Cây thảo quả được đưa vào trồng tại Văn Bàn từ những năm 90 của thế kỷ trước, do các hộ dân đem giống từ SaPa về trồng thử nghiệm. Việc trồng thảo quả bước đầu chỉ mang tính tự phát, nhưng sau do thấy thu nhập cao nên nhiều hộ dân đã mở rộng diện tích trồng dưới tán rừng già, rừng phòng hộ. Cây thảo quả được trồng tập trung tại các xã: Dương Quỳ, Nậm Xé, Liêm Phú, Nậm Chày… đã góp phần nâng cao đời sống, thu nhập cho nhiều gia đình. Tuy vậy, cây thảo quả trên đất Văn Bàn (Lào Cai) vẫn gặp nhiều khó khăn, chưa tương xứng với giá trị thực mà nó mang lại.

Trồng thảo quả dưới tán rừng già.

Xã Nậm Xé hiện có 270 ha thảo quả với 124 hộ tham gia trồng, riêng đối với thôn Ta Náng, thảo quả chiếm trên 50% thu nhập của người dân. Gia đình ông Triệu Trung Ngân là một trong số những hộ có diện tích trồng và sản lượng thảo quả lớn nhất của xã. Hiện gia đình có hơn 20.000 gốc thảo quả, cho thu nhập mỗi năm hàng trăm triệu đồng. Nhiều gia đình khác trong xã có từ 1.000 - 5.000 gốc, giá trị kinh tế mang lại là không nhỏ. Tuy nhiên, trên thực tế, các hộ dân trồng thảo quả trong xã vẫn tự sản xuất giống, canh tác theo kinh nghiệm truyền từ đời này qua đời khác, chưa có sự tiếp cận với các kỹ thuật canh tác thảo quả khoa học gắn với phát triển rừng. Nhiều gia đình do mở rộng diện tích đã phát tỉa cây tái sinh, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sự đa dạng sinh học của rừng tự nhiên, hạn chế sự phát triển của thế hệ cây thay thế. Không những vậy, việc chăm sóc và nhân giống vẫn chưa được chú ý. Đa số các hộ trồng thảo quả trong xã không đầu tư phân bón, số lần chăm sóc ít, chủ yếu chỉ phát cỏ dại và dây leo, không vun xới gốc. Việc gieo trồng dựa trên phương pháp nhân giống gieo hạt, phương pháp tách chồi ít được người dân sử dụng. Chính vì những hạn chế đó nên năng suất thảo quả tại Nậm Xé vẫn chưa cao, thu nhập từ thảo quả mang lại vẫn chỉ ở mức khiêm tốn.

Dương Quỳ là một trong những địa phương tập trung nhiều diện tích thảo quả của huyện. Trao đổi với chúng tôi ông Lương Văn Thanh, Chủ tịch UBND xã cho biết: Thảo quả đã trở thành sản phẩm hàng hoá mang lại thu nhập cao cho không ít nông dân trong xã.

Tuy nhiên, việc phát triển cây thảo quả theo hướng bền vững vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là vấn đề thu hoạch và bán sản phẩm. Đến thăm gia đình ông Lương Văn Bông (thôn 8, xã Dương Quỳ) chúng tôi được biết, gia đình có 2.000 gốc thảo quả đang trong thời kỳ cho thu hoạch, mỗi năm thu từ 3 - 4 tạ thảo quả khô. Nhờ thảo quả mà gia đình đã thoát nghèo, kinh tế ổn định. Tuy nhiên, giá thu mua thảo quả lên xuống thất thường nên thu nhập bấp bênh. Ông chia sẻ: Giá mua thảo quả cao nhất có thời điểm lên tới 190.000 đồng/kg, nhưng cũng có khi xuống 90.000 - 120.000 đồng/kg.

Qua tìm hiểu, việc giá cả không ổn định như vậy có nhiều nguyên nhân. Đầu tiên chính là việc thu mua thảo quả còn thiếu tổ chức, người dân thường tự tìm và liên hệ mua bán với tư thương, sự hỗ trợ liên kết tiêu thụ còn hạn chế. Đa số sản phẩm thảo quả được tư thương địa phương thu mua, sau đó vận chuyển tiêu thụ ở các đầu mối lớn tại thành phố Lào Cai rồi xuất sang thị trường Trung Quốc. Thị trường tiêu dùng cuối cùng này lại không được tìm hiểu kỹ nên cả người bán và tư thương còn thiếu thông tin dẫn đến việc "cung vượt cầu" kéo giá thảo quả xuống thấp. Mặt khác, việc chế biến thảo quả dựa trên kinh nghiệm sẵn có, các hộ dân thường lợi dụng địa hình, đào đắp lò sấy ngay tại nương. Nguyên liệu dùng để sấy khô thảo quả chủ yếu là củi, gỗ với phương pháp còn lạc hậu, tốn nhiên liệu. Người dân cũng chưa có kiến thức trong bảo quản, sản phẩm khi bán chưa có quy định rõ về chất lượng để định giá chính xác, mà chủ yếu đánh giá qua cảm quan. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ tới giá cả sản phẩm, thiệt hại kinh tế cho người trồng.

Những khó khăn mà 2 xã Dương Quỳ, Nậm Xé gặp phải trong việc nâng cao thu nhập cho người dân từ trồng thảo quả đang là thực trạng chung mà người trồng loại cây này ở Văn Bàn gặp phải. Để cây thảo quả phát triển theo hướng bền vững, Văn Bàn đã có kế hoạch cụ thể nhằm phát triển thảo quả gắn với bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng. Theo đó, sẽ không mở rộng thêm diện tích, tập trung đầu tư khoa học kỹ thuật vào diện tích thảo quả hiện có để nâng cao năng suất cây trồng. Cùng với đó, việc khoanh vùng, quy hoạch rõ vùng trồng cũng được chú ý. Ngoài ra, việc tổ chức cho các địa phương có diện tích thảo quả trồng bổ sung các loại cây bản địa trong rừng phòng hộ và trồng xen các cây mọc nhanh trong các khoảng trống để làm nguyên liệu sấy thảo quả được tuyên truyền rộng rãi để người dân thực hiện. Vấn đề tiêu thụ sản phẩm được khuyến khích theo hướng các hộ dân liên kết theo nhóm tập trung hoặc các hợp tác xã, nhằm tăng cường khả năng đàm phán về giá và giảm chi phí sản xuất.

Hy vọng rằng, với những kế hoạch đã đề ra và sự nỗ lực của các cấp chính quyền địa phương cùng người dân, cây thảo quả sẽ trở thành cây trồng bền vững, giá trị cao, thế mạnh trong việc phát triển kinh tế của Văn Bàn.

Lan Hương

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119