Mở hướng cho vùng rau chuyên canh ở Sa Pa (Lào Cai)

Nguồn tin: Báo Lào Cai, 01/08/2012
Ngày cập nhật: 2/8/2012

Từ Quốc lộ 4D vào trung tâm xã Sa Pả (Sa Pa - Lào Cai), lác đác giữa những triền lúa xanh là ruộng rau bắp cải tươi tốt đang cho thu hoạch. Tôi gặp chị Vàng Thị Dậu ở thôn Giàng Tra vừa lên chợ Sa Pa bán rau về, chị cho biết: Nhiều hộ trong xã đã thu hoạch xong vụ bắp cải đầu tiên, nhưng ruộng của gia đình chị vẫn còn nhiều rau chưa bán. Hằng ngày, những người buôn trong vùng vào tận ruộng của các hộ dân mua rau mang ra thị trấn Sa Pa hoặc thành phố Lào Cai bán.

Để bán được giá cao, không chỉ bán buôn, mỗi sáng chị Dậu lại thồ rau ra quốc lộ bán. Trên tay chị cầm một cây bắp cải còn tươi nguyên, chị Dậu cười bảo: "Bán buôn chỉ được 5 - 6 nghìn đồng/kg, nếu chịu khó bán lẻ thì được 8 - 10 nghìn đồng/kg. Năm nay, nhà không trồng lúa, có bao nhiêu ruộng trồng hết rau, cả nhà trông chờ vào ruộng rau này để sinh sống". Chị Dậu cũng cho biết, đây là năm đầu tiên gia đình chị trồng 2 ha rau trên đất lúa. Do hạn hán kéo dài, sau đó mưa to đột ngột, lại chưa am hiểu kỹ thuật chăm sóc rau, nên gia đình để hỏng hơn 2 nghìn cây giống, chỉ thu hoạch được 1 ha, năng suất khoảng 10 tấn. Với giá bán trung bình 6 nghìn đồng/kg, trừ chi phí phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và thuê công lao động, cũng lãi khoảng 30 triệu đồng. Đây chưa phải năng suất cao, nhưng chỉ cần một năm trồng 2 vụ thì cây rau cho lãi gấp 4 lần so với trồng lúa.

Ngoài hộ chị Dậu, trong xã còn có 7 hộ dân khác trồng rau chuyên canh trên đất lúa với tổng diện tích 8,2 ha, trong đó có hộ ông Giàng A Sàng, Chủ tịch UBND xã Sa Pả. Cũng giống như gia đình chị Dậu, do chưa nắm chắc kỹ thuật và gặp điều kiện thời tiết không thuận lợi, nên gia đình ông Sàng thu hoạch khoảng 12 tấn rau, được 60 triệu đồng. Tuy vậy, so với trồng lúa, hiệu quả từ trồng rau cao gấp hai lần/vụ (lúa trồng một vụ/năm năng suất cao cũng chỉ đạt 4,6 tấn/ha, với giá 7 nghìn đồng/kg thì thu được hơn 32 triệu đồng/vụ/năm).

Nông dân Sa Pa thu hoạch rau bắp cải.

Sản xuất rau chuyên canh của nông dân xã Sa Pả nằm trong Dự án sản xuất rau chuyên canh an toàn trên đất lúa của huyện Sa Pa nhằm chuyển đổi cây trồng, nâng cao giá trị sản xuất trên một diện tích canh tác. Theo nội dung Dự án, ngân sách Nhà nước hỗ trợ 15 triệu đồng/ha/năm (chủ yếu cung ứng giống) cho diện tích chuyển đổi từ trồng lúa, cây ngắn ngày khác sang sản xuất rau. Năm 2012, để thực hiện dự án, UBND huyện Sa Pa đã thành lập tổ công tác chỉ đạo sản xuất; UBND các xã thực hiện dự án thành lập các tổ, đội sản xuất. Năm 2012, các hộ nông dân trên địa bàn huyện đăng ký trồng 42,5 ha rau chuyên canh, nhưng qua kiểm tra, rà soát, diện tích đủ điều kiện thực hiện dự án chỉ được 29 ha với 51 hộ tham gia. Đến giữa tháng 7/2012, toàn huyện mới trồng khoảng 18 ha, trong đó tập trung ở thị trấn Sa Pa, xã Sa Pả, Tả Phìn, Trung Chải, Bản Khoang. Theo một số hộ trồng rau lâu năm trên địa bàn, nếu chăm sóc tốt, 1 ha có thể cho năng suất 15 - 18 tấn và trồng được 2 - 3 vụ/năm. Đây sẽ là hướng làm giàu cho nhiều hộ nông dân vùng cao Sa Pa.

Tuy nhiên, kế hoạch của huyện là trong năm 2012 trồng 50 ha rau chuyên canh, tập trung ở khu vực Sa Pả, Tả Phìn, Trung Chải, nhưng dù được Nhà nước hỗ trợ, các hộ nông dân vẫn e ngại và chưa thật sự hưởng ứng.

Trước kia, chỉ một số hộ dân quanh thị trấn Sa Pa trồng rau chuyên canh, khi triển khai mở rộng sản xuất ra các xã lân cận gặp không ít khó khăn. Đối với những người dân bao đời nay chỉ quen với cây lúa, cây ngô, mặc dù, một năm chỉ trồng được một vụ lúa nhưng đó là kế sinh nhai giúp họ "yên cái bụng", không giàu được, nhưng đảm bảo trong nhà có thóc ăn. Nếu trồng rau, nông dân phải tuân thủ kỹ thuật, dành nhiều thời gian thăm đồng, chăm sóc. Vụ đầu tiên triển khai lại gặp thời tiết bất lợi, ảnh hưởng lớn tới sự sinh trưởng của cây trồng. Trong tổng số diện tích đã trồng, hơn 5 ha bị thiệt hại hoàn toàn càng gây tâm lý băn khoăn cho người sản xuất.

Ông Giàng A Sàng, Chủ tịch UBND xã Sa Pả chia sẻ: Tới nhà vận động, nhiều hộ kêu khó làm, lo đầu ra. Họ bảo: Trồng ít còn bán được, trồng nhiều mà không bán được thì không biết làm sao, nếu là lương thực còn để ăn. Xác định đây là hướng sản xuất mới, giúp khai thác hiệu quả đất đai, ban đầu làm sẽ khó khăn, nên cán bộ xã, thôn tiên phong làm trước, rút kinh nghiệm để bà con sẽ theo.

Đánh giá về Dự án sản xuất rau chuyên canh ở địa phương, ông Nguyễn Tiến Thành, Trưởng phòng Kinh tế huyện Sa Pa cho biết: Để thực hiện hiệu quả dự án, việc thay đổi tập quán sản xuất không dễ dàng, nên các cán bộ kỹ thuật phải xuống cơ sở cùng chính quyền địa phương vận động nhân dân, hướng dẫn kỹ thuật và ký cam kết bao tiêu sản phẩm. Vụ sản xuất đầu tiên bị thiệt hại giống do ảnh hưởng thời tiết và các hộ dân chưa quen với lối canh tác mới nên sản lượng cây trồng chưa cao. Song nhìn chung, việc chuyển đổi cây trồng có hiệu quả rõ rệt, là hướng đi mới cho nông dân vùng cao. Năm nay, huyện đã ký hợp đồng với ông Bùi Trọng Trung (hộ có kinh nghiệm trồng rau nhiều năm ở địa phương) và HTX Hoa Đào bao tiêu sản phẩm rau cho các hộ dân trong vùng dự án...

Chuẩn bị bước vào vụ sản xuất mới, các cơ quan chuyên môn, tổ chỉ đạo sản xuất tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền cơ chế chính sách hỗ trợ, vận động nhân dân tham gia dự án, mở rộng vùng rau chuyên canh; hướng dẫn kỹ thuật; đảm bảo cung ứng giống, thuốc bảo vệ kịp thời. Ngoài cơ cấu giống bắp cải, súp lơ, cải thảo, su hào được phê duyệt, huyện Sa Pa còn đề nghị bổ sung một số loại rau phù hợp với khí hậu địa phương, như đậu đỗ, bí đỏ, đậu Hà Lan để thuận lợi hơn trong sản xuất và tiêu thụ.

Mai Hương