Thuần dưỡng, phát triển động vật hoang dã là một ngành chăn nuôi đặc biệt, ít tốn kém trong đầu tư và hứa hẹn nhiều tiền năng kinh tế. Nuôi hươu sao - một trong sáu loài thú móng guốc chẵn thuộc họ hươu nai có tên trong sách Đỏ VN - để lấy nhung là một ví dụ cụ thể.

Trong tự nhiên ở VN, hươu sao chỉ phân bố ở các tỉnh phía bắc, giới hạn phía nam của loài này cũng không vượt quá đèo Hải Vân. Đó là bởi giống này ưa sinh cảnh tự nhiên là rừng cây gỗ thưa trên núi đất, chúng thường không xuất hiện ở các vùng núi đá và rừng rậm. Nơi sống của hươu sao thường ổn định, không có sự di cư như các loài hươu ở các nước ôn đới. Thế nhưng khi được con người thuần dưỡng, loài này lại tỏ ra khá dễ thích nghi với nhiều dạng khí hậu. Chúng sinh sôi và phát triển tốt ở những trại chăn nuôi rải rác từ bắc vào nam: Hà Nội, Nghệ An, Hà Tĩnh, Đồng Nai, TPHCM...

Nuôi hươu sao không khó, bởi chúng không kén thức ăn. Giống này có khả năng tiêu thụ tới hơn 50 loại thức ăn khác nhau bao gồm cỏ, lá cây, rau và các loại chất bột. Thức ăn chủ yếu người nuôi thường dùng là những loại cây lá thừa trong nông nghiệp như dây khoai lang, dây muống, lá vông, lá lạc... Những bệnh mà hươu sao hay mắc phải cũng chỉ là những bệnh thông thường dễ chữa giống trâu, bò như đầy hơi, chướng bụng, hà móng, sưng chân... Vậy nên nhiều người đã thành công trong việc nuôi hươu, từ chỗ thoát nghèo đã trở nên giàu có, sung túc. ở những tỉnh nghề nuôi hươu phát triển mạnh như Hương Sơn, Hương Khê (Hà Tĩnh), Cam Đường (Đồng Nai), các hộ gia đình nuôi tới vài chục hươu, thu nhập một năm lên tới hàng trăm triệu đồng. Tại những nơi có giống hươu tốt, giá một con hươu đực lên tới 8 triệu đồng/con.

Giá trị kinh tế chủ yếu trong nuôi hươu sao không phải là khai thác thịt, mà là khai thác sản phẩm nhung, một dược liệu quý trong đông y và tây y. Nhung hươu chính là sừng của con hươu đực trong giai đoạn mầm, còn non, mọng, mềm. Khối mầm này khi mới xuất hiện gọi là "quả đào". Từ khi bắt đầu mọc đến 44 - 50 ngày thì sừng dài khoảng 20-25cm, suốt quá trình đó được gọi là nhung. Nhung có lớp lông tơ mịn bao phủ bên ngoài, ở trong chứa rất nhiều mạch máu, vì vậy nên cần chế biến ngay (sấy, ngâm rượu) để tránh cho nhung bị hỏng, thối, kém chất lượng. Nhung hươu thường phát triển vào mùa xuân, khoảng từ tháng 2- 4 dương lịch.

Hươu đực ba tuổi là đã có thể khai thác nhung, người chăm hươu lâu năm nắm vững kỹ thuật, có thể khai thác được hai lần trong một mùa nhung. Có những khúc nhung nặng tới 0,7kg, nên trung bình một năm người nuôi hươu thu lợi từ 4-6 triệu đồng/con.

Những giá trị thu được từ nuôi hươu sao quả là to lớn, không chỉ giải quyết việc nuôi con giống thoát nghèo mà còn là bảo tồn nguồn gen và phục vụ phát triển các mô hình du lịch sinh thái bán hoang dã. Chính vì vậy nên, theo chúng tôi, trước mắt cần nghiên cứu hoàn thiện quy trình nuôi hươu sao; mặt khác, Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ để mở rộng việc nhân nuôi loài động vật hoang dã quý hiếm này. Với điều kiện khí hậu thuận lợi, nguồn thức ăn thực vật dồi dào ở nhiều địa phương nước ta, tin chắc rằng nuôi hươu sao là một nghề có thể nhân rộng.

- Trên thị trường, nhung hươu được bán với giá 400 - 700 nghìn đồng/lạng.

- Nhung hươu được coi là một trong bốn vị thuốc bổ nổi tiếng trong đông dược (sâm, nhung, quế, phụ), vị ngọt, tính ấm, có tác dụng bổ dương, thận, tuỷ; ích khí huyết, sinh tinh, làm mạnh gân xương, điều hoà kinh mạch; được dùng trong các bài thuốc bổ, thuốc chữa trẻ chậm lớn, đàn ông hoạt tinh, phụ nữ hiếm muộn do lạnh tử cung, thận suy.

- Trong tây y, nhung hươu được dùng như một nguyên liệu quý để bào chế thuốc bổ trị thiếu máu, giảm mỡ, ngăn chặn bệnh tim và tăng cường trí nhớ. T.N

Nguyễn Lân Hùng Sơn - GĐ Bảo tàng Sinh vật, ĐH Sư phạm HN

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119