sóc, có đầu ra ổn định nên vụ này tôi trồng 6 sào để tăng thu nhập”.

Doanh nghiệp chế biến gặp khó

Do thiếu nguyên liệu dưa bao tử, cà chua bi nên nhiều doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nông sản trong tỉnh sản xuất cầm chừng. Tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Vifoco (TP Bắc Giang), theo kế hoạch vụ đông này, doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu 50 ha tại tỉnh Bắc Giang, sản lượng hơn 130 tấn. Đến nay đã hết thời vụ gieo trồng, diện tích cà chua bi, dưa bao tử mới đạt 25ha.

Để bảo đảm hợp đồng đã ký kết, Công ty phải đầu tư vốn phát triển vùng nguyên liệu tại một số tỉnh khác. Ông Nguyễn Xuân Việt, Giám đốc Công ty cho biết: "Xây dựng vùng nguyên liệu xa nhà máy khiến giá thành sản phẩm tăng hơn 10%. Việc bảo quản nguyên liệu cũng tốn kém, công phu hơn so với thu mua hàng hoá ngay trong tỉnh”.

Cùng đó, Công ty Xuất nhập khẩu Rau quả Phương Đông (Việt Yên) cũng thiếu nguồn nguyên liệu. Đến nay, đơn vị này mới liên kết với nông dân sản xuất 10 ha, đạt 25% so với kế hoạch.

Trước thực tế này, ông Trần Văn Tú, Phó trưởng Phòng trồng trọt (Sở Nông nghiệp và PTNT) cho biết: "Các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của tỉnh cần nỗ lực tìm kiếm, mở rộng thị trường, đa dạng mặt hàng; nhạy bén đầu tư công nghệ, dây chuyền mới phù hợp với thực tiễn chuyển dịch cơ cấu cây trồng trên địa bàn tỉnh”.

Đi đôi với biện pháp trên, cơ quan chuyên môn cần nghiên cứu bổ sung bộ giống cà chua bi, dưa bao tử mới có năng suất cao và ổn định; cải cách quy trình thu hoạch, thu mua, bảo quản nông sản, đưa công cụ cơ giới vào canh tác để giảm ngày công lao động, tăng chất lượng sản phẩm. Đối với khoai tây, nông dân không nên mở rộng diện tích ồ ạt, tự phát mà chỉ nên trồng khi liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp trong khâu tiêu thụ.

Vụ đông năm ngoái, có hộ lỗ vốn vì khoai tây Atlantic bị bệnh, năng suất thấp. Vì vậy, cùng với việc phối hợp với doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu khoai tây, chúng tôi tăng cường tập huấn kỹ thuật chăm sóc để bảo đảm năng suất cao, giảm thiểu rủi ro”.

Ông Ngô Xuân Sinh, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Tân Yên.

Trịnh Lan