Bọ cạp có thể gặp ở mọi miền địa lý trên thế giới, đặc biệt có nhiều ở các nước nhiệt đới nóng Châu Phi, Châu Mỹ, Châu Á, Australia... Những loài bọ cạp mang nọc độc gây chết người hay gặp ở Châu Phi, Trung Đông và Châu Mỹ. Là một trong những đại diện chân khớp cổ và nguyên thuỷ nhất, các hoá thạch của bọ cạp cổ đại đã được phát hiện nhiều ở Bắc Mỹ và Canada, có tuổi thời Silua muộn.

Mẫu hoá thạch bọ cạp nguyên thuỷ cánh lớn (Euripterida) đã được phát hiện ở Việt Nam, vào kỷ Đề Vôn, khoảng 400 triệu năm tuổi. Ngày nay bộ bọ cạp Scorpionida đã biết 6 họ, với khoảng 200 loài. Kết quả điều tra ở Việt Nam cho thấy, đã gặp họ Scorpionidae với 4 loài, là những đại diện có cơ thể màu đen bóng, dài khoảng 7-12cm. Còn họ Buthidae có 2 loài, bao gồm những đại diện nhỏ hơn, dài 4-7cm, màu nâu nhạt đến vàng.

Điều tra ban đầu cho thấy, ở miền Bắc nước ta, bọ cạp có thể gặp ở vùng rừng Vườn Quốc gia Ba Vì (Hà Tây) hay ở vùng cao nguyên Mộc Châu (Sơn La). Loài bọ cạp nâu Lychas mucronatus gặp khá phổ biến suốt từ Quảng Trị cho đến Đồng Nai, Bình Phước, Bình Thuận. Ngoài tự nhiên, bọ cạp thường sống ở các sinh cảnh tảng cỏ và cây bụi, nương rẫy sau thu hoạch, thậm chí gặp dưới các mái nhà tre, nứa và lá khô.

Nhóm nghiên cứu của PGS.TSKH Lê Xuân Huệ, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật (Hà Nội) có thực hiện đề tài gây nuôi và khai thác nọc bọ cạp, ứng dụng trong nghiên cứu và sản xuất thuốc chữa bệnh ở Việt Nam. Trong điều kiện nuôi ở Việt Nam, bọ cạp non mới nở có màu trắng nhạt và bám trên lưng mẹ. Vòng đời bọ cạp phát triển qua 5 lần lột xác, để trở thành con trưởng thành. Mỗi lứa sinh sản, 1 bọ cạp mẹ sinh khoảng 25-30 con non. Trong vòng 10-15 ngày đầu, bọ cạp non còn chưa phát triển hoàn thiện và sống bám trên cơ thể mẹ. Chỉ sau lần lột xác thứ hai, bọ cạp mới bắt đầu tách khỏi mẹ và sống độc lập.

Bọ cạp ở Việt Nam có độc tính không cao. Nọc độc bọ cạp nâu Lychas mucronatus làm chết chuột nhắt trắng ở nồng độ 50mg cho 1kg chuột. Còn loài bọ cạp nâu Heterometrus cyaneus thì độc tố trong nọc còn thấp hơn 10 lần. Vết chích của bọ cạp Việt Nam thường gây đau nhức, sưng và tấy đỏ trong vòng 12 giờ đồng hồ, nhưng không gây chết người. Thử nghiệm gây nuôi bọ cạp ở Việt Nam cho thấy, có thể lấy nọc mà không gây tổn hại nhiều cho chúng. Các nhà nghiên cứu thường lấy nọc theo phương pháp sinh học và phương pháp kích điện nhân tạo.

Bọ cạp và nọc của nó lại là thành phần quan trọng trong nhiều bài thuốc đông và tây y, giúp chữa trị nhiều chứng bệnh liên quan đến hệ thần kinh. Tại nhiều nước phương Đông, trong đó có Trung Quốc và Việt Nam, bọ cạp có tên là toàn vĩ và yết vĩ, giúp chữa trị các bệnh như kinh giản, phong hàn, sài giật, méo mồm, bán thân bất toại, thiên đầu thống... Nọc bọ cạp còn được sử dụng để sản xuất chế phẩm sinh học, góp phần tiêu diệt nhiều côn trùng gây hại, mà không làm ô nhiễm môi trường.

Nọc bọ cạp thường được mua bán ở dạng nguyên liệu hay thương phẩm, dùng cho một số loại thuốc. Tùy loại nọc và chất lượng mà giá bán trong khoảng vài chục USD cho 1mg nọc.

Là nhóm ăn mồi, nên bọ cạp được sử dụng như những thiên địch tự nhiên giúp tiêu diệt nhiều động vật gây hại. Bọ cạp là con chân khớp có ích, đặc biệt trong y dược. Việc gây nuôi để khai thác nọc độc bọ cạp là một hướng đáng chú ý.

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119