Gieo cấy không tuân thủ hướng dẫn lịch thời vụ: Phần lớn nông dân bất chấp hậu quả

Nguồn tin: Báo Hải Phòng, 22/1/2009
Ngày cập nhật: 25/1/2009

Theo hướng dẫn của Sở Nông nghiệp- PTNT, ngày 20-1 là thời điểm bắt đầu cấy lúa chiêm- xuân. Tuy nhiên, trước thời điểm này, nông dân ngoại thành đã cấy khoảng 1.250 ha, sớm trước lịch thời vụ 7-10 ngày; cá biệt có diện tích lúa cấy trước lịch thời vụ 20-30 ngày. Tình trạng nông dân gieo cấy theo tập quán, kinh nghiệm, không tuân thủ lịch thời vụ hướng dẫn đang diễn ra phổ biến, bất chấp hậu quả lúa chết, mạ chết khi gặp thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài như từng xảy ra trong vụ chiêm- xuân năm ngoái.

Từ tập quán “cấy xong trước Tết”

Theo dự báo của Đài khí tượng thủy văn khu vực Đông Bắc, dịp Tết Nguyên đán, sẽ có một đợt không khí lạnh tăng cường. Rét đậm, rét hại. Tình hình này, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp. Theo nhận định của các chuyên gia Sở Nông nghiệp- PTNT, có thể xảy ra tình trạng lúa và mạ chết do rét đậm, rét hại như vụ chiêm- xuân năm ngoái vì thực tế, nông dân Hải Phòng đã gieo mạ và cấy lúa chiêm- xuân trước lịch thời vụ khá nhiều. Đến nay, các địa phương đã gieo 1797 ha mạ xuân; trong đó, có 1045 ha mạ trà lúa xuân muộn; diện tích lúa cấy trước lịch thời vụ 1.250 ha, tập trung ở các huyện An lão, An Dương, Tiên Lãng, Kiến Thụy. Một số nơi, nông dân bắt đầu cấy giống ngắn ngày trước lịch thời vụ 20 – 30 ngày. Đó là ở các xã Tân Dân, Trường Sơn (An Lão), Đoàn Xá, Tú Sơn, Tân Phong (Kiến Thụy)… Chị Nguyễn Thị Hoa ở xã Trường Thành cho biết: “Năm nào nhà tôi cũng cấy lúa chiêm - xuân xong trước Tết Nguyên đán để yên tâm ăn Tết. Hiện gia đình đã cấy xong 3 sào, đang dồn lực cấy nốt 1 sào còn lại trước Tết. Nhiều hộ dân ở thôn cũng đều làm như vậy”.

Đây là tâm lý chung của người nông dân ngoại thành. Hầu hết bà con gieo cấy hơn 90% diện tích trước Tết Nguyên đán, trước lịch thời vụ hướng dẫn của cơ quan chuyên môn 20-30 ngày. Vì tập quán gieo cấy lúa cũ nông dân bất chấp những ngày thời tiết giá lạnh, khiến lúa không thể sinh trưởng. Hiện nay, nhiều diện tích lúa đã cấy, gặp thời tiết giá lạnh 2 đợt vừa qua có biểu hiện bị táp lá, mạ xuân muộn bị vàng nõn, ảnh hưởng nhiều đến quá trình sinh trưởng. Vụ chiêm-xuân năm ngoái, nhiều địa phương có diện tích lúa cấy sớm, nhất là trà lúa xuân muộn cấy trước lịch thời vụ, thiệt hại khá nặng do lúa và mạ bị chết. Chẳng hạn như huyện An Lão, gieo cấy hơn 90% diện tích trước lịch thời vụ thì có 60% diện tích bị thiệt hại vì rét đậm.

Đợt rét đậm, rét hại kỷ lục 38 ngày trong vụ chiêm- xuân năm ngoái đã làm 14.602 ha lúa mới cấy, 1168 ha mạ bị chết phải gieo cấy lại. Sản xuất thủy sản thiệt hại 17 triệu con cá giống, 9 tấn cá bố mẹ và hơn 1000 tấn sản phẩm thương phẩm. Tính chung, thiệt hại do rét đậm, rét hại đối với nông nghiệp, thủy sản là 212 tỷ đồng.

Đến chỉ đạo chưa sát thực tế

Trong khi nông dân gieo cấy lúa theo tập quán cũng thì nhiều địa phương lại chưa mấy quan tâm đến việc chỉ đạo, hướng dẫn nông dân sản xuất theo lịch thời vụ. Rất nhiều xã lấy việc nông dân sản xuất theo kinh nghiệm, tập quán, cấy xong trước Tết Nguyên đán để lý giải cho việc diện tích lúa cấy trước lịch thời vụ “thành tích”. Một số huyện còn xây dựng lịch và chỉ đạo gieo cấy sớm hơn hướng dẫn của Sở Nông nghiệp- PTNT 5-7 ngày; đơn cử như huyện Kiến Thụy. Nhiều nơi, chính quyền địa phương chưa vào cuộc chỉ đạo lịch thời vụ gieo cấy sát sao. Ông Nguyễn Văn Báu, nông dân thôn Cẩm La, xã Thanh Sơn (Kiến Thụy) cho biết: “Đến thời điểm này, chưa thấy xã phát tờ rơi, hay cử cán bộ thông báo cụ thể biện pháp thâm canh lúa, che phủ ni-lông cho mạ. Chúng tôi cứ nghe qua loa phát thanh ở thôn Quế Lâm, xã Đại Hà bên cạnh, thấy thông báo ngày gieo mạ, cấy lúa thì làm theo”.

Trước tình hình này, để tránh thiệt hại như vụ chiêm- xuân năm trước, Sở Nông nghiệp- PTNT đang phối hợp với các huyện chỉ đạo sát sao, phù hợp với điều kiện thực tế việc gieo cấy lúa chiêm- xuân đúng khung thời vụ. Trong đó, đặc biệt chú ý hướng dẫn bà con áp dụng các biện pháp giữ ấm cho mạ; kiên quyết dừng cấy trong những ngày nhiệt độ xuống dưới 15 độ C; hủy bỏ mạ già, kém chất lượng; hướng dẫn nông dân thực hiện che phủ ni-lông đúng kỹ thuật toàn bộ diện tích mạ trong những ngày trời rét; bảo đảm đủ độ ẩm, bón tro bếp mục, đất bột giữ ấm chân mạ; tạm dừng gieo mạ trong thời gian rét đậm, rét hại. Ngoài ra, các địa phương cần tích cực làm đất trước và trong Tết, để sau Tết thời tiết ấm tập trung cấy lúa xuân kịp thời vụ. Chuẩn bị giống lúa dự phòng, chủ động gieo 5-10% diện tích mạ dự phòng bằng các giống ngắn ngày để chủ động khắc phục khi thời tiết bất lợi xảy ra.

Theo ông Phạm Văn Hà, Giám đốc Trung tâm khuyến nông Hải Phòng: Việc gieo mạ sớm trước lịch thời vụ, đặc biệt gieo mạ trà lúa xuân muộn trong khung thời vụ của trà lúa xuân sớm sẽ khiến cho mạ đưa ra cấy sinh trưởng, phát triển quá nhanh, đốt cháy giai đoạn, khiến lúa trỗ sớm, gặp gió mùa đông bắc sẽ dễ bị lép hạt, ảnh hưởng đến năng suất lúa. Gieo mạ sớm khiến lúa trỗ bông vào đầu tháng 4 là thời điểm thời tiết bất thuận, dễ phát sinh bệnh đạo ôn, sâu đục thân hai chấm.

Hoàng Yên