Nông dân dọa chia tay GAP

Nguồn tin: Người Lao Động, 09/07/2010
Ngày cập nhật: 11/7/2010

Trồng cây ăn trái theo quy trình GAP (sản xuất nông nghiệp tốt) tốn nhiều chi phí và công sức hơn nhưng sản phẩm lại phải bán bằng giá với các loại nông sản khác. Tình hình đó đang làm cho nhà vườn điêu đứng

Cũng giống như hạt lúa, người trồng cây ăn trái phải tự bơi để tìm đầu ra cho sản phẩm của mình; nhà vườn (nhà sản xuất) và nhà tiêu thụ (nhà phân phối) từ lâu chưa “gặp nhau”. Đó là các vấn đề được đưa ra tại tại hội thảo “Trái cây – Các xu hướng mới trong tiêu thụ” do Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp (BSA), Báo Sài Gòn Tiếp Thị tổ chức chiều 8-7, tại tỉnh Đồng Tháp.

Tiêu chuẩn GAP, bán giá thường

ĐBSCL hiện có khoảng 220.000 ha trồng cây ăn trái, sản lượng hơn 7 triệu tấn/năm, chiếm 70% tổng sản lượng trái cây cả nước. Trong đó, các tỉnh có diện tích lớn là Vĩnh Long, Tiền Giang, Đồng Tháp...

Ông Huỳnh Thanh Hồng, Ban Quản lý chợ đầu mối trái cây tỉnh Đồng Tháp, cho biết diện tích trồng cây ăn trái toàn tỉnh hiện có 25.000 ha, sản lượng trên 400.000 tấn/năm. Kinh tế vườn đã góp phần nâng cao giá trị sản xuất và thu nhập cho một bộ phận nông dân làm vườn. “Tuy nhiên, tình trạng trái cây “trúng mùa rớt giá” thậm chí “nghịch mùa vẫn rớt giá” thường xuyên diễn ra, gây tổn thất lớn cho nhà vườn” - ông Hồng lo ngại.

Ông Sa Ngọc Minh, Chủ tịch Hội Làm vườn xã Tân Phong, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang, cho biết từ năm 2009 đến nay, hội viên của ông trồng chôm chôm theo tiêu chuẩn GAP với diện tích hơn 19 ha.

“Để sản xuất đúng quy trình GAP, nhà vườn phải đầu tư rất nhiều vốn, công sức và thời gian. Trong đó, quan trọng nhất là chúng tôi phải chấp nhận thiệt thòi khi phải cắt phân, thuốc 45 ngày trước khi thu hoạch. Đây là yếu tố làm cho trái khi thu hoạch nhỏ hơn so với cách trồng truyền thống nhưng bù lại kỳ vọng giá bán sẽ được cao hơn, nào ngờ đến khi thu hoạch, không có nơi tiêu thụ, thương lái áp giá ngang với giá sản xuất thông thường” - ông Minh bức xúc.

Để nâng cao giá trị của vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang đã thực hiện theo quy trình GAP từ 3 năm qua. Thế nhưng đến khi thu hoạch, người dân mang vú sữa đến hợp tác xã (HTX) vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim nhờ tiêu thụ thì nơi đây nêu lý do là chưa tìm được thị trường xuất khẩu nên không dám mua vào. Cho nên tình trạng hàng ế, dội chợ thường xuyên diễn ra khiến người trồng vú sữa ở Vĩnh Kim chỉ biết kêu trời. “Cả niên vụ 2009 - 2010, HTX vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim chỉ xuất khẩu được 3 tấn trái. Còn thương lái ở chợ đầu mối Vĩnh Kim nhận tiêu thụ giúp nhưng với giá bằng vú sữa Lò Rèn trồng theo phương thức truyền thống vì người tiêu dùng không phân biệt được đâu là vú sữa theo tiêu chuẩn GAP nên giá bán bị cào bằng” - ông Huỳnh Văn Mười, nhà vườn ở đây, cho biết.

Tương tự, nhà vườn trồng bưởi Năm Roi ở huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long cũng không mặn mà với GAP. Nhiều người cho biết quy trình này tốn nhiều chi phí, công sức nhưng hiệu quả kinh tế mang lại không cao. Thị trường vẫn đánh đồng bưởi thường với bưởi sản xuất theo quy trình GAP.

Khâu tiêu thụ có vấn đề

Ông Sa Ngọc Minh cho biết là chủ nhiệm Hội Làm vườn, ông đã đi khắp nơi để nhờ giúp đỡ và tìm đầu mối tiêu thụ chôm chôm GAP cho hội viên của mình. Thế nhưng những nơi ông tìm đến đều lắc đầu vì họ cũng “bó tay”.

Ban Chủ nhiệm HTX vú sữa Lò Rèn than thở về việc giải bài toán thị trường. “Bởi vì khi có đối tác đặt hàng, chúng tôi chào giá theo hướng có lợi cho người dân thì có thương lái khác chào hàng thấp hơn vài ngàn đồng/kg. Mặt khác, giá thương lái mua của người dân bằng với giá chúng tôi thu vào nhưng điều kiện của họ ít nghiêm ngặt hơn nên nhà vườn thường chọn bán cho thương lái” - một thành viên của HTX vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim phân trần.

Cũng có ý kiến của các HTX cho rằng sản phẩm của nông dân trồng không đạt tiêu chuẩn của quy trình GAP nên họ không thể thu mua. Ông Trương Văn Vốn, xã Phú Phong, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang, bức xúc: “Đây là năm thứ 3, tôi trồng cây ăn trái theo quy trình GAP nhưng HTX không thu mua, buộc lòng chúng tôi phải bán cho thương lái bên ngoài. Rõ ràng là yếu kém của HTX chứ nếu nói chúng tôi trồng không đạt thì phải chỉ rõ không đạt ở chỗ nào? Bởi quy trình GAP mà nông dân áp dụng được chính HTX và ngành chức năng công nhận đạt yêu cầu”.

Cũng theo những nhà vườn, khâu thu mua của các HTX đang có “vấn đề”. Khi họ đứng ra vận động nông dân trồng theo quy trình GAP nhưng lại không tính toán đến đầu ra, nhất là xuất khẩu. “Cho dù không xuất khẩu được thì nông sản xuất theo quy trình GAP vẫn có thể bán với giá cao tại các thị trường lớn như Hà Nội, TPHCM. Đằng này, lấy lý do không xuất khẩu được để “cào bằng” giữa nông sản GAP với nông sản khác thì bất công quá. Nếu tình trạng này tiếp diễn, năm sau, chúng tôi sẽ chia tay với GAP” - nhiều nhà vườn khẳng định.

Đáng nói hơn là tình trạng “cào bằng” giá thu mua trái cây hiện nay đã khiến người trồng vườn hết sức lao đao.

QUỐC DŨNG