Biến đổi khí hậu: Nông nghiệp sẽ là ngành chịu tác động nhiều nhất

Nguồn tin: HNM, 10/01/2008
Ngày cập nhật: 11/1/2008

Dự kiến trong tháng 1-2008, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tổng hợp và trình Thủ tướng Chính phủ đề cương “Chương trình mục tiêu quốc gia đối phó với biến đổi khí hậu (BĐKH)”. Song, hiện tại BĐKH đã có những tác động lớn đối với Việt Nam.

Theo ông Trần Thục, Viện trưởng Viện Khoa học - Kỹ thuật khí tượng thủy văn và môi trường, có thể tóm tắt các biểu hiện chính của BĐKH ở Việt Nam trong vòng 100 năm qua bằng những con số: nhiệt độ trung bình tăng 0,1 độ C/10 năm; mực nước biển dâng cao trung bình 2,5-3cm/10 năm. Dự báo sơ bộ đến năm 2010, nhiệt độ sẽ tăng 0,3-0,5 độ C; đến năm 2050 nhiệt độ tăng 1-2 độ C, trong khi đó mực nước biển sẽ dâng 33-45cm vào năm 2050. Khi mực nước biển dâng 1m, TP Hồ Chí Minh và phần lớn Đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị ngập.

Cũng theo ông Thục, BĐKH có tác động đến tất cả các lĩnh vực. Điển hình trên hai hệ thống sông lớn là sông Hồng và Mê Công lưu lượng đỉnh lũ tăng lên đáng kể nhưng chu kỳ tái diễn giảm đi. Với đỉnh lũ trước đây tương ứng chu kỳ tái diễn 100 năm, thì nay còn 20 năm. Với đỉnh lũ trước đây có chu kỳ 20 năm, thì nay còn 5 năm. Điều đó dẫn đến hiện tượng tần suất xuất hiện lũ sẽ sớm hơn. Nông nghiệp được coi là ngành chịu tác động nhiều nhất và nông dân, những người nghèo nhất, sẽ phải chịu tác động lớn nhất. Trong đó, dao động thất thường về cường độ mưa, ngập úng và hạn hán đối với cây trồng xảy ra thường xuyên hơn. Một phần đáng kể diện tích trồng trọt vùng châu thổ sông Hồng và Mê Công bị ngập mặn do nước biển dâng. Thảm thực vật là sản phẩm của sự tương tác, tiến hóa lâu dài giữa các yếu tố tự nhiên, trong đó khí hậu đóng vai trò chủ đạo, sẽ chịu tác động của BĐKH theo nhiều chiều hướng khác nhau. Nước biển dâng thu hẹp diện tích rừng ngập mặn. Phân bố ranh giới các kiểu rừng nguyên sinh cũng như rừng thứ sinh có thể dịch chuyển; nguy cơ tuyệt chủng động, thực vật gia tăng. Một số loài thực vật quan trọng, như trầm hương, hoàng đàn, pơ mu... sẽ bị suy kiệt. Mặt khác, nhiệt độ và mức độ khô hạn tăng làm tăng nguy cơ cháy rừng, phát triển dịch bệnh phá hoại. Đối với nguồn lợi hải sản và nghề cá, mực nước biển dâng làm các quần xã sinh vật hiện hữu thay đổi cấu trúc và thành phần. Trữ lượng giảm sút nghiêm trọng, trong đó các loài hải sản kinh tế đã mất ít nhất 1/3. Ngoài ra, nhiệt độ tăng làm cho nguồn thủy sản phân tán; mối liên hệ hữu cơ trong quần xã sinh vật vùng biển nông và ven bờ bị phá vỡ. Ngay cả những ngành trước đây vẫn được cho là không liên quan đến BĐKH cũng phải chịu những tác động của BĐKH. Chẳng hạn, nước biển dâng làm tăng chi phí bảo dưỡng, duy tu, vận hành máy móc phương tiện trong hoạt động dầu khí. Các hải cảng được thiết kế theo mực nước biển hiện tại sẽ phải cải tạo lại, thậm chí phải di chuyển đến nơi khác. Hệ thống các trạm, đường dây phân phối điện; tuyến đường sắt Bắc-Nam và các tuyến giao thông sát biển sẽ bị ảnh hưởng. Khi nhiệt độ tăng, thiết bị làm mát như quạt, điều hòa không khí... phải sử dụng nhiều dẫn đến lượng điện tiêu thụ lớn làm tăng chi phí sản xuất công nghiệp, thương mại và tiêu dùng. Đặc biệt, với ngành y tế, khí hậu nóng lên làm tăng tác động tiêu cực đối với sức khỏe con người, gia tăng nguy cơ với người già, người mắc bệnh tim mạch, thần kinh. Nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm chịu ảnh hưởng của BĐKH như sốt rét, sốt xuất huyết, viêm não Nhật Bản, các bệnh vi rút vốn được coi là “thịnh hành” ở vùng nhiệt đới ẩm có nguy cơ phát triển...

Để đối phó với BĐKH, Bộ Tài nguyên-Môi trường được giao làm đầu mối xây dựng “Chương trình mục tiêu quốc gia đối phó với BĐKH”. Song, theo Thứ trưởng Bộ Tài nguyên-Môi trường Nguyễn Công Thành, việc đối phó với BĐKH cần bắt đầu từ nhận thức của mỗi ngành để có chương trình hành động phù hợp. Trong tháng 1-2008, sau khi tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành, Bộ Tài nguyên-Môi trường sẽ trình Thủ tướng Chính phủ đề cương “Chương trình mục tiêu quốc gia đối phó với BĐKH”, trên cơ sở đó Thủ tướng sẽ điều hành và giao nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành.

Gia Khánh