"Câu lạc bộ 9 tấn/ha" ở Trà Vinh

Nguồn tin: Nhân Dân, 15/09/2009
Ngày cập nhật: 21/9/2009

Ở Trà Vinh, chuyện những nông dân trồng lúa đạt năng suất 7 - 8 tấn/ha/vụ trên những vùng đất màu mỡ không còn là hiếm. Nhưng trên vùng đất khó, đồng bào Khmer trồng lúa đạt năng suất 9 tấn/ha/vụ được xem là một thành công nổi bật. Vụ lúa đông xuân 2008 - 2009, những nông dân Khmer ở ấp Cầu Tre, xã Phú Cần, huyện Tiểu Cần (Trà Vinh) đã lập nên một "câu lạc bộ" gồm chín nhà nông trồng lúa đạt năng suất 9 tấn/ha/vụ.

Kỳ tích nơi vùng kênh nổi

Chúng tôi trở lại vùng kênh bê-tông nổi thuộc ấp Cầu Tre, xã Phú Cần (Tiểu Cần, Trà Vinh). Nơi đây, hai năm trước, con kênh bê-tông nổi được đưa vào sử dụng cũng là lúc vụ lúa hè thu 2007 được sản xuất theo mô hình liên kết bốn nhà: Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân cùng nhau ra đồng. Trước đây, đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, do đất xấu (đất cát pha, tầng canh tác mỏng, chua, mặn), trình độ canh tác lạc hậu, sản xuất theo các phương pháp truyền thống, khả năng tiếp cận tiến bộ kỹ thuật của nông dân còn hạn chế, cho nên năng suất không cao hơn 5 tấn/ha. Thiệt hại nặng nhất là vụ đông xuân 2006 - 2007, do dịch rầy nâu và bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá khá nặng, nên năng suất bình quân khu vực này chỉ đạt 2,4 tấn/ha. Thế nhưng, chỉ sau hai năm thực hiện liên kết bốn nhà, trình độ sản xuất của nông dân đã tiến bộ vượt bậc, xuất hiện nhiều cá nhân sản xuất giỏi.

Chúng tôi về Phú Cần khi nông dân vừa hoàn thành việc gieo sạ lúa vụ thu đông. Tổ sản xuất số 4 và 5 đang họp cùng cán bộ kỹ thuật của Công ty cổ phần bảo vệ thực vật An Giang rút kinh nghiệm vụ sản xuất hè thu vừa qua, thống nhất quy trình kỹ thuật sản xuất. Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu về mô hình câu lạc bộ 9 tấn, đồng chí Thái Khuôn, Phó Chủ tịch HÐND xã Phú Cần, kiêm Bí thư Chi bộ ấp Cầu Tre, kể vanh vách chín nông dân trong câu lạc bộ trồng lúa đạt năng suất 9 tấn/ha ở vụ lúa đông xuân 2008-2009. Ðó là: Thạch Minh, Thạch Non, Thạch Sung, Thạch Sanh, Thạch Vui, Trần Na Sa Ry, Thạch Phương, Thạch Năng và Dương Văn Tuấn. Riêng vụ lúa hè thu vừa qua, là vụ sản xuất không thuận lợi, năng suất lúa cả tỉnh chưa đến 5 tấn/ha, nhưng ở khu vực này năng suất bình quân đạt 6,2 tấn/ha, và vẫn có ba nông dân sản xuất đạt 9 tấn/ha.

Chúng tôi đến nhà ông Thạch Sanh. Ông là người sản xuất ba vụ liền (thu đông 2008, đông xuân 2008 - 2009 và hè thu 2009) đạt năng suất 9 tấn/ha/vụ. Ông Sanh có gần 20 công đất, nhưng chia cho các con gần hết, chỉ để lại năm công. Nhớ lại hồi chưa có kênh nổi, mất mùa liên tục, ông Sanh có lúc định bán đất. Tham gia mô hình liên kết bốn nhà, vụ đầu tiên ông Sanh làm đạt năng suất 8 tấn/ha, trừ chi phí còn lời gần bảy triệu đồng. Ông Sanh nói, trước đây, mình tưởng cứ gieo sạ cho thật dày, để có nhiều bông, năng suất mới cao. Nhưng khi cán bộ kỹ thuật hướng dẫn, mới biết sạ dày tăng thêm sâu bệnh, tốn kém mà không có lợi. Theo nhận định của kỹ sư Lê Văn Xiêm, cán bộ kỹ thuật Công ty cổ phần bảo vệ thực vật An Giang, người phụ trách kỹ thuật khu vực này, qua sáu vụ lúa, đã có 90% số nông dân canh tác trong vùng 110 ha kênh bê-tông nổi cơ bản hiểu được kỹ thuật canh tác. Số còn lại do nghề chính không phải là nông nghiệp, nên họ ít quan tâm học hỏi. Ông Thạch Minh nhớ lại kỷ niệm vụ đầu thực hiện theo quy trình mới: "Trước đây tôi sạ đến 30 kg giống/công, thực hiện quy trình của cán bộ kỹ thuật sạ 10 kg/công, tôi thấy lúa thưa quá, rất lo. Ðến khi thu hoạch, thấy thóc nhiều, vui lắm. Tôi bán tại ruộng với giá 2.350 đồng/kg thóc được tới 17.469.000 đồng, tính ra năng suất hơn 8,2 tấn/ha. Trừ chi phí còn lãi gần 13 triệu đồng, tính ra một công đất lời gần 1,4 triệu đồng. Ông Trần Na Sa Ry, người trồng lúa đạt năng suất hơn 45 giạ/công thổ lộ: Cách đây hai năm khi Tiến sĩ Nguyễn Như Cường cùng các nhà khoa học khuyến khích nông dân trồng lúa sạ hàng, xử lý giống bằng thuốc Cruiser, lúa bị bệnh không cho xịt thuốc áp dụng ba giảm, ba tăng, tôi là người đầu tiên không đồng tình. Nhưng giờ đây, thực tế qua sáu vụ sản xuất thành công, chúng tôi hoàn toàn tin các nhà khoa học. Hơn 25 năm trồng lúa, chưa bao giờ nông dân Thạch Non lại hả hê phấn chấn như vụ lúa đông xuân vừa qua. "Vụ lúa rồi trúng mùa, trúng giá ăn Tết Chôl Chnam Thmây vui lắm. Theo đà này, vài năm nữa nông dân Cầu Tre sẽ khá giả" - Ông Thạch Non tâm sự như vậy.

Ngày mới trên vùng đất Cầu Tre

Ấp Cầu Tre, xã Phú Cần (Tiểu Cần, Trà Vinh) có 2.336 người, trong đó đồng bào Khmer chiếm hơn 98,2%, với 335 ha đất canh tác. Nhờ áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật đã xóa đi thói quen sản xuất theo tập quán nhỏ lẻ mạnh ai nấy làm. Chương trình "liên kết bốn nhà cùng nhau ra đồng" đã làm thay đổi hoàn toàn tập quán canh tác của nông dân trong vùng, từ đó năng suất lúa cũng tăng lên theo từng vụ. Cụ thể qua các vụ lúa: Hè thu, thu đông 2007 và đông xuân 2007 - 2008, năng suất lúa trung bình đạt 6,31 tấn/ha, tăng 1,25 tấn/ha so năm 2006. Vụ lúa hè thu, thu đông và đông xuân 2008 - 2009, năng suất bình quân 6,5 tấn, riêng vụ đông xuân năng suất bình quân đạt 6,74 tấn/ha. Trong đó, một phần ba diện tích đạt năng suất 7,5 - 8 tấn/ha. Mô hình "liên kết bốn nhà" ở vùng kênh bê-tông nổi Cầu Tre không những mang lại hiệu quả kinh tế cao, mà hơn hết mô hình này tạo được sự chuyển biến về nhận thức trong việc áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất. Bởi vì thông qua mô hình, bà con thay đổi cách nghĩ, cách làm, hiểu biết thêm về sự hợp tác trong cách làm ăn, về tầm quan trọng của sự liên kết giữa nông dân với các nhà khoa học; giữa nông dân với các nhà doanh nghiệp, Nhà nước; và giữa nông dân với nhau.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Phú Cần Nguyễn Văn Tây chia sẻ niềm vui: "Trước đây ấp Cầu Tre là một trong những ấp nghèo nhất xã. Vậy mà chỉ mới hơn hai năm thực hiện mô hình liên kết "bốn nhà cùng nhau ra đồng" đời sống bà con Khmer ở đây thay đổi rõ rệt. Hiện nay, thu nhập bình quân đầu người đạt tám triệu đồng/người/năm, trong khi toàn xã mới đạt 7,5 triệu đồng/người/năm. Chương trình 134 và 135 của Chính phủ, cùng với chương trình chuyển giao tiến bộ khoa học đã "đánh thức" vùng đất nghèo khó này". Hơn hai năm qua, dưới sự tác động của nhiều chương trình, dự án lồng ghép của Trung ương, tỉnh,... Cầu Tre giảm hơn 50% số hộ nghèo, một thành tích vượt bậc trong chính sách phát triển toàn diện vùng đồng bào Khmer do tỉnh đề ra. Ông Thạch Kiên, Trưởng ban sản xuất ấp Cầu Tre phấn khởi cho biết: "Sau hiệu quả từ chương trình liên kết "bốn nhà cùng nhau ra đồng", Trung ương, tỉnh tiếp tục đầu tư cho ấp Cầu Tre thêm một con kênh bê-tông nổi nữa với kinh phí đầu tư khoảng 15 tỷ đồng, nhằm cải tạo, nâng cao hiệu quả sản xuất cho hầu hết diện tích đất nông nghiệp của ấp. Cùng với chương trình này, địa phương tiếp nhận thêm sự hỗ trợ từ Quyết định 74 của Chính phủ về một số chính sách trợ giúp giải quyết đất ở, đất sản xuất và việc làm cho đồng bào Khmer nghèo. Nhịp sống mới, vận hội mới đang mở ra cho đồng bào Khmer Cầu Tre đổi đời".

Trở lại nhà anh Thạch Sên, nơi tổ sản xuất số 4 và 5 đang họp bàn phương án, kỹ thuật sản xuất vụ thu đông 2009. Nông dân ở đây không còn đặt nhiều câu hỏi về các biện pháp kỹ thuật thông thường. Có lẽ họ đã thông thạo. Chủ đề cuộc họp tập trung vào khâu sản xuất giống và tiêu thụ như thế nào. Chúng tôi được biết, những nông dân ở đây đã sản xuất thử nghiệm lúa giống mấy vụ rồi, tuy nhiên chỉ để phục vụ sản xuất tại chỗ và tự tiêu nên hiệu quả kinh tế không cao. Kỹ sư Lê Văn Xiêm giải thích, sản xuất lúa giống đòi hỏi một quy trình hết sức nghiêm ngặt. Những vụ trước, trên vùng đất này còn sản xuất nhiều loại giống, nên việc lai tạp không thể tránh khỏi. Kể từ vụ thu đông này toàn vùng đã thống nhất chỉ sản xuất một giống OM 4218 nguyên chủng. Người nông dân mong muốn đưa vùng đất này trở thành vùng chuyên sản xuất lúa giống. Ðạt được tiêu chí này cũng đồng nghĩa với lợi nhuận thu được trong sản xuất tăng lên từ 1,5 đến 2 lần so với hiện nay.

Kể từ vụ lúa hè thu 2007, với sự ra đời của chương trình "bốn nhà cùng nông dân ra đồng", thấm thoắt sáu vụ lúa trôi qua, với diện tích canh tác 110 ha, nông dân Khmer ấp Cầu Tre, xã Phú Cần (Tiểu Cần, Trà Vinh) đã thu về lợi nhuận gần 10 tỷ đồng từ trồng lúa theo kỹ thuật mới. Năng suất lúa tăng kỷ lục từ 3,5 đến 4 tấn/ha/vụ lên 6,74 tấn/ha/vụ.

Đặng Văn Bường