“Vua” giống lúa ở miền heo hút

Nguồn tin: Tuổi Trẻ, 13/08/2009
Ngày cập nhật: 14/8/2009

Chỉ là một nông dân nhưng ông nổi tiếng trong việc lai tạo giống lúa. Ông từng được vinh dự đại diện nông dân thời hội nhập của cả nước đi dự hội nghị quốc tế về nông nghiệp tại Nicaragua tháng 8-2008, với tư cách là nông dân có đóng góp nhiều cho cộng đồng. Ông là Trần Thanh Hùng, năm nay 53 tuổi, ở ấp 1, xã Núi Voi, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang.

Tìm giống lúa mới

Nhà ông nằm gần trụ sở Công an xã Núi Voi. Cô con gái út bảo ông ở ngoài ruộng. Vậy nên khách phải đi tìm và gặp ông ngoài đồng. Ông mang đôi kính lão dày cộm.

Ông bảo từ nhỏ đã rất mê lúa. Học xong lớp 12 thì ông nghỉ và trở thành một nông dân, canh tác ba mẫu (hecta) ruộng nhà. Ngày đó nơi đây là vùng đất mới khai hoang vỡ hóa nên phèn chua nước mặn, năng suất lúa còn thấp.

Không như những người nông dân khác, khi làm đồng ông luôn trăn trở: sao lúa không thể cho năng suất cao hơn, sao cứ làm một loại giống mà không tìm giống lúa khác tốt hơn... Ông cất công tìm nhiều loại giống nhưng ngay cả giống lúa thơm đem về trồng tại đất phèn quê ông thì phẩm chất gạo giảm sút hoàn toàn. Đứng trước việc người nông dân phải tồn tại ở vùng đất mới khai hoang, nếu không có được giống lúa thích nghi điều kiện thổ nhưỡng thì cái nghèo, cái đói sẽ mãi đeo đẳng nên ông quyết tâm phải tìm ra giống lúa hợp với đồng ruộng Núi Voi. Và ông bắt đầu lao vào việc mày mò lai tạo giống lúa. Đó là khoảng năm 2003 - 2004.

Mới đầu, những người nông dân trong vùng thấy ông làm việc khác người thì cười cợt: “Kỹ sư nông nghiệp còn không ăn thua huống hồ là nông dân chân lấm tay bùn. Việc ông nghĩ như chơi nhà chòi, khó lắm”. Nhưng ông cứ làm. Và làm bằng cách trồng thử cả chục chậu lúa trên sân thượng, rồi chọn cây bố và mẹ để thụ phấn với nhau. “Từng công đoạn rất công phu, vừa làm vừa mày mò. Tới khi có giống, tôi phải trực tiếp đi cấy mới tin được” - ông kể.

Sau chín tháng tỉ mẩn, năm 2004 lần đầu tiên ông lai tạo thành công giống lúa NV 1. NV là viết tắt của chữ Núi Voi. Giống lúa này ít nhiễm rầy và đạo ôn lá, năng suất cao, kháng sâu bệnh. Giống thuần được, người nông dân thấy năng suất tốt thì chịu liền. Sau đó ông tổ chức những lớp hướng dẫn bà con cách trồng lúa giống NV 1.

Hiện NV 1 đã được trồng đại trà tại 13 tỉnh miền Tây và đang được xem xét để công nhận là giống lúa quốc gia.

Đưa tri thức về làng

Sau NV1, ông tiếp tục cho ra giống TB (Tịnh Biên). Thừa thắng xông lên, ông tiếp tục lai tạo được nhiều giống lúa có những tính năng vượt trội. Năm 2006, ông công bố giống NV 2. Từ đó đến nay ông lần lượt công bố các giống đời sau của NV 1, 2 là NV 3, NV 4... với các đặc tính chịu nhiễm phèn, năng suất cao, kháng bệnh tốt. Tiếng lành đồn xa, không chỉ nông dân quanh vùng đồng bằng mà cả người dân Campuchia cũng tìm tới mua giống của ông về trồng.

Năm 2005, ông là người đầu tiên của tỉnh An Giang đưa Internet về xã miền núi heo hút này trong chương trình “phổ cập tin học nông thôn” của Sở KH&CN.

Lúc đó nhà ông là “đại bản doanh” của hệ thống Internet khi cả xã chỉ có một máy tính. Tiền truy cập hằng tháng do trung tâm tin học (Sở KH&CN) cấp cho năm thẻ (mỗi thẻ trị giá 100.000đ). Được cấp tiền truy cập là vì ông và chiếc máy tính được giao nhiệm vụ khai thác thông tin, học tập chuyển giao công nghệ sản xuất nông nghiệp cho bà con nông dân trong vùng. Ông bảo nói thì to tát vậy chứ việc đó cũng nhẹ nhàng, chỉ là đọc, học và hiểu biết rồi truyền đạt lại cho bà con trong thôn xóm. Từ chiếc máy tính đầu tiên của ông Hùng, hiện có hơn 10 nông dân trong xã đã sử dụng máy tính nối mạng.

Ông bảo thời đó tìm kiếm thông tin khoa học kỹ thuật không dễ như bây giờ, nhờ có Internet ông vừa tra cứu thông tin, vừa tìm hiểu thêm ở những kỹ sư nông nghiệp nên áp dụng nhiều tiến bộ khoa học vào sản xuất, đưa năng suất lúa bình quân đạt hơn 17 tấn/ha/năm, giá thành sản xuất giảm và lợi nhuận cao hơn 2,5 triệu đồng/ha so với trước đó.

CLB nông dân

Ông Hùng cũng lập ra CLB nông dân xã với 42 thành viên, thường xuyên họp định kỳ để cập nhật những kiến thức mới về nông nghiệp, giúp bà con tăng năng suất cây trồng. CLB hiện có 2.700m2 tại đồng Núi Voi để trồng đối chứng các loại giống hoặc so sánh các mô hình cho năng suất khác nhau.

PHẠM NGUYỄN