Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp: Rùng mình vì sự bừa bãi

Nguồn tin: Lao Động, 19/05/2009
Ngày cập nhật: 19/5/2009

Tình trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) tràn lan dù không phải là vấn đề mới, song một con số vừa được công bố mới đây khiến không ít người giật mình: Cả nước hiện có khoảng 15 - 20 triệu người thường xuyên tiếp xúc với thuốc BVTV.

Nguy hại hơn, 70% trong số này có triệu chứng ngộ độc.

Từ ngang nhiên phun, tưới...

Số liệu trên được công bố từ kết quả điều tra của Đại học Quốc gia Hà Nội. Theo đó, nghiên cứu này cho thấy người bị ngộ độc do ảnh hưởng của thuốc BVTV chiếm tỉ lệ rất cao. Vụ Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cũng chỉ rõ, ngộ độc thuốc BVTV là một trong mười nguyên nhân gây tử vong cao nhất tại các bệnh viện, chỉ sau cao huyết áp, phổi và tai nạn giao thông.

Thực hiện khảo sát tại một số địa phương có diện tích đất canh tác nông nghiệp lớn như Nam Định, Thái Nguyên, TT Nghiên cứu giới, gia đình và môi trường trong phát triển (CGFED) nhận định, việc sử dụng thuốc BVTV - đặc biệt là thuốc trừ sâu - tại nhiều nông hộ vẫn còn khá bừa bãi.

Khi được hỏi về mức độ độc hại của thuốc trừ sâu, một nông dân tại xã Hải Vân, huyện Hải Hậu, Nam Định hồn nhiên cho biết: "Tôi cũng chỉ biết thuốc trừ sâu là độc hại, nhìn các thứ nó ô nhiễm là biết, mỗi lần "đánh" thuốc, ngửi hơi cũng thấy độc nhưng độc thế nào thì... không biết được, rau bị sâu nhiều thì phải đánh thôi!".

Không chỉ mù mờ về mức độc hại, bà con còn ngang nhiên sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc. Hơn 35% số người sử dụng thuốc BVTV cả nước không hề đọc nhãn thuốc, 94% số hộ sử dụng thuốc không có hướng dẫn mà dùng theo cảm tính, mua và phun vô tội vạ.

GS Lê Thị Nhâm Tuyết - GĐ CGFED - cho biết: "Người nông dân thường tự tăng lượng thuốc sử dụng, vì nghĩ rằng như thế sâu bệnh sẽ bị tiêu diệt nhanh và triệt để hơn. Đây là nhận thức hoàn toàn sai lầm, vì họ không hề lường trước được hậu quả đối với không chỉ thực vật mà còn sức khoẻ của chính mình".

... đến "phớt lờ" pháp luật

Nhận định về tình trạng lạm dụng thuốc BVTV hiện nay, ông Trịnh Công Toản - Thanh tra Cục BVTV (Bộ NNPTNT) - cho biết: "Không thể phủ nhận việc lạm dụng thuốc trong sản xuất nông nghiệp hiện nay vẫn còn tồn tại, đặc biệt là ở những vùng thâm canh và vùng trồng rau. Người dân hoàn toàn ý thức được mức độ độc hại của thuốc, song vẫn ngang nhiên sử dụng vì mục tiêu lợi nhuận".

Mới đây, trong đợt thanh tra thuốc BVTV tại Lào Cai, đoàn thanh tra Cục BVTV đã "tá hoả" khi thấy thuốc trừ cỏ Trung Quốc ngang nhiên bày bán tại các chợ vùng biên. Đây là loại thuốc không có trong danh mục thuốc BVTV được phép lưu hành trong nước. "Việc nhập lậu thuốc vẫn là vấn đề nhức nhối tại các đường tiểu ngạch, bởi số lượng ít, lại không phải là hàng cồng kềnh" - ông Toản khẳng định.

Đã có gần 20% số hộ nông dân năm 2008 vi phạm việc lạm dụng thuốc BVTV trên rau, gần 60% số nông hộ sử dụng thuốc không đúng kỹ thuật, quá liều lượng cho phép. Hơn 2.100 cửa hàng đại lý thuốc BVTV buôn bán thuốc cấm... Hiện cả nước có đến hơn 25.000 đại lý, cửa hàng kinh doanh buôn bán thuốc BVTV.

Theo ông Toản, việc quản lý, kinh doanh thuốc tại các cơ sở đã khó, việc kiểm soát quá trình sử dụng thuốc tại các nông hộ lại càng khó khăn khi sản xuất theo quy mô nhỏ lẻ, manh mún.

Để hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc BVTV nói trên, Cục BVTV liên tục mở các lớp tập huấn cho nông dân về quy trình sử dụng thuốc, sử dụng các phương tiện bảo hộ lao động... Lực lượng thanh tra viên tại các chi cục cũng đang được tăng cường; song theo ông Toản, việc kiểm soát là không xuể, bởi với kiểu sản xuất nhỏ lẻ hiện nay, ý thức người nông dân mới là mấu chốt.

Theo Cục BVTV, song song với các chế tài xử phạt cơ sở kinh doanh thuốc BVTV vi phạm, cũng cần thiết phải có mức xử phạt nghiêm túc đối với chính các nông hộ. "Việc mở rộng các vùng sản xuất rau an toàn cũng là phương án nhằm kiểm soát việc sử dụng quá mức thuốc BVTV" - ông Toản cho biết.

Dương Hà