Tiến sĩ trồng rau ở Trường Sa

Nguồn tin: TP, 5/06/2008
Ngày cập nhật: 7/6/2008

Thấp đậm, nụ cười hóm hỉnh và thông minh, giữa cái nắng trưa chang chang ở Trường Sa, ông vẫn kiên nhẫn giải đáp những thắc mắc của cánh phóng viên ở vườn rau nhà kính - một sáng kiến mới của Tiến sĩ Ngô Quang Vinh - Trưởng phòng nghiên cứu Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam.

TS Ngô Quang Vinh đang hướng dẫn chiến sĩ trồng rau trong nhà kính

Đưa “rau xanh trong nhà kính” ra Trường Sa

Trong niềm vui lớn lần đầu tiên được ra Trường Sa, chúng tôi là đoàn đầu tiên tận mắt chứng kiến mô hình trồng rau trong nhà kính được TS Ngô Quang Vinh cùng kỹ sư Ngô Văn Hoà đưa ra thử nghiệm trên đảo.

Theo TS Vinh, mặc dù mới nhìn qua ai cũng cứ tưởng sẽ cực kỳ đơn giản khi cứ dựng lên nhà kính, rồi đưa rau vào trồng, sẽ chắn được gió, muối mặn từ biển. Nhưng để có được ngày hôm nay, ông cùng các đồng nghiệp đã bắt tay nghiên cứu từ tháng 3/2006.

Sau 6 tháng mày mò thử nghiệm thành công ở TPHCM, đến tháng 9/2006, các thiết bị như lồng kính, giá trồng rau, giá thể (đất và các hỗn hợp trồng rau) tiếp tục được thể nghiệm bước thứ 2 ở Cam Ranh (Khánh Hòa), nơi có khí hậu, thổ nhưỡng gần giống như Trường Sa.

Dù bước 1 ở TPHCM đã thu được thành công, nhưng tại Cam Ranh, ông cùng kỹ sư Hoà cũng phải mất tới 16 tháng mới có thể cho một kết luận vui mừng: Có thể thử nghiệm bước 3, tức trồng rau trong nhà kính ở Trường Sa!

Loanh quanh một vòng trên đảo, chúng tôi lại đến với nhà kính. Bây giờ, sau 10 ngày được thử nghiệm, những cây cải ngọt đã mơn mởn xanh trong chậu. Dù bên ngoài, nắng chói chang và hơi gió mang theo muối từ biển, nhưng trong nhà kính, rau vẫn an toàn.

Trồng rau ở Trường Sa

TS Vinh kể: “Đây là loại kính polycarbonate, có thể hấp thụ và chắt lọc ánh sáng. Nếu dùng kính thông thường thì chắc chắn, với điều kiện ở Trường Sa, nó không trụ được 1 tuần.

Tháng 4/2006, tôi đã có hẳn một tuần nghiên cứu điều kiện môi trường ở đảo Trường Sa lớn, Trường Sa Đông, đảo chìm Đá Tây và nhà giàn Tư Chính”.

Theo TS Vinh, nhà kính rất dễ dàng trong thao tác sử dụng, có thể tháo ra một cách đơn giản trong những thời điểm không có gió mặn, còn khi trời mưa sẽ có một tấm lưới che chắn, vừa bảo vệ vừa có thể lợi dụng nước tưới.

Hiện nay, TS Vinh đang cho thử nghiệm và có kết quả khả quan khi trồng thử được 11 loại rau trên đảo, sắp tới sẽ cho thử nghiệm tiếp tục với 5 loại rau thơm, trong khi anh em chiến sĩ nếu tăng gia chỉ trồng được 6 loại rau mà không có rau thơm. “Nếu thành công, mà chắc chắn là thành công, sắp tới, anh em chiến sĩ trên tất cả các đảo ở Trường Sa sẽ có rau xanh ăn hàng ngày”.

Thượng tá Lê Đại Dương, chỉ huy trưởng đảo Trường Sa lớn, cùng ra thăm nhà kính với chúng tôi, tràn trề hy vọng: “Anh em chiến sĩ mong chờ ngày đưa vào sử dụng trồng rau trong nhà kính trên đảo từng giây từng phút.

Ngay từ bây giờ, tôi đã nhờ anh Vinh trực tiếp hướng dẫn và phổ biến kiến thức cũng như quy trình sử dụng cho các chiến sĩ để khi trồng chẳng còn ai bỡ ngỡ nữa. Đây quả là một tin vui cho lính Trường Sa”.

Trồng rau cho dân nghèo vùng cát

TS Vinh dí dỏm: “Cuộc đời tôi giờ ngẫm lại chỉ thấy toàn rau là rau. Ăn rau, ngủ cũng rau, suốt ngày chỉ đau đáu đi trồng rau, kể cũng lạ”. Ước mơ của ông lúc đầu là bác sĩ, giống như người cha từng là lính Điện Biên, sau về công tác ở trạm y tế xã Thọ Diên (huyện Thọ Xuân - Thanh Hóa).

Nhưng, thật ngẫu nhiên, cậu học sinh giỏi xứ Thanh lại rớt Y khoa, đậu... vớt vào Đại học Nông nghiệp 2 (Hà Bắc cũ) năm 1972. Tốt nghiệp, ông vào miền Nam công tác, bắt đầu chuỗi hành trình đi trồng rau trên cát cho đến tận bây giờ.

Mùa hè năm 2003, sau nhiều năm nghiên cứu đề tài trồng rau xanh trên cát, TS Vinh và người đồng sự trẻ tuổi - kỹ sư Nguyễn Văn Hoà đã có dịp trồng rau cho người nghèo khi UBND tỉnh Bình Thuận đề nghị Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam giúp đỡ người dân nghèo vùng cát huyện Bắc Bình cải thiện bữa ăn bằng cách trồng rau.

Mấy tháng trời lăn lộn ở vùng cát cháy hai xã Hồng Phong và Hoà Thắng, ông đã táo bạo đề nghị người dân cùng mình trồng thử nghiệm các loại rau cải, dền, mùng tơi... bằng cách lập vườn giữ nước, che chắn kín đáo.

Kết quả sau đó thu được ngoài sức tưởng tượng, 55 vườn rau gia đình đã được hình thành, xanh mơn mởn giữa đồi cát cháy khiến người dân ngỡ ngàng.

Sau đó, hàng ngàn hộ dân ở huyện Bắc Bình đã đến hai xã trên để học tập mô hình trồng rau xanh trên cát. “Lúc đầu cũng có nhiều người nghĩ đó là chuyện tào lao, vùng cát Bắc Bình đến xương rồng còn không sống nổi thì rau xanh làm gì có “cửa”.

Nhưng khi thành công, ai cũng trầm trồ. Thử tính, nông dân đất rộng mênh mông mà lúc nào cũng phải ra chợ mua rau thì ai mà không xót.

Dù có là đất sỏi đi chăng nữa thì tôi cũng phải tìm cho được cách thức trồng để bà con tiết kiệm được công sức, tiền bạc” - Ông tâm sự. Từ thành công ở huyện Bắc Bình, ông tiếp tục ra với đảo Phú Quý.

Cũng với cách thức tạo tầng giữ ẩm bằng nylon nông nghiệp trong cát, 80 vườn rau đã được hình thành cho các hộ dân và bộ đội ở Phú Quý, chính thức chấm dứt việc ngày ngày vận chuyển rau từ đất liền ra đảo.

Quãng đường 120km biển có thể không xa, nhưng việc tiết kiệm và nhất là gieo mầm sức sống mới trên hòn đảo này quả là một thành công lớn của TS Vinh.

Nam Cường