Bắc Giang: Nhân rộng cánh đồng thu nhập cao

Nguồn tin: Bắc Giang, 19/12/2007
Ngày cập nhật: 20/12/2007

Những năm qua, ngành nông nghiệp và các địa phương trong tỉnh đã đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu mùa vụ, giống, thuỷ sản, tích tụ ruộng đất để xây dựng cánh đồng thu nhập cao. Nhiều mô hình luân canh mới xuất hiện khẳng định tiềm năng sản xuất cho thu nhập hàng trăm triệu đồng/ha/năm rất lớn nhưng để khai thác được cần nhiều giải pháp… Từ năm 2003, phong trào xây dựng cánh đồng thu nhập cao trên địa bàn được ngành nông nghiệp, các địa phương quan tâm chỉ đạo thực hiện, nhiều biện pháp áp dụng mang lại hiệu quả gồm: ứng dụng công nghệ sản xuất mới; thay thế các giống cây trồng có giá trị kinh tế thấp bằng các giống có năng suất, giá trị kinh tế cao hơn; bố trí cơ cấu mùa vụ theo hướng tăng hệ số sử dụng đất, rải vụ thu hoạch. Nhiều giống cây trồng mới, công thức luân canh mới xuất hiện tạo ra lượng nông sản hàng hoá lớn, giá trị kinh tế cao và đang được nông dân các địa phương học tập nhân rộng. Mục tiêu ban đầu là xây dựng những cánh đồng cho thu nhập 50 triệu đồng/ha/năm nhưng nhiều công thức luân canh đã cho thu nhập vượt xa con số này. Điển hình là mô hình luân canh hành hoa, rau gia vị quy mô 20 ha ở xã Đông Lỗ (Hiệp Hoà) mang lại thu nhập 205,2 triệu/ha/năm (giá cố định năm 2005); mô hình lúa - cá - cần quy mô 15 ha ở xã Hoàng Lương (Hiệp Hoà) và 3,2 ha công thức lúa - cá ở xã Hương Gián (Yên Dũng) cho thu nhập 180-200 triệu đồng/ha/năm; mô hình luân canh một số loại cây trồng trong nhóm rau xanh, bí, dưa hấu, củ đậu, lạc, hoa cây cảnh… cho mức thu nhập trên 100 triệu đồng/ ha/năm xuất hiện ở hầu hết các địa phương trong tỉnh. Theo đánh giá của ngành nông nghiệp, đến năm 2005, toàn tỉnh có gần 5 nghìn ha đất nông nghiệp đạt và vượt mức thu nhập 50 triệu đồng/ha/năm. Năm nay việc chuyển dịch cơ cấu mùa vụ và cây trồng diễn ra cùng với giá các mặt hàng nông sản đều tăng nên dự kiến diện tích đất nông nghiệp có thu nhập đạt và vượt 50 triệu đồng/ha/năm lên tới khoảng 13 nghìn ha…

Mặc dù phong trào xây dựng cánh đồng thu nhập cao được chính quyền và nông dân các địa phương quan tâm thực hiện nhưng tốc độ mở rộng diện tích, số lượng cánh đồng có mức thu nhập đạt và vượt 50 triệu đồng/ha/năm còn chậm (năm nay, phần diện tích mở rộng gia tăng đột biến nhưng chủ yếu là do giá nông sản cao). Nguyên nhân do việc quy hoạch các vùng sản xuất chưa được các địa phương quan tâm, tốc độ chuyển dịch cơ cấu mùa vụ, giống cây trồng còn chậm, quy mô cánh đồng thu nhập cao còn nhỏ, cơ chế khuyến khích xây dựng cánh đồng thu nhập cao ở nhiều địa phương chưa phù hợp. Ở Lạng Giang, UBND huyện có cơ chế đầu tư kinh phí xây dựng các cánh đồng thu nhập cao kiểu mẫu ở các địa phương qua việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng sản xuất nông nghiệp như làm đường giao thông nội đồng, cứng hoá kênh mương, ưu tiên khảo nghiệm các mô hình cây trồng giống mới trên cánh đồng mẫu để nhân rộng. Tuy nhiên việc mở rộng diện tích cánh đồng mẫu còn chậm, nhiều công thức luân canh cho thu nhập cao được khẳng định nhưng chỉ tập trung ở một số xã có truyền thống canh tác lâu năm như Thái Đào, Quang Thịnh, An Hà, Tân Thịnh, Tân Hưng… Bên cạnh đó, một số diện tích đất trồng cây rau màu thực phẩm chế biến cho thu nhập cao nhưng phụ thuộc vào mối liên kết sản xuất với các nhà máy chế biến nông sản thực phẩm nên việc mở rộng diện tích cũng bị động. Huyện Tân Yên ngoài các biện pháp kỹ thuật để chuyển dịch cơ cấu cây trồng còn có cơ chế thưởng cho các địa phương, doanh nghiệp tham gia xây dựng vùng nguyên liệu, chế biến xuất khẩu nông sản khối lượng lớn nhằm mở rộng số lượng, diện tích cánh đồng cho thu nhập cao. Tuy nhiên việc nhân rộng diện tích các loại cây trồng cho thu nhập cao được xác định trong chương trình phát triển nông nghiệp hàng hoá của huyện thực hiện còn chậm như vùng lúa hàng hoá (nếp cái hoa vàng, nếp thơm), vùng rau hàng hoá tập trung thiếu tính ổn định… Đánh giá của Sở Nông nghiệp và PTNT về những tồn tại trên có nguyên nhân sâu xa là chính quyền một số địa phương chưa thực sự quan tâm tới phong trào này và vai trò của Nhà nước làm cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp còn hạn chế; kết cấu hạ tầng cho sản xuất hàng hoá chưa bảo đảm, ruộng đất manh mún, hệ thống giao thông, thuỷ lợi nội đồng chưa đủ năng lực phục vụ và các chợ đầu mối tiêu thụ nông sản còn thiếu. Để nhân rộng cánh đồng cho thu nhập cao, phấn đấu đến năm 2010 toàn tỉnh 15 nghìn ha đạt và vượt 50 triệu đồng/ha/năm, (chiếm 18,7% diện tích đất trồng cây hàng năm) trong đó có các vùng sản xuất hàng hoá lớn như lạc, khoai tây, rau chế biến… cần khắc phục những tồn tại, hạn chế trên. Trước hết trên cơ sở quy hoạch tổng thể, các địa phương cần rà soát, kiểm tra xác định rõ xứ đồng, diện tích có thể xây dựng cánh đồng thu nhập cao và có lộ trình chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cây trồng phù hợp, chú trọng những cây trồng có thế mạnh ở địa phương. Bên cạnh đó cần tiếp tục vận động nông dân thực hiện dồn điền, đổi thửa tạo thành vùng liền khu, liền khoảnh để thuận lợi sản xuất hàng hoá. Trong các biện pháp kỹ thuật, các địa phương cần tổng kết, lựa chọn được bộ giống, công thức luân canh cho thu nhập cao và có cơ chế hỗ trợ, khuyến khích nhân rộng; chú trọng mô hình luân canh được Sở Nông nghiệp và PTNT đánh giá cho thu nhập cao trên đất 3-4 vụ/năm và dễ sản xuất đại trà gồm: lúa xuân - đậu tương hè - lúa mùa - khoai tây, lúa xuân - đậu tương hè - lúa mùa - rau đông, lúa xuân - đậu tương - lạc thu (rau đông sớm), lạc xuân - lúa mùa - rau chế biến. Trong đó, các giống cây trồng mới có thời gian sinh trưởng phát triển ngắn, sản phẩm có giá trị kinh tế cao được ưu tiên bổ sung vào cơ cấu luân canh. Các cơ quan chuyên môn về công tác khuyến nông -lâm, bảo vệ thực vật cần tăng cường tập huấn, chuyển giao kỹ thuật thâm canh tiên tiến như che phủ ni-lông làm mạ, ươm giống, làm bầu đối với một số loại cây trồng trước khi xuống giống đại trà. Ngoài ra chính quyền các địa phương cần tăng cường đầu tư xây dựng hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp như kiên cố hoá kênh mương, làm đường giao thông nội đồng, các điểm thu mua nông sản ở khu vực nông thôn và nâng cao vai trò cầu nối để các doanh nghiệp chế biến nông sản liên kết với nông dân xây dựng vùng nguyên liệu, nâng cao thu nhập trên một đơn vị diện tích đất nông nghiệp, hình thành nhiều cánh đồng cho thu nhập cao.

Cao Minh Ngọc