Quảng bá, giữ thương hiệu cà phê Sơn La

Nguồn tin: Báo Sơn La, 30/10/2012
Ngày cập nhật: 2/11/2012

Nhìn vườn cà phê của gia đình rộng 2.000 m2, anh Tòng Văn Phùng 54 tuổi ở phường Chiềng An (Sơn La) thở dài: giá cà phê năm nay thấp quá, dù đến thời điểm này đã tăng lên gần 7.000 đồng/kg quả tươi. Năm 2011, giá đầu vụ 6.000 đồng/kg, đến cuối vụ 17.000 đồng/kg nhưng đến năm nay, đầu vụ chỉ 3.000 đồng/kg và giờ gần 7.000 đồng/kg.

Nông dân Hua La thu hoạch cà phê Năm 2011, tổng diện tích cây cà phê ở tỉnh ta đạt gần 5.800 ha (diện tích cho thu hoạch gần 3.500 ha), sản lượng 5.700 tấn quả, tập trung nhiều ở huyện Mai Sơn, Thuận Châu và Thành phố. Ngày 14-11-2011, UBND tỉnh Sơn La đã ban hành Quyết định số 2661/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch vùng trồng cây cà phê tập trung đến năm 2020, theo đó toàn tỉnh trồng 10.000 ha. Tuy nhiên, theo Quyết định số 1987/QĐ-BNN-TT ngày 21-8-2012 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt quy hoạch ngành cà phê Việt Nam đến năm 2020: diện tích cây cà phê cả nước 500.000 ha (trong đó tỉnh ta là 5.000 ha). Như vậy, tính đến thời điểm này, diện tích cây cà phê ở tỉnh ta đã vượt quy hoạch của Bộ NN&PTNT gần 1.000 ha.

Để lý giải về Quyết định số 1987/QĐ-BNN-TT của Bộ trưởng Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tại Diễn đàn khuyến nông @ nông nghiệp chuyên đề “Liên kết phát triển cây cà phê chè bền vững vùng Tây Bắc” vừa được tổ chức tại Sơn La, tiến sĩ Phan Huy Thông, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia, nói: “Nếu diện tích trồng cà phê tăng, đồng nghĩa với sản lượng và nguồn cung tăng, trên thực tế nhu cầu thị trường vẫn thế thì giá cà phê sẽ thấp, ảnh hưởng tới thu nhập, đời sống của người trồng cà phê. Chính vì vậy, Bộ NN&PTNT đã tính toán rất kỹ để quy hoạch diện tích trồng cà phê cả nước dựa theo quy luật cung cầu của thị trường, nhằm đảm bảo nông dân có thu nhập; hơn nữa Bộ cũng khuyến cáo người dân nên trồng xen trong vườn cà phê các loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao để che bóng, chống sương muối cho cây cà phê và đa dạng nguồn thu, tránh hiện tượng được mùa mất giá, mất mùa được giá”.

Đến các xã Hua La (Thành phố) và xã Chiềng Ban (Mai Sơn), nơi có diện tích cây cà phê trồng tập trung nhiều, bằng mắt thường cũng dễ dàng nhìn thấy nhiều vườn cà phê mới trồng trên sườn đồi, núi dốc, không làm đường đồng mức, các gốc cà phê không tạo hố, nhiều vườn cây không được cắt tỉa đúng kỹ thuật nên rất nhiều cây bị khuyết tán, cây tốt nhưng quả ít... Những cây cà phê cao vượt đầu người, cành lá xum xuê nhưng quả không nhiều. Gặp anh Lèo Văn Lon ở bản Nam, xã Hua La đang thu hái cà phê, thấy trong bao tải có lẫn rất nhiều quả xanh; gia đình có 1 ha trồng từ năm 1996 (do Công ty cà phê cây ăn quả cung cấp giống), năng suất hiện nay chỉ đạt khoảng 11 tấn/ha. Theo tính toán, mỗi kg cà phê thu hoạch được cũng mất hơn 5 nghìn đồng tiền đầu tư công chăm sóc, phân bón và thuê người thu hái.

Còn nhà anh Lèo Văn Vinh (43 tuổi), bản Tong Chinh, xã Chiềng Ban (Mai Sơn) trồng 5.000 m2 cây cà phê từ năm 1995, năng suất hiện nay khoảng 8 tấn quả. Tháng 6 năm 2011, thấy giá cà phê cao, anh tiếp tục trồng thêm 3.000 m2 bằng cách chọn quả to để ươm giống vì không biết mua cây cà phê giống ở đâu?

Cách vườn cà phê của anh Lon và anh Vinh khoảng 200 - 400 m cũng cùng khí hậu, chất đất nhưng vườn cà phê của anh Lương Thanh Phương (41 tuổi), hợp tác xã Hoàng Văn Thụ lại cho năng suất gấp đôi. Với 1 ha cây cà phê trồng từ năm 1994, đến nay năng suất năm nào cũng đạt khoảng 25 tấn/ha. Theo anh Phương, để vườn cà phê nhà có năng suất cao, anh đã áp dụng nghiêm các kỹ thuật như: khống chế cây cao từ 1,2 m - 1,5 m; tháng 12 bón phân, tháng 3 - 4 tỉa cành, cắt bỏ những cành không có khả năng cho quả và bón phân vào tháng 4 - 5 lần 1, tháng 7 - 8 bón tiếp lần 2; cứ 2 năm anh bón phân chuồng 1 lần, cách bón: cuốc hố chôn cạnh gốc 20 cm, lần bón trước đào hố bên phải thì lần sau sẽ đào hồ bên trái của cây. Nếu tính cả tiền đầu tư thuê hái 2.500 đồng/kg cộng với tiền phân bón, mỗi kg cà phê sau thu hoạch gia đình anh chỉ chi phí hết gần 4.000 đồng.

Để cây cà phê tỉnh Sơn La phát triển bền vững, giúp người trồng cà phê có lãi thì không phải là tăng diện tích trồng cà phê mà cần chú trọng chuyển giao kỹ thuật chăm sóc, bón phân, tỉa cành, thu hái, bảo quản sau thu hoạch; nhân giống cây ghép có chất lượng trồng xen thay thế dần các cây đã già cỗi để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hạ thấp chi phí sản xuất để cạnh tranh giá cả với các nước trồng và xuất khẩu cà phê khác. Mỗi người dân phải tự ý thức giữ gìn thương hiệu, chất lượng sản phẩm cà phê vùng Tây Bắc; nghiêm túc thực hiện kỹ thuật sản xuất an toàn, không thu hái quả xanh... Cần khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thu mua, chế biến, xuất khẩu cà phê hợp đồng đầu tư và tiêu thụ sản phẩm cà phê đảm bảo chất lượng an toàn, có chứng chỉ.

Các ngành chức năng cần xây dựng thương hiệu và tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng sản phẩm hàng hóa phù hợp với tổ chức cà phê thế giới (ICO) và các nước nhập khẩu. Huy động nguồn vốn của các nhà đầu tư, vốn trong dân vào phát triển ngành cà phê; hỗ trợ việc hình thành các loại hình tổ chức kinh tế hợp tác hoặc hợp tác xã trong lĩnh vực trồng, chế biến, tiêu thụ cà phê để hỗ trợ kinh tế hộ, kinh tế trang trại trồng cà phê về kỹ thuật, dịch vụ vật tư và tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời mở rộng phương thức hợp tác liên kết giữa nông hộ, trang trại sản xuất cà phê với các doanh nghiệp thu mua, chế biến, xuất khẩu cà phê...

Đình Thành