Dịch vụ làm đất trong hợp tác xã nông nghiệp: Mang lại lợi ích kinh tế cho xã viên

Nguồn tin: Báo Quảng Ngãi, 06/07/2012
Ngày cập nhật: 9/7/2012

Xuất phát từ nhu cầu thực tế của nông dân, trong những năm qua, các HTX NN ở Quảng Ngãi đã chủ động đầu tư dịch vụ làm đất vừa mang lại nguồn thu nhập cho HTX vừa giúp bà con xã viên giảm chi phí sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng.

Năm 2002 thực hiện chủ trương của tỉnh chuyển đổi từ 3 vụ lúa sang 2 vụ lúa/năm, gieo sạ tập trung nhanh, gọn, đúng tiến độ trên đồng ruộng theo cơ cấu giống, do đó đòi hỏi cần chủ động trong khâu làm đất. Tuy nhiên, số lượng máy làm đất của các hộ gia đình và sức kéo của trâu bò không đảm bảo để làm đất kịp thời vụ, vì thế HTX NN Hành Thuận đã quyết định đầu tư dịch vụ làm đất để hỗ trợ cho xã viên.

Máy băm đất được HTX NN Hành Thuận đầu tư cho xã viên thuê để sử dụng trong khâu làm đất.

Ban đầu, HTX mua 3 máy làm đất (giá 40 triệu đồng), quản lý bằng hình thức khoán vốn cho 3 hộ xã viên sử dụng để phục vụ làm đất, đảm bảo đúng lịch thời vụ với giá thu trên đầu sào thấp hơn giá thu của tư nhân từ 5.000 - 10.000 đồng/sào. Xã viên được nhận khoán vốn máy trong thời gian 3 năm, hoàn trả đủ vốn, lãi cho HTX và được toàn quyền sử dụng máy. Thấy được hiệu quả bước đầu, HTX tiếp tục đầu tư 3 máy (giá 50 triệu đồng), giao cho 3 hộ xã viên khác được quyền sử dụng máy và sau 2 - 3 năm, 3 hộ đã thanh toán hết vốn, lãi cho HTX.

Sau đó, HTX mua 3 máy (giá 61 triệu đồng), tự quản lý máy và cho thuê sử dụng máy 2 vụ/năm, lợi nhuận được chia theo tỷ lệ hợp đồng (HTX 50%, người nhận máy 50% giá trị thu trên diện tích làm đất trong năm đầu; năm thứ 2 HTX 45%, người nhận máy 55%; năm thứ 3 HTX 42%, người nhận máy 58%; từ năm thứ 4 về sau HTX 40%, người nhận máy 60%). Mỗi năm HTX thu về từ 16 - 21 triệu đồng.

Ông Võ Duy Trông - Phó Chủ nhiệm HTX cho biết: Mặc dù doanh thu mỗi năm của HTX từ dịch vụ làm đất không lớn nhưng hiệu quả xã hội từ dịch vụ này mang lại tương đối cao, như đẩy nhanh tiến độ gieo sạ đúng lịch thời vụ, mang tính tập trung trên đồng ruộng theo cơ cấu giống của từng vùng, mang lại năng suất cao, hạ thấp chi phí sản xuất trên đơn vị diện tích, tăng thêm thu nhập cho hộ xã viên và bà con xã viên không bị chèn ép, gặp khó khăn trong sản xuất.

Hưởng ứng chủ trương của tỉnh và trước nhu cầu còn thiếu phương tiện làm đất gây ảnh hưởng đến lịch thời vụ, HTX Dịch vụ nông nghiệp & Nuôi trồng thủy sản Thạch Trụ đã đầu tư mua máy làm đất để phục vụ khâu làm đất trong HTX với 4 máy băm nhỏ (trị giá trên 100 triệu đồng), 2 máy băm lớn, công suất trên 2.400CV (trên 210 triệu đồng) để phục vụ cày dầm, cày ải, đáp ứng kịp thời nhu cầu làm đất trên địa bàn. Đây là một trong những dịch vụ vừa phục vụ sản xuất vừa mang lại doanh thu cho HTX.

HTX trực tiếp tổ chức dịch vụ làm đất cho xã viên với 4 tổ làm đất, mỗi tổ từ 4 - 5 chiếc máy làm đất, trong đó có 1 máy của HTX, thanh toán trực tiếp cho chủ phương tiện sau khi kết thúc giai đoạn làm đất. Qua thời gian thực hiện, ông Nguyễn Sương - Chủ nhiệm HTX nhận xét: Hiện tượng tranh giành khu vực, tự tăng giá thành, yêu sách trong làm đất không còn xảy ra, chất lượng làm đất được nâng lên, đảm bảo thời gian làm đất theo thời vụ của HTX đề ra, tạo mối liên kết giữa khâu làm đất với các khâu liên hoàn trong quy trình sản xuất, lợi nhuận thu về từ khâu làm đất bằng phương tiện của HTX mua sắm với lãi ròng bình quân từ 35 - 50 triệu đồng/năm, chi phí sản xuất của xã viên giảm từ 80.000 - 100.000 đồng/ha/vụ.

Có thể nói dịch vụ làm đất của các HTX đã mang lại hiệu quả kinh tế cho xã viên là rất lớn, phần nào đã hạn chế được tình trạng tư nhân lợi dụng mùa vụ ép giá gây thiệt hại kinh tế cho xã viên. Trong năm 2011, những HTX triển khai dịch vụ này chỉ thu của xã viên từ 60.000 - 70.000 đồng/sào, thấp hơn so với tư nhân từ 10.000 - 20.000 đồng/sào, thậm chí có HTX chỉ thu 45.000 đồng/sào.

Hiệu quả từ dịch vụ này đã thấy rõ, nhưng hiện nay nhiều HTX đã không mạnh dạn đầu tư để phát triển dịch vụ này bởi lợi nhuận mang về cho HTX không cao. Theo số liệu điều tra sơ bộ, toàn tỉnh chỉ có 19 HTX NN đang triển khai dịch vụ làm đất (khoảng 11%), đây quả là con số quá thấp so với tiềm năng hiện có của các HTX NN. Do đó, việc đẩy mạnh và nhân rộng dịch vụ này trong thời gian đến là thật sự cần thiết.

Ông Phạm Hoài Nam - Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho rằng: Để đẩy mạnh dịch vụ làm đất trong HTX NN, cần khuyến khích các HTX đầu tư cơ giới hóa nông nghiệp bằng nguồn vốn của HTX và vốn của xã viên, trong đó HTX cho xã viên vay vốn tín dụng nội bộ cộng với vốn xã viên tự có. Liên minh HTX tỉnh với vai trò tư vấn, hỗ trợ, tuyên truyền để nhân rộng mô hình này đến những HTX chưa biết làm hay chưa muốn làm để khuyến khích các HTX học và làm theo.

Trinh Nữ