Thà muộn 3-5 ngày, còn hơn cấy sớm !

Nguồn tin: Nghệ An, 04/12/2008
Ngày cập nhật: 5/12/2008

Vụ xuân 2007 toàn tỉnh gieo cấy 84.132 ha lúa, năng suất đạt bình quân 55,16 tạ/ ha, sản lượng 464.053 tấn. Đây là vụ lúa xuân đạt năng suất thấp nhất từ năm 2001 lại nay.

So với vụ lúa xuân năm 2006 năng suất giảm 7,66 tạ/ ha, sản lượng giảm 65.471 tấn. Đặc biệt, vụ lúa xuân năm 2007 diện tích lúa lai được gieo cấy nhiều hơn vụ lúa xuân 2006 lên đến 1.502 ha, nhưng năng suất và sản lượng vẫn giảm mạnh. Vì sao vậy?

Nguyên nhân chủ yếu làm giảm năng suất lúa là do diễn biến của thời tiết đi ngược lại với quy luật bình thường nhiều năm. Cụ thể là từ tháng 2 đến hết tháng 3 nhiệt độ không khí cao hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 3,4-6,40C, làm cho cây lúa phát triển nhanh, rút ngắn thời gian sinh trưởng (TGST) từ 8-12 ngày tuỳ giống ngắn dài ngày khác nhau. Do TGST bị rút ngắn lại nên hầu hết các giống lúa trên đồng ruộng tỉnh ta trổ quá sớm, tập trung từ ngày 5 đến 15/4 đúng vào tiết Thanh Minh, liên tục gặp 2 đợt không khí lạnh tràn về, nhiệt độ không khí xuống thấp dưới 200C kèm theo mưa và hậu quả là lúa trổ vừa gặp mưa, vừa gặp rét đậm kéo dài liên tục hơn 10 ngày đã làm chết và thổi phấn hoa nên hạt lúa không những bị lép nhiều mà còn đen vỏ hạt (lúa bầm ruồi) dẫn đến giảm năng suất nghiêm trọng. Đặc biệt ở những cơ sở sản xuất có truyền thống gieo cấy sớm trước lịch thời vụ quy định thì mức độ thiệt hại càng lớn. Thậm chí có khá nhiều HTXNN lúa trổ tập trung từ ngày 5 đến 10/4 là cơ bản, trổ trước lịch thời vụ quy định từ 10-15 ngày nên năng suất lúa giảm từ 70-80%, có nơi gần như mất trắng.

Còn vụ xuân năm 2008 thì ngược lại, từ cuối tháng 2 nhiệt độ không khí xuống thấp chưa từng thấy trong vòng 20 năm trở lại đây và kéo dài liên tục 28 ngày đêm với nền nhiệt độ từ 10-160C đã làm chết hàng loạt diện tích mạ và lúa mới cấy. Theo thống kê của tất cả các địa phương trong tỉnh thì đợt rét này đã làm chết mạ và lúa mới cấy quy thành diện tích gieo cấy mất khoảng 64.000 ha lúa tương đương với số tiền mua giống trên dưới 38 tỷ đồng. Sau đợt rét đậm, rét hại làm chết mạ nói trên, UBND tỉnh đã bỏ ra hàng chục tỷ đồng để hỗ trợ giá giống giúp bà con nông dân mua giống lúa, gieo cấy lại bảo đảm gieo cấy hết diện tích lúa cả vụ. Kết thúc vụ lúa xuân năm 2008 toàn tỉnh vẫn gieo cấy được 84.450 ha, năng suất đạt bình quân 61,24 tạ/ ha, sản lượng đạt 517.164 tấn. Đây là một trong 2 vụ lúa xuân năng suất lúa cao nhất từ trước lại nay ở Nghệ An (vụ lúa xuân 2006 năng suất bình quân 62,29 tạ/ha).

Qua 2 vụ lúa xuân nói trên cho thấy xu thế thời tiết diễn biến phức tạp, nhiệt độ không khí ngày càng cao, ấm nhiều hơn rét và xen lẫn những năm nắng ấm là những thời kỳ rét đậm, rét hại kéo dài. Diễn biến của thời tiết không thể lường hết và chỉ là dự báo. Vì vậy, trong sản xuất nông nghiệp phải chủ động phòng chống và né tránh để giảm bớt thiệt hại do thời tiết gây nên.

Với vụ lúa xuân 2009 sắp tới để đạt được năng suất cao, ngoài việc có giống tốt, đầu tư phân bón đầy đủ, ruộng đất chủ động nước tưới tiêu và phòng trừ sâu bệnh tốt thì biện pháp duy nhất đảm bảo an toàn cho vụ lúa xuân tới chính là thời vụ gieo cấy.

Thời vụ gieo cấy phải đảm bảo đúng quy trình hướng dẫn của ngành Nông nghiệp đã được nhiều chuyên gia khoa học kỹ thuật xây dựng thành chủ trương chung của toàn tỉnh. Cụ thể là với bất kỳ một giống lúa nào cũng phải trên cơ sở lấy TGST trừ đi số ngày từ trổ đến chín 26-28 ngày đối với các giống lúa ngắn ngày (dưới 130 ngày) và 20-30 ngày đối với các giống lúa dài ngày hơn (trên 130 ngày trở lên). Thời vụ để cho lúa trổ an toàn từ 25/4 đến 5/5 và chúng ta lấy mốc ngày 25/4 tính lùi lại về sau để biết được ngày gieo mạ chính xác là ngày nào.

Đặc biệt vụ xuân năm tới nhuần 2 tháng 5 thì hết sức tránh tình trạng gieo cấy sớm trước thời vụ quy định rất dễ mất mùa do lúa khi trổ sẽ gặp không khí lạnh của cuối tiết Thanh Minh, đầu Cốc Vũ. Vì vậy thà gieo cấy chậm lại 3-5 ngày còn hơn sớm dù là một ngày cũng không nên. Với vụ xuân thời kỳ mạ gặp rét chuyện thường, nếu rét đậm, rét hại như vụ xuân 2008 vừa qua thì biện pháp tốt nhất là chống rét cho mạ bằng phủ nilon. Khi mạ có 2,5-3 lá phải xúc đặt để cấy nếu gặp nhiệt độ không khí xuống thấp từ 160C trở xuống thì nhất thiết không cấy.

Để hạn chế thiệt hại do rét thời kỳ mạ, ngoài việc chống rét bằng phủ nilon, chúng ta không nên gieo sạ (gieo thẳng lúa) gặp rét đậm cây lúa non chết hàng loạt khó cứu chữa.

Doãn Trí Tuệ