Kỹ thuật trồng lúa gieo thẳng ở Đồng bằng sông Hồng: Lợi ích rõ, vẫn ngần ngại!

Nguồn tin: Hà Nội mới, 04/04/2009
Ngày cập nhật: 5/4/2009

Tháng 4 là thời gian quyết định tới năng suất, sản lượng của lúa gieo thẳng hàng ở khu vực Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH). Ngày 3-4, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư Quốc gia (TTKN-KNQG), Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) phối hợp với Sở NN&PTNT Hà Nội tổ chức diễn đàn Khuyến nông @ công nghệ với chủ đề "Chăm sóc lúa gieo thẳng vụ Xuân 2009 vùng ĐBSH". Mặc dù lúa gieo thẳng hàng đem lại nhiều lợi ích so với phương pháp cấy lúa truyền thống, nhưng nông dân vẫn còn ngần ngại.

Cấy lúa truyền thống, công chỉ 1.000 đồng/ngày

Tham gia diễn đàn có đại diện ngành NN&PTNT các tỉnh, thành phố phía Bắc và hơn 100 hộ nông dân. Ông Tống Khiêm, Giám đốc TTKN - KNQG nhận định, trong bối cảnh lao động nông thôn ngày càng già hóa và thiếu trầm trọng khi vào chính vụ và giá vật tư nông nghiệp tăng cao, nếu nông dân ĐBSH tiếp tục canh tác theo phương pháp truyền thống thì trồng lúa chỉ hòa, thậm chí còn lỗ vốn, giá trị ngày công chỉ được 1.000 đồng.

Theo ông Nguyễn Thanh Lâm, Phó Giám đốc TTKN-KNQG, có hai yếu tố quan trọng để người trồng lúa ĐBSH có lãi cao, đó là chất lượng giống và phương pháp thâm canh theo hướng sử dụng công cụ gieo thẳng hàng. Khi giải quyết tốt hai vấn đề này, vựa lúa ĐBSH sẽ chấm dứt được tình cảnh nông dân "chán ruộng" như hiện nay. Nhiều năm qua, TTKN-KNQG đã phối kết hợp hiệu quả nhiều chương trình hỗ trợ giống gắn với việc triển khai kỹ thuật gieo lúa thẳng hàng, vừa đưa được bộ giống tốt vào sản xuất, vừa tạo được kỹ thuật thâm canh hiệu quả.

Những lợi ích từ việc sử dụng công cụ giàn gieo lúa thẳng hàng qua thực tiễn triển khai ở miền Bắc từ năm 2006 đến nay đã giúp nhiều hộ nông dân nắm chắc kỹ thuật, tự cải tạo đồng ruộng, bỏ tiền mua vật tư, máy bơm nước. Ông Nguyễn Văn Chắc, nông dân ở HTX Nông nghiệp Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ (Hà Nội) cho biết: Gia đình nhận 4 mẫu ruộng, bình thường trước đây sản xuất theo tập quán cũ từ gieo, nhổ mạ, cấy, chăm sóc đến gặt lúa hết 87 ngày công. Nay trồng lúa theo phương thức gieo thẳng hàng chỉ hết 30 ngày công, giảm được tiền thuê lao động, số thời gian nhàn rỗi còn lại để tập trung vào làm nghề đan tăng thêm thu nhập. Tương tự, hộ anh Nguyễn Văn Đào cũng ở Phú Nghĩa, trước đây phải thuê giàn lúa gieo thẳng hàng, nay được HTX hỗ trợ giống, thuốc trừ cỏ và giàn máy nên giảm chi phí cho 1 sào ruộng từ nhổ mạ, cày, cấy, gặt hết 10 ngày công xuống chỉ còn 4 ngày công. Tuy nhiên, nhiều hộ nông dân còn ngần ngại với phương pháp gieo lúa thẳng hàng và chưa nắm chắc kỹ thuật, quy trình chăm sóc nên khi gặp vướng mắc đã vội phá bỏ diện tích gieo lúa thẳng hàng rồi mua mạ cấy lại.

Cái được từ lúa gieo thẳng hàng

Ông Trần Vũ Lâm, Chủ tịch UBND huyện Chương Mỹ cho rằng, để đưa tiến bộ KHKT đến với từng hộ dân đòi hỏi phải có những bước chỉ đạo cụ thể, kịp thời. Cán bộ hướng dẫn kỹ thuật để nông dân tự làm, tự rút kinh nghiệm, không làm thay, có như vậy khi cán bộ kỹ thuật rút khỏi địa bàn, nông dân mới áp dụng đúng và mô hình sẽ lan tỏa nhanh, bền vững. Năm 2008, huyện Chương Mỹ có 16 xã sản xuất 226ha theo phương pháp gieo lúa thẳng hàng, năng suất lúa đạt 68 tạ/ha đối với vụ Xuân và 65 tạ/ha đối với vụ mùa, trong khi đó cấy lúa truyền thống chỉ đạt khoảng 55 tạ/ha. Như vậy, nếu nông dân sáng tạo, sử dụng công cụ gieo lúa thẳng hàng thì bảo đảm vẫn có lãi từ 30-40%. Vụ Xuân 2009 này, Chương Mỹ đã có 27/32 xã canh tác theo phương pháp gieo sạ lúa thẳng hàng trên diện tích 292ha; vụ mùa tới, Chương Mỹ phấn đấu gieo lúa thẳng hàng 1.000ha.

Tại diễn đàn, nhiều ý kiến còn băn khoăn, liệu các loại công cụ gieo lúa thẳng hàng do TTKN Hà Nội mua về hỗ trợ đã phù hợp với đồng đất ở các tỉnh ĐBSH chưa? Ông Nguyễn Văn Chí, Giám đốc TTKN Hà Nội khẳng định: Từ khi triển khai mô hình gieo lúa thẳng hàng đến nay, TT đã phối hợp với cơ sở sản xuất tại Cần Thơ chỉnh sửa nhiều chi tiết để phù hợp và tiết kiệm giống, nhưng đề nghị trong quá trình ứng dụng, nông dân Hà Nội cần phối hợp với TTKN tiếp tục đề xuất những cải tiến nhiều hơn nữa.

Bà con nông dân đưa ra nhiều câu hỏi liên quan đến kỹ thuật chăm sóc lúa gieo thẳng như: cách bón phân, giữ, tháo nước, phun thuốc diệt cỏ, xử lý khi gieo thẳng gặp thời tiết rét đậm, rét hại… Các vấn đề đặt ra đã được đại diện của Viện Khoa học - Công nghệ Việt Nam, Cục Trồng trọt, TTKN-KNQG giải thích cụ thể kèm theo văn bản hướng dẫn kỹ thuật. Ông Tống Khiêm, Giám đốc TTKN-KNQG cho biết, trước mắt ngành nông nghiệp hỗ trợ 40% tiền giống, 20% tiền phân bón, thuốc diệt cỏ, 30% tiền vật tư thiết bị và tổ chức tập huấn kỹ thuật miễn phí. Ông Khiêm nhấn mạnh, đối với vụ Xuân thường gặp rét đầu vụ và vụ mùa sau khi gieo lúa thẳng hàng thường gặp mưa to nên trong vòng 10-15 ngày đầu lúa phát triển chậm, cần tuyên truyền, vận động bà con không vội vàng phá bỏ lúa. Để tạo được niềm tin cho nông dân về hiệu quả và ưu điểm của phương pháp thâm canh mới này, nhất là trong lúc nông dân còn ngần ngại đề nghị cơ quan nông nghiệp cần tiếp tục tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ các địa phương tiếp thu những kỹ thuật mới này tạo hiệu quả cao cho SXNN.

Ngọc Minh - Bạch Thanh