Cây dó trầm trên đất Hương Khê

Nguồn tin: ND, 10/08/2006
Ngày cập nhật: 10/8/2006

Dó trầm là loại cây siêu lợi nhuận nhất hiện nay, bởi 1kg trầm bán tại gốc có giá hơn một trăm triệu đồng. Còn dầu trầm "lão hóa" thành kỳ nam, thì giá từ 300 triệu đến 400 triệu đồng/kg.

Ngoài ra, tinh dầu được chiết từ cây dó trầm ra bán cũng được mỗi lít hơn một trăm triệu đồng. Nếu trồng mỗi ha dó trầm, sau 10 năm khai thác, sẽ cho 100 tấn gỗ, cứ hai tấn gỗ chưng cất lên sẽ được một lít tinh dầu.

Vượt hơn trăm cây số đường rừng gồ ghề, cuối cùng chúng tôi cũng đến được "thánh địa" của xứ sở trầm hương thuộc xã Phúc Trạch, Hương Khê, Hà Tĩnh. Trước mắt chúng tôi vườn nhà nào cũng ken đầy cây dó trầm lớn, nhỏ, nhiều cây có độ tuổi hàng chục năm, cây nào cây ấy quả sai trĩu cành. Thân cây chi chít những lỗ khoan tạo trầm. Chúng tôi vào thăm vườn gia đình ông Lê Thọ, người đi tiên phong trong việc khai thác và trồng dó trầm trên đất Phúc Trạch. Tiếp chuyện chúng tôi, ông Thọ tâm sự: Vào thời điểm cuối năm 1975 tôi vào rừng lấy củi, tìm đến một cây gỗ già chết đứng, tôi đốn một khúc ngửi thấy mùi thơm như mùi hương trầm, tôi nghĩ đây có thể là gỗ quý. Tôi liền mang về nhà rồi cho vào bếp lửa thì có mùi hương tỏa ra ngào ngạt. Tôi quan sát thấy những ụ mầu đen trên thây cây đó chính là trầm, thứ mà người ta dùng để sản xuất hương trầm và thuốc chữa bệnh. Tôi lấy một thỏi cất cẩn thận. Tình cờ một hôm có người khách lạ quê ở Huế vào nhà chơi. Sau một hồi trò chuyện, khách gợi ý mua lại lõi trầm mà tôi có được với giá 120 triệu đồng.

Biết được cây dó trầm là loại cây có giá trị kinh tế cao và đưa lại lợi nhuận thiết thực, Thường vụ Huyện ủy Hương Khê đã đề ra nhiều phương án chuyển dịch cơ cấu cây trồng, trong đó cây dó trầm được coi là cây chủ lực. Từ đó, ở Phúc Trạch rộn lên, người người trồng dó, nhà nhà trồng dó. Chủ nhiệm HTX Phúc Trạch, Võ Phương Thìn, là một trong những người trồng nhiều dó trầm. Đến nay bình quân mỗi năm nhà ông trồng mới hàng nghìn cây dó trầm và ươm cây con, sau ba tháng xuất bán được từ ba đến bốn vạn cây con. Các hộ: ông Trần Anh Giai, xóm 6 và Lê Văn Vinh, xóm 1, xã Phúc Trạch, nhà nào cũng bạt ngàn mầu xanh của dó trầm. Ông Trần Anh Giai dẫn chúng tôi đến bên một gốc dó trầm to hơn cột nhà, nói: "Cây này hơn 35 tuổi, vừa qua có người đến trả giá 50 triệu đồng, nhưng tôi không bán, bởi cứ mỗi năm nó cho thu nhập sáu triệu đồng, bằng nguồn bán hạt". Còn anh Lê Văn Vinh cho biết: "Gia đình chúng tôi hiện nay bình quân thu nhập mỗi năm hơn 100 triệu đồng bán hạt và bán cây giống. Nhiều gia đình có mức thu nhập từ 500 đến 800 triệu đồng bằng nghề ươm cây giống".

Từ năm 2004 xã Phúc Trạch gieo trồng được năm triệu cây dó trầm, năm 2005 là bảy triệu cây và kế hoạch năm 2006 gieo hơn 10 triệu cây. Sáu tháng đầu năm nay cả xã thu nhập hơn bốn tỷ đồng từ bán hạt và cây con giống cho các tỉnh: Cao Bằng, Lạng Sơn, Đác Lắc, Lâm Đồng và sang Lào, Thái-lan, Cam-pu-chia. Chính vì thế mà đời sống người dân ở đây ngày càng được đổi thay rõ rệt. Thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 5 triệu đồng/năm.

Nói về kết quả đạt được trong năm năm qua, Chủ tịch UBND xã Phạm Văn Dũng cho biết: Phúc Trạch có tới 1.476 hộ, nhà nào cũng trồng dó trầm. Đến nay toàn xã có 210 ha dó trầm là cây xóa đói, giảm nghèo. Tiếp lời đồng chí Dũng, Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Kim Hoa nói: "Trước năm 2000, xã Phúc Trạch chưa có 1 km đường nhựa và bê-tông nào, nhưng đến nay toàn xã có 30 km đường nhựa và bê-tông, bốn trường học, một trạm y tế đạt chuẩn quốc gia, điện lưới quốc gia phủ kín địa bàn. Hiện Phúc Trạch có hơn 700 xe máy, 32 xe ô-tô và công nông... An ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội luôn ổn định.

Rời Phúc Trạch, chúng tôi trở lại thị trấn Hương Khê tìm gặp ông Đặng Ngọc Liên, nguyên Giám đốc Lâm trường Hà Đông, nay là Giám đốc Ban quản lý rừng phòng hộ Ngàn Sâu, người được tỉnh Hà Tĩnh giao trực tiếp quản lý điều hành hoạt động của dự án phát triển cây dó trầm trên đất Hương Khê, ông Liên tâm sự: "Cây dó trầm là loài cây có lợi nhuận nhất hiện nay. Vì thế tỉnh đã lập phương án trình lên Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xin đầu tư dự án phát triển cây dó trầm và xây dựng nhà máy chưng cất tinh dầu trầm ngay trên đất Phúc Trạch. Nếu dự án trồng 3.000 ha cây dó trầm trên đất Hương Khê được thực thi và nhà máy chiết xuất tinh dầu được xây dựng, thì sau năm 2010, Hà Tĩnh sẽ có nguồn thu hàng nghìn tỷ đồng từ cây dó trầm, tạo việc làm cho hàng vạn lao động.

ANH BÌNH và VĂN HÙNG