Thực hiện Đề án phát triển vùng chè đặc sản của tỉnh Bắc Kạn, xã Bằng Phúc (Chợ Đồn) đã phát triển diện tích trồng chè shan tuyết trên địa bàn khoảng 700 ha. Như vậy điều kiện ban đầu về nguyên liệu đã đủ, chỉ còn thiếu một cơ sở hoặc nhà máy chế biến chè có quy mô, có thương hiệu để bao tiêu sản phẩm.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nông Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã Bằng Phúc cho biết: Toàn xã có khoảng 700 ha chè tuyết trong đó có khoảng hơn 400 ha đã cho thu hoạch, với nhiều cây chè cổ thụ. Vài năm trở lại đây, tính ra mỗi năm xã có thêm khoảng 15 - 20 ha chè tuyết trồng mới. Mỗi ha có khoảng 2.500 cây thì người ta có thể yên tâm rằng cây chè đặc sản này sẽ được bảo tồn về mặt số lượng.

Tuy nhiên bảo tồn không có nghĩa là phát triển ồ ạt. Chúng tôi đã tham khảo rất nhiều ý kiến và đa phần cho rằng cây chè tuyết ngoài giá trị lấy chè thì không có giá trị về gỗ. Vì vậy nếu cây chè không sống được bằng sản phẩm chè có tiếng thì rất dễ bị bỏ rơi. Thực tế nguồn nguyên liệu chè đang phát triển mạnh như hiện tại mà lại không có một đơn vị nào chế biến chè có quy củ tạo, được thương hiệu thì không ai dám chắc số lượng chè hiện tại sẽ ra sao.

Khi được hỏi: Xã để người dân thực hiện trồng chè như vậy thì có tính đến đầu ra cho sản phẩm chè hay không? Ông Sơn cho biết: Người dân đăng ký trồng thì phải để họ trồng, còn sản phẩm thì vẫn chỉ bán ở chợ xã là chủ yếu. Người nào có mối quen đặt hàng ở thị xã, thị trấn thì chở ra cho họ. Địa bàn tiêu thụ chính của chè Bằng Phúc vẫn chỉ gói gọn trên địa bàn tỉnh chưa kể còn phải cạnh tranh với chè Chợ Mới, chè Thái Nguyên. Một khối lượng chè tươi khổng lồ như vậy nhưng chủ yếu chỉ tiêu thụ ở chợ xã xem ra là điều bất hợp lý.

Hệ quả lớn nhất mà chè Bằng Phúc phải chịu từ vấn đề này là việc mất đi cái tiếng của mình. Tư thương mua chè trôi nổi tại đây về rồi trộn chè chất lượng kém vào đem bán với giá chè tuyết. Giá một kg chè tuyết tại xã từ 80 - 100.000đ, tư thương trộn chè "rởm" vào chí ít cũng ăn ra được 1/3 số này.

Hợp tác xã chè Thiên Phúc đã từng được coi là cứu cánh trong việc xây dựng một thương hiệu có bản quyền cho chè Bằng Phúc, từ đó hạn chế tối đa việc làm giả trên thị trường. Thế nhưng, ông Triệu Đình Nhất, Chủ nhiệm HTX đã phải cay đắng thốt lên: HTX đang thiếu nguyên liệu để sản xuất. Giữa một vùng chè mênh mông nhưng lại không có nguyên liệu để làm ra sản phẩm chè tuyết Thiên Phúc là một nghịch lý mà HTX đang phải chấp nhận.

Trước đây, HTX có nhiều thành viên với nhiều vườn chè thì điều này không đáng lo. Nhưng vì thị trường ế ẩm, nhiều thành viên xin rút cổ phần đến nay chỉ còn lại vài người với một diện tích chè không đáng kể. Dù phát giá mua chè tươi cao nhưng không mấy người dân mặn mà với HTX. Đa phần họ tự chế biến và bán cho tư thương theo cách “nhà làm được” mà không cần thương hiệu.

Sở Công Thương Bắc Kạn luôn tạo điều kiện cho thương hiệu chè Thiên Phúc tham gia các hội chợ quảng bá, nhưng theo HTX thì chẳng bán được mấy, chủ yếu vẫn là làm quà tặng. Ông Nhất cũng từng có dịp diện kiến lãnh đạo của Hiệp hội Chè Việt Nam trong một lần dự hội chợ tại Yên Bái và được họ đánh giá là sản phẩm Thiên Phúc rất có tiềm năng. Đó là một động lực để HTX phấn đấu, thế nhưng dù không lỗ thì cũng chưa bao giờ HTX đưa được sản phẩm lên một tầm cao mới.

Có thể khẳng định, người trồng chè Bằng Phúc đang sống được và một số giàu lên từ chè tuyết. Tuy nhiên cách làm như hiện nay là manh mún và mang tính thời vụ. Chính vì phụ thuộc vào tư thương đến thu mua nên chè bán ra không ổn định. Cứ đà này khi danh tiếng đã mất đi, thì rất khó để chè tuyết lấy lại được vị thế vốn có. Người dân chưa thực sự hiểu rõ hết tầm quan trọng lâu dài của thương hiệu. Hiện tại cũng chưa có cơ chế bao tiêu sản phẩm nào rõ ràng, hình thức tồn tại chủ yếu vẫn là bán buôn nhỏ lẻ. Dù sống được nhờ chè nhưng không ít người trồng chè Bằng Phúc vẫn mong mỏi giá như có nhà máy chế biến lớn thì quy trình trồng chè sẽ chuyên nghiệp hóa hơn, người trồng tiêu thụ sản phẩm ổn định hơn trong khi thương hiệu chè sẽ không bị làm nhái như bây giờ./.

T.S

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119