Hậu Giang: Xã hội hóa lúa giống

Nguồn tin: Báo Hậu Giang, 08/04/2010
Ngày cập nhật: 8/4/2010

Hậu Giang là tỉnh nông nghiệp, hàng năm, lượng lúa hàng hóa tung ra thị trường hàng trăm ngàn tấn, mang lại nguồn lợi kinh tế chính cho nhà nông. Có được điều này, phải kể đến lực lượng chuyên sản xuất lúa giống chất lượng phục vụ nhu cầu gieo sạ. Có không ít người sản xuất và bán lúa giống đã khá giả lên và họ xem đây là một nghề thật sự, góp phần vào xã hội hóa làm lúa giống ở địa phương...

* Thu nhập cao từ lúa giống

Nhìn 3 ha lúa giống vụ Đông xuân 2010 của ông Phạm Văn Dũng, Chủ nhiệm HTX lúa giống ấp 4, thị trấn Long Mỹ, huyện Long Mỹ sắp thu hoạch thì ai cũng khoái vì bông lúa vàng ươm, nặng trĩu hạt đến mê mắt. Ông Dũng cho biết: “Tụi tui vào HTX từ 2 năm trước, chuyên về sản xuất lúa giống. Hàng năm, ngành nông nghiệp, các nhà khoa học đều có các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật cho HTX về cách sản xuất lúa, nhất là sản xuất lúa giống. Xã viên đều sản xuất lúa giống nên tất cả đều có thu nhập khá”.

Theo Ban chủ nhiệm HTX lúa giống ấp 4, HTX có 18 thành viên (vốn điều lệ trên 500 triệu đồng) với 15 ha đất sản xuất. HTX chuyên sản xuất lúa giống chất lượng đủ tiêu chuẩn xuất khẩu như: OM 4900, HG2, OM 6162, OM 6976,OM 5472, OM8923... Năm qua, HTX đã sản xuất khoảng 200 tấn lúa giống, cung cấp cho trung tâm khuyến nông, trung tâm giống tỉnh; trạm khuyến nông huyện và bà con nông dân quanh vùng. Vụ Đông xuân vừa qua, HTX sản xuất lúa giống trên diện tích khoảng 15 ha, ước đạt chừng 90 tấn. Theo ông Dũng, sản xuất lúa giống bán cao hơn giá lúa “thịt” nhiều, tuy nhiên, làm lúa giống đòi hỏi phải công phu từ khâu chăm sóc cho đến thu hoạch phải theo quy trình. Phải khử để lúa giống không bị lẩn lộn; độ khô của hạt lúa giống phải đạt 13,50 để đảm bảo giống tốt trong vòng 10 tháng. Hiện nay, tại huyện Long Mỹ, giá lúa giống xác nhận (lúa Đông xuân 2010) khoảng 9.000 đ/kg, cao giá gấp đôi lúa “thịt”. Trong khi sản xuất lúa giống năng suất không thua làm lúa “thịt”, nên nông dân có lời nhiều. Đa số các thành viên HTX đều làm giàu từ sản xuất lúa giống. Điển hình như ông Nguyễn Văn Du, ông Nguyễn Văn Thống... có thu nhập ít nhất 100 triệu đồng/ha. Năm nay, HTX sản xuất các giống lúa như: OM 4900, HG2 cho năng suất đạt khoảng 7 tấn/ha. Với 3 ha lúa giống nguyên chủng OM 8923, 6976 đang thu hoạch của ông Dũng sẽ cho thu nhập khoảng 150 triệu đồng. Bởi vì, hiện tại, giống nguyên chủng bán trên thị trường giá ít nhất là 15.000 đ/kg.

Khoa Nông nghiệp Trường Đại học Cần Thơ cũng đã chọn xã Hòa An, huyện Phụng Hiệp làm thí điểm sản xuất lúa giống từ các giống lúa siêu nguyên chủng do trường cung cấp như: MTL384, Jasmine, OM 5930, OM4900... cho nông dân địa phương từ mấy năm qua. Ông Bảy Thuận, xã Hòa An, có 1 ha đất ruộng, trước đây chỉ sản xuất 2 vụ lúa/năm, thu nhập khoảng 30 triệu đồng/ha/năm, tuy nhiên, qua gần 6 năm, chuyên sản xuất lúa giống với diện tích 0,5 ha, đã nâng mức thu nhập lên gần 50 triệu đồng/ha/năm. Hiện tại, Hòa An có trên 10 hộ chuyên làm lúa giống (khoảng 3 ha) xác nhận có chất lượng được cơ quan chức năng đánh giá hẳn hoi. Những hộ được chọn sản xuất lúa giống trước đây hầu hết là những nông dân nghèo khó. Tuy mỗi hộ có từ 5 - 10 công ruộng, nhưng những chủ đất này ham học hỏi và nhạy bén trong canh tác nông nghiệp nên đã thành công trong sản xuất lúa giống. Ở Hòa An, có nhiều hộ khá giả lên nhờ làm lúa giống như ông Nguyễn Văn Tuân, ông Hai Đào, hộ ông Huệ...

* Xã hội hóa làm lúa giống!

Theo Phó GS-TS Dương Văn Chín, Phó Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, vùng ĐBSCL sản xuất trên 50% sản lượng lúa so với cả nước và chiếm 95% sản lượng gạo xuất khẩu hàng năm. Vào những năm 1990, ĐBSCL chỉ có khoảng 5% diện tích gieo trồng lúa có sử dụng giống lúa xác nhận. Nhưng tính đến năm 2010, nông dân đã tiến bộ rõ nét, trên 50% diện tích sử dụng giống lúa xác nhận. Vậy số diện tích còn lại vẫn gieo trồng lúa do nông dân tự để giống hoặc trao đổi trong vùng. Lúa giống cung cấp mỗi vụ không được chuẩn bị một cách chủ động. Lúa “thịt” vụ Đông xuân thì nông dân sử dụng cho giống lúa vụ Xuân hè; lúa “thịt” Xuân hè thì làm giống cho vụ Hè thu; lúa “thịt” Hè thu lại làm giống cho vụ lúa Đông xuân. Có những địa phương phải mua lúa đại trà của nông dân ở địa phương khác để làm giống cho địa phương mình. Có những trường hợp khoảng cách hai vụ lúa quá ngắn, hạt lúa vừa sản xuất vụ trước để làm giống liền cho vụ tiếp theo thì phải dùng hóa chất kích thích giống nảy mầm... làm hạn chế sản lượng của lúa hàng hóa. Do đó hiện nay, giống lúa là quan trọng và cần phải xã hội hóa làm giống lúa chất lượng.

Thống kê sơ bộ của Trung tâm khuyến nông - khuyến ngư Hậu Giang, toàn tỉnh có ít nhất 3 tổ sản xuất lúa giống, 62 CLB sản xuất lúa giống; 10 HTX sản xuất lúa giống... với diện tích trên 1.400 ha. Đây là mạng lưới sản xuất lúa giống cung cấp cho bà con nông dân trong tỉnh để sản xuất lúa hàng hóa hàng năm. Hậu Giang có tổng diện tích sản xuất lúa (cả 3 vụ) khoảng 188.367 ha, với tổng sản lượng lúa hàng hóa trên 874.000 tấn. Như vậy tính ra, bình quân 1 ha lúa, nông dân sử dụng khoảng 200 kg lúa giống để gieo sạ (cả tỉnh Hậu Giang cần ít nhất 40.000 tấn giống). Theo nhận xét của ngành nông nghiệp, lúa giống mà nông dân sử dụng có phẩm chất giống lúa xác nhận chỉ đạt trên 50%, nguyên nhân vẫn do nông dân hay sử dụng lúa “thịt” để làm giống.

Một cán bộ khuyến nông cấp xã đã bày tỏ: Thật ra bây giờ, nhà nông cũng có óc cầu tiến, ham học hỏi và ít nhiều hiểu biết về khoa học kỹ thuật trong canh tác nông nghiệp. Bà con nông dân đã chú trọng nhiều vào chất lượng giống. Hàng năm, tại các địa phương, các nhà khoa học cùng ngành nông nghiệp phối hợp với các ban ngành, đoàn thể thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật, hội thảo đầu bờ... cho bà con nông dân áp dụng. Vì vậy, mấy năm qua, đa phần nông dân làm lúa trúng mùa, hạt lúa đạt phẩm chất gạo tốt, phục vụ nhu cầu xuất khẩu gạo. Các cơ sở sản xuất lúa giống có thu nhập cao từ dịch vụ bán lúa giống, góp phần “xã hội hóa” làm lúa giống chất lượng để hạn chế tình trạng nông dân dùng lúa “thịt” làm lúa giống làm ảnh hưởng đến chất lượng gạo xuất khẩu...

THÀNH ĐƯỢC