Các nhà khoa học cảnh báo rằng trong khi chưa có nguồn giống tốt, chưa có quy hoạch vùng trồng, quy hoạch canh tác phù hợp cùng các chính sách hỗ trợ của nhà nước, mà chúng ta vẫn ồ ạt mở rộng diện tích trồng jatropha thì hậu quả trong những năm tới rất khó lường mà thiệt hại chủ yếu vẫn là dân nghèo phải gánh chịu. Cần phải ghi nhớ bài học từ các nước láng giềng với những vùng cây trồng không có trái.

Ngày 20/11/2007, phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã ký quyết định phê duyệt đề án phát triển nhiên liệu sinh học đến năm 2015, tầm nhìn đến 2025. Theo đó, cần quy hoạch đến năm 2015 phát triển các vùng nguyên liệu để sản xuất nhiên liệu sinh học quy mô đạt 250.000 tấn (đáp ứng khoảng 1% nhu cầu xăng dầu của cả nước); tầm nhìn đến 2025 đạt 1,8 triệu tấn (đáp ứng khoảng 5% nhu cầu xăng dầu của cả nước).

Do tính thời sự và cấp thiết của vấn đề biodiesel, hiện có hàng chục công ty trong và ngoài nước đang tiến hành trồng thăm dò ở quy mô nhỏ hoặc đầu tư vốn trồng cây jatropha (cây dầu mè, cọc rào) tại Việt Nam trên diện tích lớn. Năm 2006, Viện nghiên cứu dầu và cây có dầu (Bộ công thương) đã triển khai đề tài: “Khảo sát và tuyển chọn một số giống cây nguyên liệu để sản xuất biodiesel”. Kết quả cho thấy cả 7 loại cây có dầu là hướng dương, đậu phộng, mè, đậu nành, cọ dầu, thầu dầu, cao su và dừa đều cho dầu có thể sử dụng để sản xuất biodiesel. Tuy nhiên, nguồn nguyên liệu từ các loại cây có dầu làm thực phẩm hiện không đủ cung cấp cho các nhà máy chế biến dầu ăn trong nước khi hàng năm nước ta vẫn phải nhập khẩu hơn 90% nguyên liệu dầu thô từ nước ngoài, nên đề xuất cần nghiên cứu tìm các loại cây có dầu khác để sử dụng cho mục đích chuyên sản xuất biodiesel như cây jatropha. Viện đã tiến hành thu thập các mẫu giống jatropha trong và ngoài nước, khảo sát các tập đoàn giống, so sánh giống, triển khai nghiên cứu mật độ trồng, kỹ thuật tạo tán, chế độ bón phân, liều lượng nước tưới, sử dụng màng phủ PE, kỹ thuật vườn ươm và giâm cành. Hiện đang tiếp tục theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng, phát triển và năng suất.

Theo TS. Ngô Thị Lam Giang (Viện nghiên cứu dầu và cây có dầu), thông thường trước khi phát triển đại trà các loại cây trồng mới, các nghiên cứu khảo nghiệm, tuyển chọn giống… cần triển khai trước. Trường hợp cây jatropha là một ngoại lệ, trong lúc các chương trình nghiên cứu mới đang triển khai, các doanh nghiệp trong và ngoài nước đã triển khai trồng trên diện tích lớn ở nhiều nơi trong cả nước. Vì thế, theo TS. Giang, một số yếu tố về giống, kỹ thuật canh tác, nơi trồng, tính hiệu quả về kinh tế của cây jatropha cần được lưu ý.

Về giống: hiện nay ở Việt Nam chưa có giống tuyển chọn năng suất cao được công nhận phổ biến cho sản xuất. Tuy nhiên, cây jatropha đã được trồng đại trà ở nhiều vùng với các nguồn giống nhập nội và thu thập trong nước chưa qua khảo nghiệm, thiếu kiểm định. Jatropha là cây trồng lưu niên, giống như cây dừa, có thể sống tới 40 - 50 năm, do vậy vấn đề giống lại càng có ý nghĩa quyết định nên cần phải rất thận trọng, vì giống cho năng suất thấp có thể để lại hậu quả kéo dài tới vài chục năm sau.

Về kỹ thuật canh tác: cây jatropha thích nghi ở vùng khô hạn, mọc hoang dại ở nhiều nơi, nông dân thường trồng làm hàng rào, không đòi hỏi chăm sóc nhiều. Nếu trồng theo kiểu quảng canh ở các vùng đất xấu, vốn đầu tư ít thì cần phải chấp nhận một thực tế là năng suất sẽ thấp. Nếu muốn trồng đạt năng suất và hiệu quả kinh tế cao cần phải đầu tư thâm canh, trong khi chúng ta chưa có quy trình kỹ thuật canh tác phù hợp cho từng vùng.

Về vùng trồng: mặc dù cây jatropha mọc ở khắp nơi nhưng không phải nơi nào cũng có thể trồng jatropha đạt hiệu quả kinh tế. Vấn đề quy hoạch các vùng trồng phù hợp cho cây jatropha (đất đai, nhiệt độ, lượng mưa, độ cao, độ dốc, gió…) chưa được nghiên cứu thấu đáo. Theo đó, cây thiếu nước sẽ cho năng suất thấp, nhiệt độ thấp làm cây chậm phát triển và có thể chết, ẩm độ cao kết hợp với nhiệt độ thấp kéo dài sẽ khiến cây dễ bị bệnh vàng lá, gió quá mạnh ảnh hưởng tới sự thụ phấn và làm giảm năng suất… Cây jatropha nên được trồng ở những vùng đất kém màu mỡ, đất trống, đồi trọc, khô hạn, dọc theo bờ ruộng, đường giao thông, không cạnh tranh với cây lương thực, cây công nghiệp. Do vậy để phát triển jatropha trên diện rộng cần đánh giá và lựa chọn các vùng có các điều kiện khí hậu phù hợp, đồng thời cũng cần quan tâm tới các yếu tố đất trồng, lực lượng lao động, cơ sở hạ tầng, các dịch vụ hỗ trợ…

Về các chính sách và thị trường: nhà nước chưa có các chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp, chương trình khuyến nông cho nông dân trồng jatropha.

Về hiệu quả kinh tế: trồng cây Jatropha nhằm mục đích lấy dầu và nông dân có thu nhập nhưng định hướng cần sử dụng đất xấu, hoang hóa, không cạnh tranh với cây lương thực và cây công nghiệp, do vậy trồng jatropha để thu được lợi nhuận cao thì không dễ như nhiều người lầm tưởng. Muốn có năng suất dầu cao, cần quan tâm tới các yếu tố sau: số cây sống/ha, số cành/cây, số quả/cành, số hạt/quả, trọng lượng hạt, tỷ lệ dầu/hạt. Muốn cải thiện các yếu tố trên, các biện pháp kỹ thuật cần thực hiện để đạt hiệu quả kinh tế bao gồm: chọn giống tốt có năng suất và hàm lượng dầu cao, mật độ trồng phù hợp, kỹ thuật tạo tán, phòng trừ sâu bệnh, bón phân hợp lý, tưới nước bổ sung, phòng trừ cỏ dại…

TUYẾT MAI

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119