Phát triển mô hình sản xuất Global GAP: Sức bật mới cho nền nông nghiệp bền vững

Nguồn tin: Báo An Giang, 27/09/2010
Ngày cập nhật: 29/9/2010

Ở An Giang, hiện đã có nhiều đơn vị áp dụng thành công mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn Global GAP. Về thủy sản, có Trung tâm Nghiên cứu và sản xuất giống, Công ty NTACO, Công ty Việt An. Về trồng trọt, mới đây hai tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp Tân Tiến (Thoại Sơn) và Bình Chơn (Châu Phú) vừa được Công ty TNHH SGS tại Việt Nam chứng nhận đạt tiêu chuẩn Global GAP. Trên lĩnh vực chăn nuôi, tuy chưa có đơn vị đăng ký thực hiện ứng dụng quy trình này, nhưng các năm qua, ngành Nông nghiệp đã phổ biến mô hình chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học đạt kết quả khá tốt. Mục tiêu này vẫn đang được một số công ty tiếp tục theo đuổi, như công ty ANTESCO xây dựng quy chuẩn GAP cho vùng canh tác bắp thu trái non, công ty thủy sản Thuận An và Agifish tiến hành kiểm soát hoạt động sản xuất theo bộ quy chuẩn GAP đối với vùng nuôi và sản phẩm…

Quy trình thực hiện Global GAP được đánh giá là nghiêm nhặt, với bộ tiêu chí có rất nhiều hạng mục, khiến cho việc phổ biến đại trà khó có thể thực hiện nếu không có một đơn vị đầu mối đứng ra chủ quản. Do đó, điều dễ hiểu là cho đến nay chỉ có các đơn vị, công ty sản xuất kinh doanh lớn là có nhu cầu áp dụng nhằm đạt được thuận lợi trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu.

Tuy nhiên, đối với Trung tâm Kỹ thuật và Công nghệ sinh học Tiền Giang, đơn vị trúng thầu tư vấn thực hiện quy trình sản xuất đạt chuẩn GAP cho sản phẩm nông nghiệp của hai tổ hợp tác SXNN Tân Tiến và Bình Chơn (Thực hiện theo chương trình dự án xây dựng chất lượng và thương hiệu gạo tỉnh An Giang), đã cho rằng nền nông nghiệp An Giang đang tập hợp các yếu tố thuận lợi nhất để thực hiện đồng bộ quy trình này. Đó là ruộng đất “cò bay thẳng cánh”, có thể tập hợp thành vùng sản xuất an toàn với quy mô lớn. Đội ngũ cán bộ nông nghiệp có chuyên môn và kinh nghiệm, nông dân tích cực, ham học hỏi và hăng hái đi đầu trong các phong trào thi đua sản xuất… Với những yếu tố đó, cộng với quyết tâm của lãnh đạo chính quyền các cấp, An Giang hoàn toàn có thể là nơi đầu tiên ở ĐBSCL bứt tốp vượt lên xây dựng thành công nền nông nghiệp theo tiêu chuẩn Global GAP.

Quá trình thực hiện quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn Global GAP cho hai tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp Tân Tiến và Bình Chơn, ngành Nông nghiệp An Giang đã tích cực hướng dẫn các nông hộ áp dụng quy trình sản xuất “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm”. Song song đó mời gọi các doanh nghiệp tham gia liên kết cung ứng vật tư nông nghiệp trả chậm và tham gia ký hợp đồng tiêu thụ nông sản với giá cao hơn thị trường 20%. Nông dân cũng được giúp đỡ hình thành tổ chức quản lý sản xuất, ghi chép sổ nhật ký và nhận diện các mối nguy hại để phòng tránh.

Về phần mình, nông dân được lợi do giảm chi phí sản xuất và được các công ty thu mua với giá cao hơn so với thị trường. Các thửa ruộng áp dụng quy trình GAP đều giảm từ 2 đến 3 lần phun xịt các loại thuốc BVTV. Khi thu hoạch, sản phẩm bán được giá tốt, cụ thể vụ đông xuân 2009 - 2010, lúa Jasmine 85 bán được 6.156 đồng/kg. Vụ hè thu 2010, lúa Jasmine 85 bán được 6.720 đồng/kg . Tổng hợp hai tổ sản xuất qua hai vụ đông xuân và hè thu, nông dân lãi thêm gần 800 triệu đồng. Từ đó, các nông hộ tham gia sản xuất đã hăng hái đăng ký tiếp tục thực hiện chương trình này trong các năm tiếp theo. Mặt khác, sau khi tham gia thực hiện, nông dân được tiếp cận với quy trình sản xuất mà ban đầu họ cho là khó khăn, nhưng dần dần tất cả đều cảm nhận ra đây chính là những vấn đề cần giải quyết của cuộc sống. Bởi các tiêu chí đưa ra không chỉ phù hợp với khoa học mà còn giải quyết tận gốc các hành vi ứng xử phù hợp với đạo đức, tập quán trong mối quan hệ cộng đồng, quan hệ xã hội. Một khi đã quyết tâm áp dụng và thực hiện đến nơi đến chốn, thì các điều kiện bắt buộc để đạt mục tiêu sẽ trở nên trôi chảy, hình thành nên thói quen sản xuất tốt để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của chính mình và cả cộng đồng.

Tuy nhiên, như vậy không phải là đã đạt được tất cả thuận lợi. Các doanh nghiệp ký hợp đồng thu mua nông sản đạt chuẩn GAP đang vấp phải một số khó khăn: Đó là không có đủ số lượng lớn để đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu, trong khi tiêu thụ nội địa gặp phải sức cạnh tranh gay gắt về giá của các sản phẩm gạo khác, do người tiêu dùng nội địa chưa quan tâm lắm đến chuẩn “gạo an toàn”. Vấn đề thị trường còn là bài toán hóc búa đối với nông dân nếu bán sản phẩm đạt chuẩn GAP cho thương lái, vì họ chỉ mua theo mặt bằng chung, khiến không tạo được động lực để hấp dẫn nông dân tham gia thực hiện tiêu chuẩn Global GAP vào đồng ruộng của mình.

Do đó, khi đi vào xây dựng các quy chuẩn GAP đối với nền sản xuất, Nhà nước cần một giải pháp tốt để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm. Đây vốn là mấu chốt của vấn đề để phát triển kinh tế nông nghiệp, sớm đưa các thương hiệu sản phẩm nông sản đặc trưng của Việt Nam ra thị trường thế giới, đồng thời nâng chất đời sống nông dân, góp phần thực hiện thắng lợi chính sách Tam nông và xây dựng nông thôn mới.

THANH NGUYÊN