"Bò sữa ở Tp. HCM những năm qua tăng mạnh từ 25.000 con năm 2000 lên 49.190 con năm 2004, chiếm 60% tổng đàn cả nước. Số lượng bò sữa tăng vọt là do thu nhập nuôi bò sữa lớn gấp hơn 2 lần nuôi lợn.

Tuy nhiên, nếu số đàn bò sữa tiếp tục tăng, diện tích cỏ tiếp tục giảm thì thức ăn cho bò sẽ lên giá, hiệu quả kinh doanh bò sữa sẽ giảm".

Đó là nhận định của GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, Phó chủ tịch UBND thành phố, khi nói về chăn nuôi bò sữa trong bài viết: "Bốn bài học về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Tp.HCM".

Thực trạng này đã và đang diễn ra ngày một trầm trọng hơn trên địa bàn thành phố.

Hết thời chăn nuôi nhỏ lẻ!

Có thể nói, vào những năm 1999-2003 là thời kỳ hoàng kim của chăn nuôi bò sữa ở Tp.HCM.

Đặc biệt, năm 2002 khi dự án phát triển chăn nuôi bò sữa được triển khai rộng khắp ở vùng nông thôn, thì bò sữa trở thành con nuôi chủ lực trong phát triển kinh tế gia đình, trong chương trình "2 cây, 2 con" của thành phố.

Vào những năm đó, do chi phí các loại đầu vào bao gồm thức ăn cho bò, chi phí thú y, chi phí chăn nuôi... còn rẻ, chỉ chiếm khoảng 50% giá thành so với giá trị sữa sản xuất ra của 1 con bò trong 1 ngày nên người chăn nuôi có lãi cao.

Ví dụ: 1 con bò sữa cho 30 lít sữa/ngày, người chăn nuôi lãi 15 lít, tính ra tiền khoảng 35.000 - 40.000 đồng/ngày. Ngoài ra, 1 con bò sữa có giá 20 - 30 triệu đồng. Khi 1 hộ nông dân có bò mẹ đẻ được 1 bê cái, sau 1 năm nuôi có thể bán khoảng 20 triệu đồng.

Vì vậy, phong trào nuôi bò sữa phát triển rất mạnh, từ 1.000 hộ nuôi (1997) tăng lên 7.500 hộ (2005). Tổng đàn bò sữa từ 20.000 con (năm 2000), tăng lên 51.300 con (năm 2005). Nhiều hộ nông dân thoát nghèo nhờ bò sữa. Nhưng rồi, thời hoàng kim ấy qua mau.

Theo điều tra của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hiện giá bò giống giảm 50-60% so với cách đây 1 năm, trong khi thu nhập từ bán con giống chiếm đến 40% tổng thu của người chăn nuôi.

Từ quý 2/2004 thức ăn chăn nuôi (chiếm 60% chi phí sản xuất) cùng nhiều sản phẩm thức ăn khác tăng giá mạnh. Giá thức ăn chăn nuôi hỗn hợp tăng 23-36%, giá hèm bia tăng 30-55%, giá xác mì tăng 100%. Cỏ tươi cũng tăng gấp 2-3 lần so với cách đây 1 năm.

Cụ thể: 1 bao thức ăn cho bò hiện có giá 66.000đ; hèm bia 15.000 đ/bao; xác mì 15.000 đ/bao; cỏ, rơm 3.000 đồng/kg. Nếu 1 hộ nuôi 5 con bò sữa chi phí hết khoảng 150.000 đồng/ngày, trong khi giá mua sữa lâu nay chỉ là 3. 500- 3.700 đồng/kg. Tính ra số tiền thu được 180.000-200.000 đồng/ngày. Nếu tính thêm chi phí điện, nước, thú y, công lao động, trả lãi suất ngân hàng vay vốn mua bò..., thì cầm chắc hoà hoặc lỗ vốn.

Tình cảnh này đã làm cho nhiều nông dân phải ngậm đắng, nuốt cay bán bò sữa cho lò mổ theo giá bò thịt. Nhiều hộ như ông Đặc Xuân Nhường, bà Phan Thị Bông ở Củ Chi bán cả đàn bò 17 con cho lò mổ, với giá 5-6 triệu đồng/con. Đối với bò mẹ, bò giống, trước đây có giá 20-25 triệu đồng/con, hiện nay cũng chỉ chào bán trên dưới 10 triệu đồng/con, nhưng khốn nỗi không ai dám mua, không ai dám ôm lấy "cục lỗ". Nhiều nông dân chua chát "bò sữa giờ thành bò lê, bò lết".

Theo ông Nguyễn Phước Thảo, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Tp.HCM, trước diễn biến của tình hình này, hộ nuôi qui mô nhỏ lẻ (5- 10 con) sẽ khó vượt qua khó khăn, nhất là những hộ thiếu lao động, phải mua cỏ xanh, thuê người vắt sữa, chăm sóc... có thể lỗ từ 5-15 triệu đồng/chu kỳ (14 tháng).

Ông khẳng định: "Giờ đây bò sữa không thể là "con xoá đói, giảm nghèo", không còn phù hợp nếu lấy bò sữa làm bước khởi nghiệp cho các hộ nghèo". Đã hết thời chăn nuôi nhỏ lẻ. Muốn có lãi, muốn hoà nhập chăn nuôi bò sữa phải chuyển qua một giai đoạn mới.

Giai đoạn sàng lọc

Giải quyết bước quá độ phải chuyển đổi hàng ngàn hộ chăn nuôi nhỏ lẻ sang làm việc khác, ngành nông nghiệp thành phố cùng các địa phương sẽ có kế hoạch chung về chính sách ưu đãi vốn, kỹ thuật cho những hộ không còn nuôi bò sữa, cũng như đào tạo lại nghề cho lao động nông nghiệp trong độ tuổi lao động. Việc chuyển qua nuôi, trồng cây con khác, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng địa phương sẽ tư vấn một số mô hình mới, qua đó bà con tự quyết định.

Những hộ có lao động vẫn kiên trì nuôi tiếp nên phát triển diện tích trồng cỏ, cân đối hợp lý khẩu phần giữa các loại thức ăn. Điều quan trọng là phải cơ cấu lại tỷ lệ đàn hợp lý là 70% bò cái sinh sản, 50% bò cái vắt sữa. Đối với bò sữa đang khai thác nếu năng suất thấp (dưới 14 kg/ngày, dưới 4.000 kg/chu kỳ - 14 tháng) nên mạnh dạn thải loại.

Giảm hộ nuôi, tăng qui mô đàn trên 1 hộ, áp dụng qui trình nuôi một cách khoa học từ đó nâng cao năng suất, giảm chi phí và giá thành làm cho lợi nhuận ổn định... vừa là biện pháp trước mắt, vừa là hướng đi tất yếu lâu dài của chăn nuôi bò sữa Tp.HCM.

Với phương châm: "Năng suất cao, chi phí thấp, phát triển bền vững" đàn bò sữa Tp.HCM đang chuyển qua giai đoạn sàng lọc mới. Các hộ Vũ Phương Bình, Nguyễn Khắc Đạo ở Củ Chi có đàn bò sữa trên 100 con. Ngay giữa lúc hàng loạt hộ lâm cảnh thua lỗ, thì họ vẫn khẳng định một điều rằng: nuôi bò sữa vẫn có lời, nếu có đàn bò hợp lý, chăm sóc đúng kỹ thuật.

Vừa qua Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) tăng giá thu mua sữa tươi từ 3.800 đồng/kg lên 4.200 đồng/kg, mặc dù người chăn nuôi chỉ được hưởng 3.900 đồng/kg và dịch vụ thu mua sữa hưởng 300 đồng/kg. Nhưng, trước sự biến động của cơn lốc giá cả tiếng kêu cứu của những người chăn nuôi đã được Vinamilk chia sẻ phần nào. Bởi vì trong bối cảnh giá cám, giá hèm bia, giá xác mì, giá cỏ... liên tục gia tăng so với việc tăng giá mua sữa tươi thì "đầu vào tăng 3, đầu ra tăng 1".

Giải pháp của Vinamilk không thể cứu trên 50 ngàn con bò sữa thoát nạn, nhưng cũng góp phần tăng thêm nguồn thu cho những hộ tiếp tục chăn nuôi bò sữa chuyển qua giai đoạn sàng lọc mới.

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, dự kiến lộ trình giảm số hộ nuôi bò sữa đến năm 2010 còn khoảng 2.000 hộ (giảm 5.479 hộ so 2005), tổng đàn bò sữa khoảng 80.000 con (tăng 30.000 con so với 2005); năng suất bình quân khoảng 5.000 kg/chu kỳ/con (hiện nay 4.100 kg/chu kỳ/con).

Thành phố có chính sách ưu đãi về vốn, giúp nâng cao trình độ quản lý và sẽ hình thành các trung tâm chế biến thức ăn hỗn hợp với giá thành hạ để nâng cao sức cạnh tranh và hội nhập của các hộ chăn nuôi lớn.

Hồ Khánh Thiện

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119