Nuôi ong, nghề làm giàu ở Sơn La

Nguồn tin: KTNT, 28/04/2008
Ngày cập nhật: 30/4/2008

Nhờ trời phú cho điều kiện tự nhiên thuận lợi cộng với những cánh rừng bạt ngàn hoa nên nghề nuôi ong ở Sơn La rất phát triển, mật ong đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Và nuôi ong dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, giúp người làm vườn và đồng bào các dân tộc Sơn La giảm nghèo, vươn lên khá-giàu.

Theo Hội Ngành nghề nông nghiệp – nông thôn Sơn La, hiện trên địa bàn đang có nhiều giống ong được bà con ưa chuộng như ong khoái (tô pựng), ong nội (tô ta tiến), ong Italia, ong ruồi, ong muỗi. Trong đó, giống ong nội cho năng suất 10 – 15 kg mật/đàn/năm, ong ngoại cho tới 50 – 60 kg mật/đàn/năm, đồng thời còn khai thác được nhiều sản phẩm khác như sữa ong chúa, phấn hoa, sáp ong, keo ong, nọc ong và nhộng ấu trùng ong đực.

Mật ong Sơn La thường được khai thác 4 vụ ở các nguồn hoa khác nhau: mật ong hoa cỏ Lào khai thác từ tháng 12 đến tháng 1 năm sau; mật ong hoa dẻ, hoa rừng từ tháng 2 đến tháng 5; mật ong hoa nhãn tháng 3 - 4; mật ong hoa đơn kim từ tháng 8 đến tháng 10. Ngoài ra, tỉnh còn có hàng nghìn hecta cây ăn quả, cây công nghiệp cho phấn hoa như chè, càphê, ngô, xoài, chuối, dứa, mơ, mận... Vì vậy, mật ong Sơn La luôn được khách hàng đánh giá cao, chất lượng tốt, với 65% đường đơn trở lên, 5% đường đa trở xuống, 18 - 21% thủy phần các enzim trong mật không bị ô nhiễm bởi những hóa chất độc hại, không có dư lượng kháng sinh. Đặc biệt, sản phẩm phấn hoa rất được ưa chuộng do có hàm lượng dinh dưỡng cao, thơm ngon. Phấn hoa cây đơn kim được khai thác ở độ cao 1.050m trên cao nguyên Mộc Châu, có màu đỏ tươi, thơm ngậy; phấn hoa ngải cứu màu trắng và vàng sáng, mùi thơm ngát; phấn hoa ngải dại màu trắng đục, ngọt đậm; phấn hoa ngô màu vàng thô ráp... chứa các thành phần có ích cho sức khoẻ như đạm tự do, axit amin, vitamin A, B, C, PP...

Tiềm năng này càng được tận dụng hiệu quả khi Công ty Ong Sơn La nhập giống ong Italia về nuôi (năm 1980) và phối hợp với Hội Nuôi ong mở rộng quy mô đàn. Theo ông Vì Văn Dụ, Phó chủ tịch Hội Ngành nghề nông nghiệp – nông thôn Sơn La, đây là giống ong cho năng suất cao, có thể lên tới 50kg/đàn/năm, gấp 10 lần so với ong nội. Hiện, Hội Nuôi ong tỉnh có khoảng 1.000 hội viên, với trên 30.000 đàn, trong đó có gần 20.000 đàn ong nhập ngoại, sản lượng mật bình quân lên tới 750 - 800 tấn/năm. Ngoài ra, nghề nuôi ong ở Sơn La còn cung cấp cho thị trường khoảng 50 tấn phấn hoa, 2,6 tấn sáp ong. Mỗi năm, đàn ong gốc còn có thể sản sinh ra 3.000 đàn ong con, cung cấp giống cho người nuôi trong tỉnh và các địa phương lân cận.

Ông Hồ Văn Sâm ở xã Chiềng Mung (Mai Sơn), người có hơn 30 năm kinh nghiệm nuôi ong lấy mật cho biết: “Nghề nuôi ong chi phí thấp nhưng lãi cao. Mật ong Sơn La thường được bán với giá 30.000 đồng/kg, phấn ong 40.000 đồng/kg, sáp ong 50.000 - 60.000 đồng/kg, bình quân mỗi đàn cho thu nhập 1 – 1,2 triệu đồng/năm”. Theo ông Sâm, trong số gần 1.000 hộ nuôi ong của tỉnh thì hộ ít nhất cũng có 50 đàn, hộ nhiều có thể lên tới 400 – 500 đàn.

Thực tế, những năm gần đây, UBND tỉnh Sơn La đã hỗ trợ cho người nuôi ong vay vốn ban đầu để mua ong giống với lãi suất thấp. Hội Làm vườn Việt Nam và Hội Ngành nghề nông nghiệp – nông thôn tỉnh thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về quy trình kỹ thuật nuôi ong tiên tiến, sản xuất mật ong sạch. Trung tâm Ong Sơn La còn tổ chức thu mua các sản phẩm mật ong và chủ động tìm đối tác để xuất khẩu sang thị trường các nước EU.

Để phát triển rộng rãi và tăng quy mô nghề nuôi ong lấy mật, Hội Nuôi ong Sơn La và Hội Ngành nghề nông nghiệp – nông thôn tỉnh đã lập dự án quy hoạch phát triển nghề nuôi ong giai đoạn 2005 - 2010. Theo đó, Hội xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển nuôi ong ở 10 huyện, thị; áp dụng các biện pháp sinh học để phòng bệnh và ký sinh trùng hại ong; xây dựng dây chuyền tinh lọc và chế biến mật ong; đào tạo cán bộ kỹ thuật có trình độ chuyên sâu về ong; đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật và thu mua như nhà xưởng, máy bóc tách hạ thuỷ phần trong mật, máy kiểm định chất lượng, tổ chức đầu tư sản xuất để hình thành hệ thống thu mua xuất khẩu theo tổ hợp... Hy vọng với những giải pháp đồng bộ này, nghề nuôi ong ở Sơn La sẽ phát triển hơn nữa, mang lại giá trị thu nhập cao cho nông dân.

Lý Văn Sênh