Hoa lan cắt cành - Cây trồng chủ lực trong tương lai?

Nguồn tin: SGGP, 1/7/2005
Ngày cập nhật: 2/7/2005

Trồng hoa kiểng, nhất là lan cắt cành có thu nhập rất cao so với các loại cây trồng, vật nuôi khác. Phó Chủ tịch Thường trực UBND TPHCM Nguyễn Thiện Nhân cho biết lan cắt cành sẽ trở thành cây chủ lực của TPHCM trong những năm tới. Nhưng đây là nghề khá mới mẻ và còn tự phát. Để nghề này trở thành mũi nhọn của ngành nông nghiệp TPHCM, còn rất nhiều việc phải làm ngay.

Chỉ đáp ứng 15% nhu cầu

Theo khảo sát của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TPHCM, diện tích trồng lan ở TPHCM hiện nay lên 50 ha, tăng gấp 2 lần so với năm 2003, nhiều nhất là ở quận Bình Tân và huyện Củ Chi.

Lan cắt cành được trồng nhiều thuộc 2 nhóm: Mokara và Dendrobium, kế đó là Catleya... Nhưng lượng hoa sản xuất tại chỗ chỉ đáp ứng khoảng 15% nhu cầu, 35% là hoa từ TP Đà Lạt, số còn lại phải nhập khẩu.

Hiện nay, mỗi tuần TP nhập hơn 20.000 cành lan từ Thái Lan, với giá bình quân 4.000 đồng/cành, tính ra phải nhập khoảng 4 tỷ đồng/năm.

Cũng giống như tôm sú, nghề trồng lan, nhất là lan cắt cành, có vốn đầu tư rất cao, 600 triệu – 800 triệu đồng/ha và đòi hỏi một trình độ kỹ thuật nhất định. Do tỉ suất lợi nhuận cao (trên dưới 1 tỷ đồng/ha/năm) và khí hậu thuận lợi nên thời gian qua khá nhiều hộ chuyển qua trồng lan.

Giống mới... “định hướng” từ bên ngoài

Khác với nhiều loại cây trồng khác, đối với nghề trồng lan cắt cành, giống mới luôn là yêu cầu đặt ra hàng đầu theo đòi hỏi của thị trường. Nhưng theo Tiến sĩ Dương Hoa Xô, Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học TPHCM, chưa có một cơ quan nghiên cứu nào đứng ra đảm trách việc sưu tập, chọn, nhân giống các loại lan. Hiện nay, hầu hết các giống mới, mẫu mã bắt mắt đều phải nhập khẩu, chủ yếu từ Thái Lan (Mokara, Dendrobium), lãnh thổ Đài Loan (Phalaenopsis - Hồ Điệp), với số lượng nhập khoảng 40.000 cây giống/tháng.

Hiện nay, giá giống tăng khá cao so với năm 2004, trên 45.000 đồng/cành nhóm Mokara. Nếu chỉ tính 50% lượng giống nhập về là Mokara thì chúng ta phải tốn gần 1 tỷ đồng/tháng. Dù một số công ty trong nước đã nhân giống và cung cấp, nhưng nhà vườn còn chưa tin tưởng về chất lượng (ra hoa ít, chậm ra hoa, hoa nhỏ, mau tàn...).

Vì vậy, theo Thạc sĩ Huỳnh Thị Kim Cúc, công tác tại Phòng Nông nghiệp (thuộc Sở NN-PTNT TP), khi thị trường xuất hiện loại hoa lan nhập mới, dưới tác động người tiêu dùng, nhà vườn phải nhập giống mới. Cứ thế, việc nhập giống và thay giống mới hoàn toàn bị lệ thuộc vào sự định hướng của thị trường bên ngoài. Ngoài việc đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước, ngành trồng lan TPHCM còn hướng đến xuất khẩu, nhưng theo Tiến sĩ Dương Công Kiên (Trường Đại học Khoa học tự nhiên TPHCM), chưa thể nói chuyện xuất khẩu nếu vẫn còn lệ thuộc nguồn lan giống nước ngoài.

Bài học từ con tôm sú

Hiện có nhà vườn cung cấp lan Mokara cắt cành trồng trong nước, chất lượng không thua lan nhập khẩu. Nhưng các nhà vườn chưa có sự phối hợp chặt, còn tranh mua, tranh bán giữa các nhà vườn và nhà kinh doanh, khiến cho giá hoa có lúc tăng, lúc giảm, không ổn định. Ngoài ra, do chưa định hướng, cũng như chưa tạo được thị trường ổn định, chưa nắm bắt hết các yếu tố kỹ thuật, nên không ít nhà vườn bán ra sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu. Điều đó cho thấy, mối liên kết giữa nhà khoa học và nhà vườn, nhà kinh doanh chưa thật gắn bó.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TPHCM Nguyễn Thiện Nhân lưu ý cần vận dụng bài học chuyển đổi thành công con tôm sú vào trồng lan. Đó là, bên cạnh thông tin thị trường và lợi nhuận, phải đồng bộ hóa các yếu tố đầu vào: giống, phân bón, nước, lao động có kỹ thuật, bảo vệ thực vật, thiết bị, vốn, đất và trình độ quản lý. Về giống, phải tự nghiên cứu để tạo ra giống lan đặc trưng Việt Nam.

TP khuyến khích và tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế nghiên cứu, sưu tập, bảo quản nguồn gen lan rừng Việt Nam, chọn lọc và sưu tập giống lan nhập có chất lượng, khảo nghiệm, lai tạo giống mới. Tạo mối liên kết chặt chẽ giữa nhà vườn, nhà khoa học và các cơ sở nhân giống, qua đó, tổ chức hệ thống sản xuất, cung ứng cây giống, xây dựng hệ thống các phòng nuôi cấy mô, vườn ươm. Để lan cắt cành TPHCM phát triển mạnh, cần quy hoạch thành vùng chuyên canh lớn, giúp nhà vườn tổ chức và liên kết sản xuất, xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm...

CÔNG PHIÊN