Cây sâm Ngọc Linh ở "cổng trời"

Nguồn tin: Báo Quảng Nam, 12/01/2009
Ngày cập nhật: 15/1/2009

Cuối năm 2004, dự án di thực 10.000 cây sâm Ngọc Linh (còn gọi là sâm K5) về 2 xã Ch'ơm và Ga Ry, huyện Tây Giang, Quảng Nam được triển khai. Những cây sâm 1 tuổi non nớt, vượt qua hành trình hàng trăm cây số bằng nhiều phương tiện khác nhau từ núi Ngọc Linh, xã Trà Linh, huyện Nam Trà My về “cổng trời”, và được xem là cây xóa đói giảm nghèo cho người dân Cơtu nơi đây.

Vườn sâm giữa đại ngàn Trường Sơn

Gần 2 giờ lội bộ từ Đồn Biên phòng 651 tại thôn Apol, xã Tr'Hy, chúng tôi mới đến được Zrượt, xã Ch'Ơm, huyện Tây Giang. Thôn Zrượt nằm dưới chân cánh rừng nguyên sinh, nơi có vườn sâm Ngọc Linh đã được di thực về đây 4 năm trước. Nhưng để lên đến khu vực rừng già, phải đi bộ hơn nửa tiếng, men theo vườn rẫy của dân rồi vào rừng sâu. Riah Đưm, Bí thư Đảng ủy xã Ch'Ơm, hồ hởi nói: “Cây sâm Ngọc Linh sống được trên vùng đất này nên đồng bào mình vui lắm. Cán bộ xã, thôn cũng như người dân đều quyết tâm bảo vệ tốt vườn sâm theo chỉ đạo của huyện”. Bhling Đeéc, Tơngôl Kắt, Alăng Aram là những người dân địa phương được giao bảo vệ vườn sâm cũng rất vui khi có lãnh đạo huyện và các nhà báo đến thăm vườn sâm tại quê mình.

Vườn sâm ở Zrượt rộng khoảng 200m2, được bao bọc bởi hàng rào lưới B40 bên trong và lớp chông tre bên ngoài. Những cây sâm Ngọc Linh di thực về đây được trồng trên thảm mùn dày dưới tán những cây cổ thụ. Vài cây sâm đang xanh lá đơm hoa, số còn lại Bhling Đeéc bảo là sâm đã “ngủ đông” rồi, chỉ còn những que nứa cắm làm dấu thôi. Sang mùa xuân, những lá xanh sẽ phủ đầy trên vườn sâm dưới đại ngàn Trường Sơn này. Bao nhiêu cây sâm trồng xuống những cánh rừng nơi vùng cao biên giới là bấy nhiêu hi vọng. Việc di thực cây sâm về vùng đất mới bước đầu đã thành công.

Cây chủ lực xóa đói giảm nghèo

Một cây sâm Ngọc Linh di thực đang đơm hoa.

Theo khảo sát của Viện Dược liệu Trung ương và Sở Y tế Quảng Nam, nhiệt độ vùng trồng sâm Ngọc Linh ở núi Pứt và Zrượt dao động từ 14-160C. Điều kiện thổ nhưỡng, thảm thực vật và khí hậu ở hai vùng núi này tương đồng với vùng núi Ngọc Linh ở xã Trà Linh, huyện Nam Trà My. Một số loại thực vật có ở Ngọc Linh cũng được tìm thấy tại đây. Trên thực tế, các xã vùng núi cao Tây Giang đã trồng được nhiều loại dược liệu quý, đặc biệt là loại đẳng sâm (còn gọi là sâm khu 7).

Bà Lê Thị Thu Bồn, nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Tây Giang, người đã gắn bó với cây sâm Ngọc Linh từ khi dự án di thực mới được phác thảo trên giấy đến khi nó được trồng chính thức trên địa bàn huyện, đã khẳng định đây là cây xóa đói giảm nghèo cho đồng bào Cơtu nơi vùng cao biên giới. Mười nghìn cây sâm Ngọc Linh - cây dược liệu quý - đã được cấp “giấy thông hành” về miền đất mới là quyết tâm lớn của lãnh đạo huyện, của các ngành, địa phương. Trong đó, có những người đã nhiều lần leo đèo, lội suối, gian nan vất vả để đặt “nền móng” cho cây sâm phát triển ở nơi đây.

Người dân hai xã Ga Ry và Ch'Ơm đều rất vui và mong mở rộng vườn trồng sâm Ngọc Linh để có thêm việc làm, thêm gạo muối khỏi lo đói khi giáp hạt. Tơngôl Đước, người dân thôn Zrược, xã Ch'Ơm, cho biết: “Dân làng mình lâu nay chỉ biết làm rẫy thôi nên không đủ ăn. Bây giờ, tỉnh và huyện đưa cây thuốc quý này về trồng, dân mình sẽ no cái bụng...”. Ông Bhling Mia nói: “Thời gian qua, huyện và xã quan tâm chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi như phát triển lúa nước, hỗ trợ vốn vay chăn nuôi bò nhằm cải thiện đời sống của bà con nhưng hiệu quả đem lại chưa như mong muốn. Với sự hỗ trợ tích cực của Sở Y tế, của Viện Dược liệu Trung ương, địa phương sẽ tiếp tục nhân rộng việc thí điểm trồng sâm Ngọc Linh trong những năm đến. Trồng cây sâm Ngọc Linh, bà con được hỗ trợ tiền, gạo nên cuộc sống cũng đỡ hơn trước nhiều rồi”.

Hiện nay, giá trị kinh tế của sâm Ngọc Linh rất cao. Bình quân 150 cây sâm Ngọc Linh 6 năm tuổi sẽ cho sản lượng 1kg củ tươi với giá hơn 15 triệu đồng. Ngoài việc phát triển cây sâm Ngọc Linh như là loại cây có giá trị kinh tế cao thì việc di thực cây sâm Ngọc Linh về Tây Giang còn có ý nghĩa bảo tồn một loại dược liệu quý hiếm trên địa bàn tỉnh. Phó Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Như Chính cho biết: Cây sâm Ngọc Linh là loại dược liệu quý đặc hữu ở vùng núi Ngọc Linh. Giá trị dược liệu của nó không thua kém sâm Triều Tiên, sâm Mỹ hay sâm Siberi...

Chất lượng sâm di thực tương đồng với nguyên chủng

Sở Y tế cho biết, 40.000 cây sâm Ngọc Linh di thực về các xã Tr'Hy, Ch'Ơm (Tây Giang), Phước Lộc (Phước Sơn), Trà Nam và Trà Cang (Nam Trà My) có tỷ lệ cây sống và phát triển bình thường đạt trên 80%. Kết quả các mẫu xét nghiệm lấy từ sâm Ngọc Linh di thực, do Trung tâm Kiểm nghiệm dược phẩm trường Đại học Y dược TP.Hồ Chí Minh kiểm nghiệm, cho thấy chất lượng, hàm lượng tương đồng với mẫu sâm nguyên chủng. Hàm lượng Saponin trong củ sâm di thực ở xã Ch'Ơm là 10,47%; xã Phước Lộc: 8,97%; xã Trà Nam: 7,29% và xã Trà Cang: 1,88%.

LÊ PHƯỚC LAN NHI