Cần có hướng đi bài bản cho mô hình lúa – tôm

Nguồn tin: Báo Cà Mau, 20/10/2009
Ngày cập nhật: 21/10/2009

Nhiều giải pháp đã được các ngành chức năng, chính quyền huyện Đầm Dơi khuyến cáo người dân thực hiện như: phơi đầm cắt vụ, nuôi đa con, cấy một vụ lúa trên đất nuôi tôm. Tuy nhiên, do chưa có lộ trình cụ thể nên trong các năm qua, mỗi nơi, mỗi người có cách làm khác nhau, từ đó dẫn đến năng suất, hiệu quả tôm nuôi đạt chưa cao.

Đầm Dơi có diện tích nuôi trồng thủy sản hơn 62.000 ha, sản lượng hằng năm đạt hơn 37.000 tấn. Qua nhiều năm nuôi chuyên tôm, môi trường đất, nước bị ô nhiễm nghiêm trọng, nhiều nơi đất bị thoái hóa, dẫn đến tình trạng tôm chết hàng loạt, đời sống của bà con gặp nhiều khó khăn.

Hạ tầng phục vụ cho nuôi tôm mặc dù được đầu tư nâng cấp nhưng chưa đáp ứng yêu cầu. Nguồn lực phục vụ cho nuôi trồng thủy sản về số thì đông nhưng chất lượng chưa cao.

Công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch vừa thiếu, vừa chậm, chưa đồng bộ dẫn đến khó khăn trong quản lý và đầu tư phát triển sản xuất.

Nhiều cán bộ, nhân dân đến tham quan mô hình lúa - tôm ở xã Tạ An Khương.

Tự xóa dần độc canh

Phó Chủ tịch UBND xã Tạ An Khương Lê Minh Dương cho biết: "Do chỉ độc canh con tôm, đến nay sản xuất của bà con không hiệu quả. Giải pháp cắt vụ, phơi đầm và cấy một vụ lúa trên đất nuôi tôm và đa canh đã được xã khuyến khích nhân dân thực hiện. Bởi chỉ có làm được như thế, hiệu quả sản xuất mới được nâng cao hơn sản xuất độc canh con tôm".

Ông Phạm Văn Đô, ấp Tân Điền A, xã Tạ An Khương, là một trong những người nhiều năm cấy một vụ lúa trên đất nuôi tôm. Ông chọn giải pháp đó để cải tạo môi trường đất, nước trong đầm nuôi tôm và tạo thức ăn cho tôm. Mỗi tháng, ông thu nhập từ cua, tôm, cá hơn 10 triệu đồng.

Năm 2008, ông cấy được 18 công. Do chỉ một mình làm nên khi nước mặn lên nhiều, giữ không nổi, đành bỏ lúa. Ông Đô tâm sự: "Tôi cảm thấy rất buồn nhưng thay vào đó, tôm, cá, cua trúng nhiều hơn mọi năm. Nay tôi vẫn duy trì cấy một vụ lúa trên đất nuôi tôm nhưng ít hơn. Ở đây dứt khoát phải làm lúa trên đất nuôi tôm, nếu không làm, tôm sẽ thất ngay".

Khác với ông Đô, ông Huỳnh Văn Sáng ở ấp Mỹ Phú, xã Tạ An Khương, lại tâm huyết với cách làm vừa cấy lúa, vừa nuôi tôm. Với diện tích 7.000 m2, trước đây, mỗi tháng ông thả 10.000 con sú giống. Do bị ô nhiễm, tôm chết liên tục, mỗi con nước, ông thu nhập dưới 400 ngàn đồng.

Năm 2009, ông cương quyết cấy một vụ lúa trên đất nuôi tôm. Ông gieo 15 kg lúa giống trên sân, bờ liếp, sau hơn một tháng, ông cấy được gần 4 công. Đến nay, lúa đang phát triển xanh tốt.

Ông Sáng khẳng định: "Tôi quyết tâm trồng lúa để cải tạo môi trường. Khi nước mặn đến, tôi quyết tâm bảo vệ lúa, vì khi cấy trên đất tôm sau này không thu hoạch được lúa thì vẫn có gốc rạ cho tôm ăn, cải tạo môi trường đất, tôm mới tốt".

Lợi ích của việc cấy một vụ lúa trên đất nuôi tôm đã được minh chứng trong nhiều năm qua, không chỉ riêng trên địa bàn huyện Đầm Dơi mà các huyện Cái Nước, Trần Văn Thời… đã có rất nhiều nông dân làm giàu từ mô hình lúa - tôm kết hợp.

Cần định hướng cụ thể hơn

Trong những năm gần đây, Đầm Dơi không giao chỉ tiêu cụ thể cho các xã, thị trấn cấy một vụ lúa trên đất nuôi tôm mà chỉ khuyến khích người dân thực hiện.

Đến nay, toàn huyện có gần 65 ha lúa cấy trên đất nuôi tôm, tập trung nhiều ở các xã: Tân Trung, Trần Phán, Tạ An Khương Đông, Tạ An Khương. Nhiều xã rất tâm huyết vận động nhân dân thực hiện mô hình này.

Hiện nay vẫn còn nhiều hộ nông dân chỉ thấy lợi ích trước mắt, chưa quan tâm, tin tưởng vào mô hình lúa - tôm kết hợp. Bởi thế, việc gieo cấy không đồng loạt, liền kề nhau nên khi mùa gió chướng về, những hộ cấy lúa rất khó giữ được nước ngọt do bị rò rỉ dẫn đến lúa bị thiệt hại.

Đề án nâng cao năng suất chất lượng, hiệu quả trong sản xuất tôm - lúa của huyện Đầm Dơi giai đoạn 2009-2012, định hướng đến 2015 vừa được Phòng NN&PTNT triển khai cho các xã, thị trấn. Trong đó, việc nâng cao chất lượng tôm giống và lúa giống, trình độ chuyên môn, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất được ưu tiên hàng đầu.

Ngoài ra, còn có các vấn đề như: xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất, tổ chức lại sản xuất, quy hoạch lại vùng sản xuất lúa - tôm, đầu tư hạ tầng thủy lợi hoàn chỉnh, phát triển các dịch vụ sản xuất, liên kết chặt chẽ "4 nhà"…

Theo kinh nghiệm của ông Phạm Văn Đô để phát triển được mô hình lúa - tôm kết hợp, nhất thiết phải xây dựng từng tiểu vùng sản xuất. Phải vào các tổ sản xuất, khi thực hiện phải làm đồng loạt. Có như thế mới giữ được lúa, con tôm mới phát triển tốt. Có lúa, có tôm thì nông dân mới mau khá, làm giàu được.

Khi đề án được triển khai sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Đời sống của nhân dân sẽ được cải thiện, ý thức trong quản lý sản xuất cộng đồng sẽ được nâng cao.

Vấn đề đặt ra là ngành chức năng cần xây dựng hướng đi cụ thể cho từng tiểu vùng sản xuất. Nhất là giống, khoa học, kỹ thuật. Có như thế mô hình lúa -tôm mới phát triển bền vững và hiệu quả.

Buổi ban đầu sẽ có nhiều khó khăn, vì thế nông dân rất cần sự trợ giúp và định hướng rõ ràng để phát triển mô hình lúa - tôm thật sự bền vững./.

Trần Chiến