Rau ra thị trường đương nhiên phải an toàn

Nguồn tin: Hà Nội Mới, 13/05/2008
Ngày cập nhật: 13/5/2008

Chăm sóc rau tại quận Hoàng Mai. Ảnh: Trung Kiên

Chất lượng vệ sinh nông sản, trong đó có rau xanh, luôn là vấn đề bức xúc của xã hội. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, đến nay tình hình vẫn chưa mấy sáng sủa.

Phóng viên báo Hànộimới đã có cuộc trao đổi với Tiến sỹ Nguyễn Quốc Vọng, Việt kiều Ôxtrâylia, hiện là chuyên gia tư vấn cấp cao của Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam về vấn đề này. Tiến sỹ Nguyễn Quốc Vọng được xem là kiến trúc sư chính xây dựng bộ VietGap (Quy trình nông nghiệp an toàn Việt Nam) vừa được Bộ NN&PTNT ban hành.

- Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực này, theo Tiến sỹ, hạn chế, yếu kém nhất của hoạt động sản xuất rau an toàn của Việt Nam hiện nay là gì?

- Về phía sản xuất là sự manh mún. Phần lớn nông dân trồng rau, củ, quả theo thói quen, không được tập huấn, học hành để nâng cao kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp. Nông dân quan niệm cứ phun thuốc sâu nhiều thì an tâm. Tuy nhiên, trên thực tế không phải vậy. Hôm nay phun nhiều có thể diệt sâu bệnh, nhưng theo thời gian, sâu bệnh, vi-rút sẽ tăng sức kháng thuốc, dẫn tới hiệu quả thấp. Phương pháp phòng trừ tổng hợp IPM ra đời chính vì vậy. Về mặt quản lý nhà nước, chế tài hiện nay chưa đủ mạnh nên không thể kiểm soát chất lượng vệ sinh an toàn nông sản. Vụ sản xuất nước tương có chất gây ung thư gần đây là ví dụ điển hình.

Cần thông cảm, giúp đỡ nông dân nhưng phải có chế tài nghiêm để răn đe. Sản phẩm bán ra thị trường phải an toàn với những chỉ tiêu cụ thể như không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, vi khuẩn gây bệnh… Mỗi nông dân phải biết và tự giác chấp hành. Muốn làm được điều đó cần tập huấn, giáo dục. Vai trò của Nhà nước là rất quan trọng. Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến đời sống nông dân và có các chương trình giáo dục, tập huấn. Nhà sản xuất cũng phải có trách nhiệm.

- Ở Ôxtrâylia có khái niệm rau an toàn như ở Việt Nam không, thưa ông?

- Khi rau ra tới thị trường thì đương nhiên phải an toàn. Tại Ôxtrâylia không có khái niệm rau an toàn mà chỉ có rau bình thường và rau hữu cơ. Rau hữu cơ là loại rau trồng không sử dụng bất cứ loại chất hóa học nào. Giá thành vì thế cũng cao hơn rau thường từ 2 đến 3 lần. Hiện nay, Việt Nam chưa có 100% rau an toàn. Nếu trồng rau theo đúng quy trình bảo đảm an toàn, chi phí sẽ cao hơn trồng tự phát, theo kinh nghiệm do phải xử lý đất, nước…Người tiêu dùng muốn sử dụng sản phẩm an toàn thì phải trả giá cao hơn. Đáp ứng đủ rau an toàn càng sớm càng tốt.

- Bộ NN&PTNT đã thành lập Ban Chỉ đạo phát triển rau an toàn vùng Đồng bằng sông Hồng, nhưng công việc chưa có nhiều tiến triển. Theo ông nguyên nhân là gì?

- Theo tôi, các cơ quan chức năng còn rất lúng túng trong quản lý, sản xuất RAT, đặc biệt ở các thành phố. Sở dĩ lúng túng là do không có một nông trại mẫu ra dáng nông trại mẫu. Có thể do đầu tư một nông trại mẫu khá tốn kém. Chi phí cho một nông trại mẫu cao là do không khí, đất, nước đều ô nhiễm. Như vậy phải lọc, xử lý ô nhiễm môi trường. Đây chính là nguyên nhân khiến giá nông sản tăng cao. Về kỹ thuật sản xuất thì không khác. Sản xuất rau an toàn vẫn được dùng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích… nhưng trong mức cho phép. Xây dựng một mô hình như vậy, đầu tư ban đầu cao cho xử lý môi trường, nhà kính… Các viện nghiên cứu phải tìm tòi, sáng tạo mô hình vừa bảo đảm an toàn vừa bình dân. Vai trò của viện rất quan trọng. Không thể bê nguyên một mô hình nước ngoài áp dụng ở Việt Nam mà phải chọn lọc những gì phù hợp. Cục Trồng trọt chỉ có vai trò quản lý, chuyển giao công nghệ. Thật khó hiểu là đến bây giờ, ngay ở các viện nghiên cứu vẫn dùng trâu để cày. Các viện nghiên cứu Việt Nam phối hợp với nhau cũng không chặt chẽ.

Việt Nam cần xây dựng những trung tâm nông nghiệp xuất sắc. Những trung tâm này giống như một viện nghiên cứu nhưng ngoài nghiên cứu còn ứng dụng sản xuất theo ngành hàng, đáp ứng nhu cầu thị trường.

- Xin cảm ơn ông!

Nguyễn Đức