Long đong cây mía Lâm Đồng

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 14/02/2012
Ngày cập nhật: 16/2/2012

Đã có một thời cây mía được xác định là một trong những cây trồng mũi nhọn của các huyện Đức Trọng, Đạ Huoai, Đạ Tẻh và cả tỉnh Lâm Đồng. Chỉ mới cách nay khoảng chục năm, vào những ngày giáp tết âm lịch, vùng Ninh Gia, Phú Hội (Đức Trọng) hay Đạ Kho, Đạ lây (Đạ Tẻh)… hàng trăm lò kéo mật nhả khói, bã mía phơi trắng những triền đồi, mỗi ngày có hàng chục xe tải của các cơ sở sản xuất đường tinh chế tìm về thu mua đường cục và mật mía… thì nay đã không còn khi vùng mía Lâm Đồng trên thực tế đã không còn tồn tại.

Theo thống kê của Sở NN-PTNT, năm 2000 Lâm Đồng có tới 3.561 ha mía được trồng tại Đơn Dương (480 ha), Đức Trọng (620 ha), Đạ Huoai (647 ha), Đạ Tẻh (1.344 ha) và Cát tiên (300 ha); với năng suất bình quân khoảng 507 - 508 tạ/ha, cho sản lượng gần 200 ngàn tấn mía cây nguyên liệu. Do có diện tích và năng suất khá ổn định, Bộ NN-PTNT và UBND tỉnh đã có kế hoạch xây dựng Nhà máy đường Đức Trọng ở xã Phú Hội để thu mua và chế biến mía cho nông dân (kế hoạch này đã được dừng lại vào phút cuối, vì sau khi thống kê lại, diện tích mía thực tế đã thấp hơn năm 1999 trên 1.089 ha và đang tiếp tục đà suy giảm).

Do nhiều nguyên nhân khác nhau, tới năm 2005, toàn tỉnh chỉ còn 2.095 ha với năng suất bình quân 257 tạ/ha, sản lượng 148 ngàn tấn mía cây. Cây mía từ đây chỉ còn tồn tại ở 3 huyện phía Nam, hầu hết diện tích đất trồng mía ở Đơn Dương, Đức Trọng (vùng mía nguyên liệu tập trung) đã được nông dân tự phát chuyển sang trồng cà phê, trồng màu; vùng phía Bắc tỉnh, nghề mía đường coi như bị xóa sổ.

Tiếp tục đà suy giảm, tới đầu năm nay, diện tích cây mía của Lâm Đồng chỉ còn lại vọn vẹn 964 ha (Đạ Huoai 630 ha, Đạ Tẻh 300 ha, Cát Tiên 120 ha, Lâm Hà 60 ha), giảm so với cùng kỳ năm 2009 trên 30%), trong khi đó năng suất bình quân lại không tăng bao nhiêu.

Với mức giảm như hiện nay, chỉ vài năm nữa cây mía sẽ không còn tồn tại trong cơ cấu cây trồng của địa phương, mặc dù nhu cầu đường dành cho tiêu dùng ngay tại địa phương đã không ngừng tăng hàng năm, và các nhà máy đường hiện đang trong tình trạng thiếu nguyên liệu để hoạt động.

Nguyên nhân làm cho cây mía và nghề mía đường ở Lâm Đồng ngày càng mất vị thế chính là năng suất quá thấp, đầu ra thiếu ổn định, và dịch bệnh phát sinh mạnh và liên tục trên cây mía. Do không có nhà máy đường, hầu hết nguồn mía nguyên liệu của tỉnh đều phải sơ chế thủ công, việc thu mua mía cây của các nhà máy đường đóng tại Đồng Nai cho nông dân các huyện còn cây mía lại rất bấp bênh và giá cả không ổn định gây tâm lý bất ổn cho nhà nông.

Những năm gần đây, tổ chức Hội Nông dân ở 3 huyện phía Nam tỉnh đã cùng với một số nhà máy đường ký kết hợp đồng đầu tư ứng trước và thu mua mía cây cho hội viên, nhưng số hợp đồng và diện tích mía được ký hợp đồng còn rất khiêm tốn; tuy nhiên những động thái này, kết hợp với việc năm qua giá mía cây có phần nhích hơn các năm trước nên diện tích cây mía ở một số địa phương như Đạ Huoai, Đạ Tẻh… đang có chiều hướng phục hồi, nhưng vẫn không bù đắp được diện tích mía bị chuyển đổi ở các địa phương khác trong tỉnh.

Chi cục Bảo vệ thực vật (Sở NN-PTNT) cho hay, từ nhiều năm nay, vùng mía tập trung ở Đạ Huoai và Đạ Tẻh luôn luôn bị sùng đất, rệp sáp… tấn công với mức thiệt hại lớn; tại xã Đạ Tồn (Đạ Huoai) có năm trên 50% diện tích ruộng mía bị chết, phải phá bỏ do sùng và loại dịch hại nguy hiểm này đến nay vẫn chưa thể khống chế.

Cây mía - một trong những loại cây có thế mạnh và đem lại thu nhập khá cao cho hàng ngàn hộ nông dân của Lâm Đồng trước đây, nay đang giảm nhanh về diện tích, năng suất và sản lượng, trong khi Nhà nước đang phải nhập khẩu một lượng đường lớn cho nhu cầu tiêu dùng… là vấn đề mà các nhà hoạch định và điều hành sản xuất nông nghiệp của tỉnh và các địa phương trong tỉnh cần quan tâm.

Theo kế hoạch của Sở NN-PTNT là phấn đấu khôi phục lại diện tích cây mía của tỉnh với diện tích 1.310 ha trong năm 2012 (tương đương diện tích mía của tỉnh năm 2009). Kế hoạch này sẽ khó thành nếu đầu ra của cây mía vẫn bấp bênh và dịch hại trên cây mía vẫn chưa được khống chế…

ĐỨC HƯNG