Những mùa vàng từ giống mới

Nguồn tin: Báo Hậu Giang, 24/01/2012
Ngày cập nhật: 30/1/2012

Năng suất và sản lượng lúa gạo nước ta liên tục tăng cao trong nhiều năm qua, một yếu tố quyết định là sử dụng giống mới.

Cộng đồng làm giống

Ông nông dân Phạm Văn Dũng làm Chủ nhiệm HTX nhân giống tại ấp 4, thị trấn Long Mỹ, huyện Long Mỹ, được UBND tỉnh Hậu Giang tặng bằng khen vào tháng 8-2011 và đang được đề nghị tặng bằng khen của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT). Thành tích của ông là cùng các xã viên “lai tạo, chọn, làm thuần, nhân, phát triển các giống lúa mới, lúa chất lượng tốt cung cấp cho sản xuất”. Trên diện tích 28,1 ha, từ năm 2009, HTX sản xuất theo quy trình tiên tiến VietGAP nên lúa giống có chất lượng cao. Năm 2011, HTX được Viện Lúa ĐBSCL chọn làm điểm trình diễn giống lúa HG2 (Hậu Giang 2) và công nhận thương hiệu giống lúa HG2 trên địa bàn tỉnh Hậu Giang.

Đó là một trong 120 HTX, câu lạc bộ, tổ sản xuất giống cộng đồng của tỉnh Hậu Giang. Với diện tích canh tác trên 1.500 ha, các cơ sở này cung cấp giống xác nhận cho vụ Đông xuân gần 83% và vụ Hè thu hơn 73% diện tích gieo trồng toàn tỉnh. Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang Nguyễn Văn Đồng nói: “Việc sản xuất giống mới đã góp phần quan trọng trong việc tăng nhanh diện tích lúa chất lượng cao của tỉnh lên 32.000 ha”.

Ở tỉnh Sóc Trăng, kiên trì 20 năm chọn giống đã tạo nên thương hiệu “Gạo thơm Sóc Trăng”. Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Sóc Trăng Hồ Quang Cua, phụ trách công tác giống ở Sóc Trăng cho biết, khởi đầu chọn giống lúa thơm từ nước ngoài nhưng được mấy năm, nông dân không chấp nhận, liền chuyển sang lai tạo các giống ST (Sóc Trăng) đánh số từ 1 đến 20. Thịnh hành hiện nay là ST16 cho năng suất 5,3 tấn/ha, hạt gạo dài tới 8,4 mm. Năm 2008, Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp chứng nhận “Gạo thơm Sóc Trăng” cho Sở NN&PTNT tỉnh Sóc Trăng và ngày 19-10-2011, Sở cấp phép sản xuất cho 5 doanh nghiệp. Những doanh nghiệp này cung cấp giống, hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm với nông dân lại thúc đẩy hình thành những cánh đồng từ hàng trăm đến hàng nghàn héc-ta, tạo ra vùng nguyên liệu ổn định cho xuất khẩu.

Giống tốt, năng suất cao

Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang Nguyễn Văn Đồng cho biết, năng suất lúa bình quân cả 3 vụ năm 2011 ở tỉnh Hậu Giang là 5,17 tấn/ha, đưa tổng sản lượng lúa lên hơn một triệu tấn, tăng 10% so với năm 2010. Còn năng suất lúa bình quân của cả vùng ĐBSCL, theo Cục trưởng Cục Trồng trọt Phạm Văn Dư, năm 2000 là 4,23 tấn/ha; năm 2010 tăng lên 5,6 tấn/ha, tăng 1,37 tấn/ha, “quan trọng là do sử dụng giống mới”.

Trung tâm Khảo kiểm nghiệm Giống - Sản phẩm cây trồng vùng Nam bộ cho biết, trong 3 năm từ 2008 đến 2011, ở ĐBSCL có hàng trăm giống lúa của các cơ sở nghiên cứu được đưa ra khảo nghiệm và đã cho phép sản xuất đại trà 31 giống, sản xuất thử 48 giống. Ước tính diện tích sản xuất của giống mới, mỗi năm 600.000 - 800.000 ha, “đóng góp đáng kể cho sản xuất trong vùng”.

Nông dân làm lúa giống.

Trong các giống lúa mới, khoảng 90% từ Viện Lúa ĐBSCL và nơi đây đã chọn được những giống lúa ngắn ngày giàu chất sắt, kháng sâu bệnh, năng suất cao, thích nghi vùng nhiễm phèn mặn. Giống lúa chịu mặn của Viện Lúa ĐBSCL đã có hẳn một nhóm với nhiều giống, cho hiệu quả cao trên vùng đất của nhiều tỉnh. Đặc biệt, có nhóm lúa giống thời gian sinh trưởng cực ngắn, dưới 90 ngày, như giống OMCS21 chỉ có 78 ngày, đáp ứng nhu cầu né lũ ở những vùng ngập sâu của ĐBSCL.

Trường Đại học Cần Thơ những năm qua cũng có nhiều thành công với các giống lúa lai tạo từ lúa mùa địa phương, chịu được mặn 3 - 4 phần ngàn, đã cho hiệu quả tốt ở các tỉnh Hậu Giang, Bạc Liêu, Trà Vinh. Hiện nay, Trường Đại học Cần Thơ đang phục tráng và lai tạo giống lúa đặc sản “Một bụi đỏ” trên 100 ha ở huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu, với khả năng chịu mặn đầu vụ 6 phần ngàn, cuối vụ 3 phần ngàn, dự kiến hai năm tới tăng lên 1.000 ha. Tiến sĩ Võ Công Thành cho biết, trường đang phấn đấu lai tạo giống lúa chịu mặn đến 15 phần ngàn, thời gian sinh trưởng 100 - 120 ngày, trong vài năm tới.

Các giống lúa mới đều cho năng suất cao. Đặc biệt giống OM6976 của Viện Lúa ĐBSCL đưa vào khảo nghiệm ở nhiều tỉnh ĐBSCL cho năng suất 9 - 11 tấn/ha/vụ mà Trung tâm Khảo kiểm nghiệm Giống - Sản phẩm cây trồng vùng Nam bộ đánh giá “có thể coi là sự đột phá về năng suất”.

Theo GS-TS Nguyễn Văn Luật, nguyên Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, để tăng năng suất lúa thêm 1 tấn/ha, trước đây phải mất 87 năm (1868 - 1955), sau đó giảm còn 25 năm (1960 - 1985), và nay còn chưa đầy 10 năm. “Giống lúa chín sớm cao sản ngắn ngày cho tác dụng kép: vừa tăng năng suất hạt, vừa tạo điều kiện về thời gian để tăng vụ” - tiến sĩ Luật nói.

Năng suất cao, chất lượng tốt, Giám đốc Sở NN&PTNT Hậu Giang Nguyễn Văn Đồng phấn khởi: “Nhờ đó mà lúa hàng hóa làm ra dễ tiêu thụ, nông dân bán được giá cao với mức lãi tương đối khá”. Nông dân Hậu Giang và cả vùng ĐBSCL lại đón một cái Tết vui tươi.

Kết quả xuất khẩu gạo của nước ta (nguồn: VFA)