Nông sản hàng hóa hướng tới thị trường cao cấp

Nguồn tin: VNECONOMY, 20/09/2006
Ngày cập nhật: 23/9/2006

Chuẩn bị gia nhập WTO, các loại nông sản hàng hóa Việt Nam từ giá cả đến thị trường đều rất thuận lợi, kích thích nông dân tích cực sản xuất, nhưng tình hình sâu bệnh lại diễn ra hết sức phức tạp. Ngành nông nghiệp phải làm gì để sản xuất phát triển bền vững?

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã nêu câu hỏi này với UBND và ngành nông nghiệp các địa phương phía Nam tại Hội nghị sơ kết sản xuất trồng trọt 2006 và kế hoạch sản xuất vụ đông xuân 2006-2007 tổ chức ngày 19-9 tại Tp.HCM. Chủ trì hội nghị, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng nông sản hàng hóa Việt Nam ngày càng vào sâu các thị trường cao cấp.

Miền Đông Nam và ĐBSCL là vùng trọng điểm sản xuất lúa gạo, nông sản cũng như các loại cây công nghiệp ngắn và dài ngày. Kinh nghiệm phòng trừ, khống chế dịch bệnh thời gian qua cho thấy nếu có sự phối hợp lực lượng và phương tiện khoa học kỹ thuật của ngành và sự lãnh đạo, điều hành của UBND các địa phương thì sẽ đạt kết quả khả quan.

Thắng dịch bệnh, tăng chất lượng

Trong sản xuất lúa, so với 2005 các tỉnh ĐBSCL vừa giảm diện tích do cắt giảm nhiều ở vụ thu đông, vừa giảm năng suất do sâu bệnh nên sản lượng chỉ đạt hơn 18,6 triệu T, giảm 640. 400 T. Nhưng nhờ miền Đông Nam Bộ tăng 7% diện tích và gần 9% sản lượng nên toàn miền Nam ước đạt 20, 353 triệu T, chỉ giảm 2,4 % so với 2005.

Nhiều Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn các tỉnh cho rằng việc sụt giảm sản lượng do sâu bệnh đã đặt ra vấn đề cần nghiên cứu những giải pháp sản xuất bền vững trong điều kiện sản xuất hàng hóa hiện nay. Diện tích lúa áp dụng các tiến bộ kỹ thuật như 3 giảm 3 tăng, thâm canh tổng hợp, đặc biệt là diện tích sử dụng giống lúa xác nhận tăng khá.

Ngành nông nghiệp bước đầu đã xác định được cơ cấu giống lúa cho từng vùng khí hậu, đất đai nhằm hạn chế sâu bệnh, tăng chất lượng gạo và kim ngạch xuất khẩu. Vấn đề đặt ra hiện nay là hộ nông dân với quyền chủ động sản xuất có tuân thủ sự điều hành sản xuất chấm dứt cách làm lúa "2 năm 7 vụ", tránh cảnh thu hoạch non do cạnh tranh đầu ra như đối với các cây công nghiệp ngắn ngày (mía, điều...).

Theo Cục Bảo vệ Thực vật, trong vụ hè thu vừa qua, tổng diện tích nhiễm rầy nâu là 96.708 ha, diện tích lúa thu đông và lúa mùa đang nhiễm 22.534 ha. Bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá đã xuất hiện ở hầu hết các tỉnh thuộc Đông Nam Bộ và ĐBSCL với diện tích 35.775 ha, đang có nguy cơ lan ra thêm ở các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Thực hiện Chỉ thị 30/2006 ngày 11/8/2006 của Thủ tướng Chính phủ về phòng chống 2 dịch bệnh trên, các địa phương đều tổ chức BCĐ thực hiện. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp hỗ trợ thuốc, các địa phương cấp kinh phí tiêu hủy ruộng lúa nhiễm bệnh. Các nhà khoa học cho rằng mầm bệnh chỉ có thể hoàn toàn bị diệt khi tổ chức hợp lý mùa vụ. Mà mùa vụ lại liên quan đến giống cây trồng, nguồn nước tưới tiêu, nhưng đây là bài toán khó cho toàn ngành. Rầy nâu là tác nhân lan truyền bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá.

BCĐ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết các sở đều thống nhất chủ trương giãn vụ, cách ly ít nhất 1 tháng trước khi xuống giống vụ đông-xuân 2006-2007. Do vậy, các địa phương kiến nghị Chính phủ sớm phê duyệt đề án tổ chức mạng lưới cán bộ nông nghiệp các xã, bổ sung khung chính sách hỗ trợ công tác chống dịch trước khi vào vụ đông - xuân.

Tiến tới hoàn chỉnh các giải pháp đồng bộ

Theo dự báo tiêu thụ gạo trên thị trường thế giới những tháng đầu năm 2007 vẫn thuận lợi và giá cả tương đối ổn định; nhu cầu trong nước về bắp, đậu nành, rau đậu các loại vẫn tiếp tục tăng do nhu cầu đời sống và ngành chăn nuôi có dấu hiệu phục hồi.

Kế hoạch của các Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, vùng ĐBSCL gieo sạ 1.491.700 ha lúa, giảm 0,54% về diện tích nhưng năng suất sẽ tăng 1,33%, sản lượng ước đạt 9,067 triệu T, tăng 0,8% so với vụ đông xuân 2005-2006. Phần lớn sản lượng lúa hàng hóa xuất khẩu đều nằm trong vụ này nên Cục trồng trọt đề nghị các tỉnh cân nhắc kỹ việc giảm diện tích, nếu giảm diện tích thì phải tăng năng suất và chất lượng lúa.

Vụ đông xuân này còn là dịp chứng minh và khẳng định cơ cấu giống phù hợp trên cơ sở xem xét 20 giống lúa chủ lực phát triển ổn định trong nhiều năm, trong đó có nhiều giống kháng rầy nâu. Các cơ quan khoa học và trung tâm khuyến nông sẽ đưa ra cơ cấu giống phù hợp cho từng tiểu vùng, tổ chức mạng lưới sản xuất giống lúa xác nhận chuẩn bị cho vụ hè thu.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã phê duyệt chương trình tổ chức sản xuất 1 triệu tấn lúa chất lượng cao xuất khẩu, đến nay các địa phương đã đăng ký thực hiện 225.000 ha từ vụ đông -xuân này.

Ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, cam kết sẽ tổ chức nhiều vựa thu mua, sử dụng cả đội ngũ hàng xáo làm cộng tác viên tiếp cận từng hộ trồng lúa để bà con yên tâm về đầu ra. Tuy nhiên trong tình hình dịch bệnh còn đe doạ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thống nhất có thể bắt đầu làm thử một nửa diện tích lúa chất lượng cao để rút kinh nghiệm cho những mùa sau.

Theo dự báo của Trung tâm khí tượng thủy văn, lũ năm nay không lớn như 2005, sẽ rút nhanh nên yêu cầu thời vụ là nghiêm ngặt. Cục trồng trọt đưa ra khung lịch thời vụ cho 7 tiểu vùng và các địa hình trũng, gò cao từ 1/11 ở vùng ven biển và miền Đông Nam Bộ, từ 12/11 đến cuối tháng 12 cho ĐBSCL. UBND các địa phương thống nhất sẽ công bố lịch thời vụ hợp lý cho từng nơi.

Từ những cơ sở này, Thứ trưởng Bùi Bá Bổng phác thảo tầm nhìn dài về sản xuất lúa ĐBSCL: đông-xuân và hè - thu sẽ là 2 vụ lúa chính, sớm chấm dứt hẳn lúa vụ 3. Ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn đủ lực và biết cách tổ chức để đưa năng suất lúa đông - xuân lên 7 tấn/ ha (hiện tại bình quân hơn 6 tấn), lúa hè thu 5 tấn/ha (hiện bình quân dưới 4,5 tấn).

Cùng với cây lúa, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm đạt hiệu quả kinh tế cao đang được các địa phương quan tâm chỉ đạo. Trong đó bắp, đậu phộng, đậu nành, rau đậu các loại là những cây trồng cạn hàng năm cho thu nhập khá.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn khuyến khích gia tăng diện tích các cây trồng này trong vụ đông-xuân tới trên những chân ruộng năng suất thấp. Với cây công nghiệp dài ngày và cây ăn quả, Bộ trưởng Cao Đức Phát yêu cầu các địa phương rà soát lại quy hoạch theo hướng sử dụng hết diện tích đất có khả năng để Đông Nam Bộ và ĐBSCL bảo đảm là vùng sản xuất nông sản hàng hóa, đáp ứng yêu cầu chế biến xuất khẩu.

Hưng Văn