Ứng phó với hạn, ngập mặn: “Phải bố trí lại mùa vụ và nên chọn trồng các loại cây có nhu cầu nước ít hoặc chọn các giống lúa chịu hạn, kháng mặn…”

Nguồn tin: Báo Vĩnh Long, 27/03/2010
Ngày cập nhật: 29/3/2010

Ngay lúc này, nguồn nước ngọt phục vụ cho nhu cầu sản xuất lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) càng lúc càng khó khăn. Theo khảo sát của Chi cục Bảo vệ môi trường Tây Nam Bộ, bình quân nhu cầu nước tưới lúa của cả vùng ĐBSCL ước khoảng 1.700 m3/giây.

Ông Phạm Đình Đôn, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường Tây Nam Bộ, cho biết: Lưu lượng của sông Mekong về tới khu vực đầu nguồn sông Cửu Long vào mùa khô chỉ còn khoảng 1.600 m3/giây, chưa bằng 5% tổng lưu lượng trong mùa nước nổi. Nếu tận dụng triệt để nguồn tài nguyên này để tưới cho mỗi cây lúa thôi thì nguồn nước mặt vẫn không đủ. Trên thực tế cho thấy, mực nước thượng nguồn Cửu Long tại Tân Châu đã giảm đi 1m, ngược lại đã tăng thêm 0,20m tại Cần Thơ.

Thực tế này đã được cơ quan chuyên môn ghi nhận trong vòng 10 năm gần đây. Điều này cho thấy mức suy giảm của nguồn nước bổ sung từ phía thượng nguồn nhiều hơn so với áp lực nước sinh ra từ sự dâng cao của mặt biển.

Theo tài liệu nghiên của các Viện, Trường trong điều kiện thuận lợi nhất, để sản xuất ra 1 kg lúa tối thiểu cũng phải cần 0,35 m3 nước tưới. PGS-TS. Nguyễn Bảo Vệ, khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng, Trường đại học Cần Thơ, khuyến khích, nông nghiệp trong điều kiện tự nhiên thiếu ngọt thừa mặn ngoài việc cần thiết phải bố trí lại mùa vụ, thay đổi hệ thống canh tác, nông dân nên chọn trồng các loại cây có nhu cầu nước ít hoặc chọn các giống chịu hạn, kháng mặn… TS. Vệ dẫn chứng: Nhu cầu nước của cây đậu nành chỉ bằng 80%, cây bắp cũng chỉ hơn 37% so với cây lúa…

GS-TS. Nguyễn Văn Luật, Nguyên viện trưởng Viện lúa ĐBSCL, cho rằng: khoai lang là một trong những loại cây trồng nhiều tiềm năng trong điều kiện có tác động của biến đổi khí hậu.

Ông Nguyễn Cao Miên, Chủ nhiệm HTX rau củ quả Tân Bình, huyện Bình Tân, Vĩnh Long nói: Sạ lúa còn lo thiếu nước bơm chứ trồng còn trồng khoai lang thì khỏe re, khi lá đã phủ kín liếp đất thì chỉ cần tưới mỗi tuần 2 lần là đủ. Trên cùng một đơn vị diện tích thì chi phí nước tưới cho khoai lang chỉ bằng khoảng phân nửa trồng lúa.

Thực tế cho thấy, ở Bến Tre, Nước mặn xâm nhập theo 3 con sông là Cửa Đại, Hàm Luông và Cổ Chiên tấn công vào đất liền trên 50 km. Hiện tại, độ mặn đo được tại xã Gia Hòa (huyện Châu Thành) là 4‰; xã Thành Thới B, huyện Mỏ Cày Nam là 3,5‰; phường 7, TP Bến Tre là 5,3‰. Dự báo tình hình mặn có khả năng tiếp tục xâm nhập sâu hơn dọc các sông chính trên địa bàn tỉnh, độ mặn 4‰ có khả năng xâm nhập sâu trên các sông chính khoảng 55 - 60 km. Hiện tại, nước ngọt phục vụ sinh hoạt, sản xuất cũng đã thiếu trầm trọng, đặc biệt là vùng nông thôn ven biển. Trước thực trạng trên nhiều địa phương, người dân và ngành nông nghiệp cũng đã chủ động ứng phó với xâm nhập mặn. Phòng NN - PTNT huyện Chợ Lách, Bến Tre cũng đã có nhiều biện pháp hạn để giúp nhà vườn hạn chế ảnh hưởng của mặn như: Dùng cỏ, lục bình đậy gốc cây; giữ cỏ hợp lý; dùng lá dừa, lá dừa nước che bóng cho cây vào mùa khô và không tưới nước nhiễm mặn; hạn chế tối đa việc bón phân và tỉa cành, tạo tán; không dùng nước mặn để pha phân bón lá, thuốc trừ sâu bệnh để phun xịt; bố trí gieo trồng hợp thời vụ, cây ăn trái trồng mới vào lúc bắt đầu mùa mưa và chính thức kết thúc khi hết mưa. Đối với vật nuôi, gia súc, nên tăng cường bổ sung thức ăn xanh; cho heo ăn nhiều rau xanh, có thể tăng gấp đôi so bình thường và pha thêm cám gạo vào thức ăn công nghiệp để giảm độ mặn trong khẩu phần ăn, tuyệt đối không nên dùng nước mặn cho heo ăn uống, nhất là heo nái đẻ và heo con; khi tắm hoặc rửa chuồng trại phải chú ý cho chuồng khô, không để heo con uống nước còn tồn đọng. Trường hợp nước ngọt không đủ cho vật nuôi dùng, người nuôi cần pha nước ngọt lẫn mặn để vật nuôi thích ứng dần.

HÙNG HẬU - THANH PHONG